Zinédine Zidane: Zizou pour président!

Klik hieronder voor de PDF

DWD Zidane

Frankrijk beleeft de woeligste politieke periode sinds de Tweede Wereldoorlog. Op een ogenblik dat het rechts-radicale Front National zich manifesteert als ernstige kandidaat voor het presidentschap, is het goed om de herinnering aan de speler Zinédine Zidane op te halen. Vandaag staat hij als coach met zijn club Real Madrid op een zucht van zijn tweede opeenvolgende finale van de Champions League. Terwijl hij geen ervaring had op het hoogste niveau toen hij in de winter van 2016 van Benitez over nam. Als manager van B-elftal leidde hij de ‘Koninklijke’ vervolgens naar de zege in de Champions League, de Europese Supercup en de Wereldbeker voor Clubs. En voor het eerst sinds 2012 wenkt ook de Spaanse landstitel.

Van fantastische volley tot fatale kopstoot

Men herinnert zich Zinédine Zidane (1972) na zijn kopstoot in de wereldbekerfinale van 2006. Zijn funeste laatste daad op het voetbalveld. Ook tijdens het WK van 1998 laat hij zich een domme rode kaart aansmeren tegen Saudi-Arabië: ‘omdat ik een binnenvetter ben. Ik spreek mijn problemen zelden uit. Af en toe gebeurt het dat ik een onverklaarbare beweging maak.’ Nochtans betekent Zinédine volgens de overlevering in de Berberse traditie schoonheid. Zidane pleegt de zin voor esthetiek af te wisselen met bizarre oncontroleerbaarheid. Tegenover de prachtige rondo – compleet om de as draaiend, met bal toch klevend aan de voet – staat de woedende uithaal. Waarop de sjokkende niet begrijpende aftocht volgt. De jonge Zizou baande zich met dribbels een weg door zijn met veertien nationaliteiten bevolkte buurt in Marseille, waar gezelligheid, werkloosheid en vechtpartijen een onverbrekelijk verbond vormden. Hij leerde leven in de ruwe wijk, die hij nooit de rug zal toekeren en later van financiële steun zou voorzien. Na een verloren Uefacupfinale in 1996 met Bordeaux koos hij voor Juventus, op dat ogenblik het sterkste clubteam van Europa. Hij bloeide in Italië open en toonde zich de baas over het Calcio van 1996 tot 1998. In opeenvolgende finales van de Champions League (1997, 1998) kon Zidane het gewicht van de druk niet torsen. Hij overwon wèl de spanning op het WK van 1998 waar zijn bliksemende kopballen Brazilië uittelden en op het EK van 2000 waar de Franse Bleus met wetenschappelijke precisie toesloegen en hun moment van de waarheid zelf leken te bepalen. Zidane voetbalde met een zelden geziene graad van volwassenheid. De tempowissel werd zijn handelsmerk. De logische toptransfer naar Real Madrid voltooide zijn loopbaan. Met de witte galactico’s – Raul, Roberto Carlos, Figo en later ook de Braziliaan Ronaldo en Beckham – zou hij de hemel bestormen. Real stak de loftrompet over zichzelf af: een vijfjarige heerschappij over Europa! Hoogmoed kwam voor de val. Het succes stokte na één Spaanse titel (2001) en één Champions League (2002), tegen Bayer Leverkusen. Met die fantastische volley van Zidane. Hét voetbalmoment van de prille eeuw, tot aan de fatale kopstoot van de Ballon d’Or tijdens de WK-finale van 2006. Daar zag de wereld de twee gedaanten van Zidane in één wedstrijd: eerste trapte hij onverstoorbaar ‘Panenkiaans’ een penalty binnen. Nadien verloor hij zijn zelfbeheersing en deelde hij de ellendige Marco Materazzi een slag met het hoofd uit tijdens de extra-times. Italië won na strafschoppen. Zidane droop af.

Zinédine, zoon van Smaïl, Berber

Nochtans keek hij uit naar zijn laatste grote toernooi. De vedette van Real Madrid vervoegde in 2005 opnieuw zijn blauwe Frankrijk nadat ‘een stem als vanuit een droom mij opriep’. Hij ontrafelde meteen het goddelijke mysterie: het was zijn broer geweest! Ondanks zijn liefde voor het nationale elftal is Algerije toch alom aanwezig in zijn gedachten, verklaarde hij in die tijd. Zowel in Frankrijk, in Le Quartier Nord van La Castellane waar hij zijn jeugd doorbracht, als in de geboortestreek van zijn ouders in het moederland. Zidane kreeg de krop in de keep nadat hij Les Bleus in 1998 naar het wereldgoud had gekopt. Hij dacht aan het verhaal van zijn vader Smaïl, die in de asgrauwe buurten achter het Stade de France op zijn zeventiende hachelijke momenten beleefde: ‘C’est l’hiver 1953. Les nuits sont froides.’ Na zijn overtocht vocht hij maanden tegen de eenzaamheid in een klammig kamertje, zonder verwarming of ramen. In 1962 verhuisde hij naar Marseille waar hij zijn toekomstige vrouw Malika ontmoette.

Smaïl is een zoon van de kustbergstrook ‘Petit Kabylie’, het hart van het Berberland. In de krant L’Humanité toonde hij zijn gevoeligste kant: ‘In de winter duurde het twee uur we via de bergwegeltjes op school waren. In de zomer zwoegde ik van 5 tot 22 uur op het aardappelveld. Ik ervaar mijn stap naar Frankrijk als een vrijwillige ballingschap. Geen droom of vrije keuze maar een noodzaak.’ De Zidanes bleven een sterke band onderhouden met hun geboortestreek. La Petite Kabylie geniet bekendheid om zijn strijd tegen zowel het dictatoriale regime als tegen het geweld van de moslimfundamentalisten. De campagne voor democratie en burgerrechten ‘Citoyen & Démocratique’ eiste ook respect voor de Berberse identiteit en een aan het Arabisch gelijkwaardig statuut van de taal. Tijdens protestmarsen en sit-ins rond de eeuwwisseling droegen duizenden demonstranten foto’s van Zidane en borden met de slogan ‘Zidane nous fait rêver!’ Het hielp niet! In april 2001 sloegen de Algerijnse veiligheidsdiensten de vreedzame beweging, van voornamelijk universiteitsstudenten, stuk: 108 doden en ontelbare gewonden. De familie Zidane reageerde geschokt. Zizou is een man van waarden: ‘travail, sérieux, respect’. Zijn twee doelpunten tegen Brazilië in de finale van La Coupe du Monde evolueerden tot een onderdeel van het nationale culturele erfgoed: een zoon van een Algerijn, die Frankrijk tot wereldkampioen kroonde. Men ervoer het als een politiek statement.

Le roi modeste

In tegenstelling tot de verbale zwarte swing van zijn collega’s Desailly, Thuram en Henry toonde Zidane zich een man zonder woorden. Le Roi Modeste is de sprekende titel van één van zijn biografieën. Zidane zette de filosofie achter Les Bleus Multicolores wèl in daden om. Hij riep mee op om bij de presidentsverkiezingen van 2002 het Front Nationale van Jean-Marie Le Pen een electorale draai om de oren te geven, toonde zich het voetballende gelaat van de Act Against Poverty van de Verenigde Naties maar leverde vooral met welgemikte oneliners stof tot bezinning: ‘Als migrantenkind moet je dubbel presteren, want je blijft een vreemdeling.’ De Algerijns-Franse komiek Jamel Debouzze omschreef in L’Equipe Magazine 100% Zidane zijn boezemvriend als het hart van Frankrijk: ‘La France, dat zijn ook migrantenkinderen zoals hij. Met Les Bleus Multicolores heeft hij de Franse agenda bepaald. Als ‘jongen van de Maghreb’. Hij gaf ons een positief imago. Hij kweekte bovendien een nieuwe voetbalstijl. Hij beroerde de bal zoals niemand dat kan. In de jaren vijftig voltooide Kopa het samenleven met de Polen. In de jaren tachtig deed Platini hetzelfde met de Italianen. Vandaag zal Zidane dat doen met de Maghrebijnen. De grote migratiegolven worden zo gesymboliseerd door de drie beste voetballers uit de Franse geschiedenis. Zidane, c’est un amour du ballon different.’

Zizou président, pourqoui pas?

‘Een zaak is zeker: het nationale team van Frankrijk is het beste wat me ooit is overkomen. Ik zal nooit twijfelen bij een selectie. Met deze oneliner opent het boek Maître du jeu over hem. Het is een avontuurlijk overzicht van alle levensaspecten van de beste voetballer tussen 1997 en 2006. In Duitsland werd hij genoemd als ‘der mit dem Ball tanzt’. Pelé beschreef hem als één van de vijf beste voetballers aller tijden. Het boek vertrekt met een beeld van een veldje in La Castellane, waar de kleine Zidane zijn eerste voetbalpasjes zette. Het eindigt met een foto van een kalende, omkijkende numéro dix met het blauwe shirt ‘verfrommeld’ uit de broek: de meester van het spel kijkt terug op het verleden en zag dat het goed was. Hij vertelt hoe zijn leven veranderde tijdens de wereldbeker in eigen land: ‘Ma vie a completement changé depuis la Coupe du Monde 1998.’ Op de Arc de Triomphe verschenen zijn naam én gezicht op de avond van de gewonnen finale in een metershoge projectie. Zeshonderdduizend mensen scandeerden op de Champs Elysées de dag na de overwinning: Zizou Président!

Pourqoui pas, tiens?

PALMARES ZINEDINE ZIDANE

Frankrijk:

Halve finalist EK 1996

Wereldkampioen 1998

Europees Kampioen 2000

Confederations Cup 2001, 2003

Vice-wereldkampioen 2006

Girondins de Bordeaux

Uefa Intertoto Cup 1995

Finale Uefa Cup 1996

Juventus Turijn

Wereldbeker Clubs 1996

Finale Champions League 1997, 1998
Europese Supercup 1996

Kampioen 1997, 1998

Italiaanse Supercup 1997

Uefa Intertoto Cup 1999

Real Madrid

Wereldbeker Clubs: 2002

Champions League: 2002

Europese Supercup 2002

Kampioenschap 2003

Spaanse Supercup 2001, 2003