Het leedvermaak is groot, vooral buiten Amsterdam, het respect ver weg nu Ajax in de tiende ronde van de Eredivisie hekkensluiter is geworden. Bij een nieuwe horror-nederlaag, met 5-2 bij koploper PSV, huppelde een Eindhovense supporter door het stadion, met om zich heen een groot wit laken waarop was gekalkt: ‘Degradatiespook.’ Op de tribune werd een spandoek ontrold met daarop alle zeven clubs waarvan Ajax dit seizoen niet heeft kunnen winnen, afgesloten met RoadtoKKD, op weg naar de Keuken Kampioen Divisie. ’Volgend jaar naar Helmond Sport’, zongen de supporters van PSV. Op de social media wemelt het van hatelijke beelden die de situatie van Ajax illustreren.
Behalve respect is daarbij ook de relativering zoek. Bij een overwinning thuis tegen FC Volendam kan Ajax donderdag al vier plaatsen stijgen. Met nog een minuut of tien inhalen begin december met een 3-2 voorsprong bij RKC Waalwijk kan Ajax zich dan zelfs de virtuele nummer 9 noemen.
Rekenkundig gemeten is de laatste plaats op 29 oktober 2023 niet eens historisch. Op 1 november 1964, in het slechtste eredivisieseizoen van Ajax ooit, moest de Amsterdamse ploeg onder leiding van de Engelse trainer Vic Buckingham, na negen ronden de laatste plaats delen met MVV, ADO en NAC. Twee weken later maakte Johan Cruijff zijn debuut, twee maanden later moest Buckingham plaats maken voor Rinus Michels. De competitie eindigde voor Ajax op de dertiende plaats, drie punten boven de degradatiegrens.
JOHN VAN ‘T SCHIP
De nieuwe coach John van ’t Schip (59), de vijfde in anderhalf jaar, mikt dit seizoen nog op de vijfde plaats. Hoop op Europees voetbal haalt hij ook uit de mogelijkheden die het toernooi om de KNVB-beker biedt. Bovendien zijn de verhoudingen in de Eredivisie zozeer uit elkaar gegroeid dat er sprake is van twee snelheden. Met PSV, AZ, FC Twente en Feyenoord hebben vier clubs nu al royaal afstand genomen van de overige veertien. Liefst acht punten bedraagt het verschil tussen nummer 4 Feyenoord en naaste volger Go Ahead Eagles.
Bij winst in de inhaalbeurten tegen FC Volendam en RKC Waalwijk staat Ajax nog maar vier punten achter op Go Ahead en nummer 6 Sparta. Óf Ajax is staat is zo snel de schade te repareren moet nog worden afgewacht. Vooral de verdedigende nieuwkomers komen schromelijk kwaliteit te kort. De Deense jongeling Gaaei (20), de Kroatische international Sutalo (23) en de voor 12 miljoen bij Antwerp weggehaalde Avila gingen als beginnelingen door de knieën toen PSV na de rust aanzette om een 1-2 achterstand weg te spoelen.
MICHAEL VALKANIS
John van ’t Schip maakt zich nog geen zorgen. Als speler van Ajax was hij een stijlvolle rechtsbuiten, met gepolijste passeerbewegingen en voorzetten op maat. Een ouderwetse karakterspeler was hij niet. Voor gepeperde instructies heeft Van ’t Schip zijn maatje Michael Valkanis opgeroepen, een 49-jarige Australiër met Griekse roots, die beschikbaar was omdat Hapoel Tel Aviv ermee instemde dat hij niet langer als hoofdcoach in Israël hoefde te blijven. Met Valkanis werkte Van ’t Schip samen in Australië, bij PEC Zwolle en als bondscoach van Griekenland.
Vervolgens nam Van ’t Schip een pauze om zijn ernstig zieke vrouw bij te staan en was Valkanis hoofdcoach bij KAS Eupen dat hij in de Pro League wist te handhaven. Op 10 oktober is Daniëlle van ’t Schip, een dochter van zangeres Willeke Alberti, overleden. ‘Als Ajax jou vraagt, moet je het doen. Het is jouw club, zei ze vlak voor haar overlijden. Het is ook haar club, we hebben elkaar bij Ajax leren kennen. Die aanmoediging gaat mij helpen in het verlies van haar’, zei Van ’t Schip, die enkele weken geleden al inging op het verzoek van de club een nog onbestemde functie in het technisch hart van Ajax te gaan vervullen.
Gesprekken met aanvoerder Steven Bergwijn en diens collega-international Steven Berghuis waren maandag de eerste acties van John van ’t Schip als hoofdcoach. Met Bergwijn en Berghuis sprak hij twee spelers aan die in de voorbije maanden in hun spel en houding nadrukkelijk uitstraalden geen geloof te hebben in de coaching van de vorige week ontslagen Maurice Steijn. Onder interim-coach Hedwiges Maduro leefden ze zondag in Eindhoven voor de rust op. Het gevolg was dat Ajax tegen het matig verdedigende PSV twee keer een voorsprong nam, die beperkt bleef omdat spits Brian Brobbey uit vier riante kansen slechts één keer scoorde.
TERUG NAAR VERLEDEN
De aanstelling van John van ’t Schip signaleert eens te meer dat Ajax in deze crisistijd teruggrijpt op vertegenwoordigers van het succesvolle verleden. Eerder werd vorige week al de rentree van Danny Blind in de raad van commissarissen aangekondigd, in navolging van benoeming van Louis van Gaal en Michael van Praag.
Vooralsnog moet Ajax het wel doen met de spelers met wie de ontslagen technisch directeur Sven Mislintat de club heeft opgezadeld. Versterking kan er pas komen in de winterstop, want ook de prestaties van hekkensluiter Jong Ajax in de Keuken Kampioen Divisie bieden geen perspectief. Verdediger Jorrel Hato (17), middenvelder Silvano Vos (18) en de Vlaming Mika Godts (18) geven de fans weliswaar enige moed, maar de ooit vanzelfsprekende doorstroming van nieuwe talenten lijkt langzaamaan op te drogen.
