De eerste Europese beker voor Landskampioenen werd in 1956 gewonnen door Real Madrid. De Britse voetbalhistoricus Alex Ireland schreef onlangs echter dat het Hongaarse Ujpest FC al in 1930 de eerste Europese beker in de wacht sleepte. De eerste club die tot Europees kampioen werd gekroond, was echter het inmiddels verdwenen Nederlandse RAP … in België. Het Brusselse Leopold was in 1900 de organisator. Dat is te vinden in een tekst van niemand minder dan de Uefa.
Uefa werd pas in 1954 opgericht en een jaar later werd de eerste Europese beker voor Landskampioenen (de voorloper van de Champions League) in het leven geroepen. Landskampioen Anderlecht werd in de eerste ronde uitgeschakeld door het Hongaarse Voros Lobogo (nu MTK Boedapest).
Lang voordien werden er echter al wedstrijden georganiseerd om uit te maken wie de beste ploeg van het oude continent was. Het Tournoi International de Football Genève (ook Coupe des Nations de football genoemd) werd van 28 juni tot 6 juli 1930 georganiseerd. Tijdens het eerste WK in Uruguay dus, maar daar namen slechts vier Europese landen (België, Frankrijk, Roemenië en Joegoslavië) aan deel.
Met Go Ahead en Cercle Brugge
Het was de bedoeling van de Zwitsers de kampioenen van de twaalf belangrijkste competities uit te nodigen, maar Benfica ging niet in op de uitnodiging en de Engelse kampioen Sheffield Wednesday mocht niet deelnemen, omdat Engeland geen lid was van de Fifa.
Er bleven tien deelnemers over, waaronder vijf echte landskampioen: Servette (Zwitserland), Slavia Praag (Tsjechië), Go Ahead (Nederland), Ujpest (Hongarije) en Cercle Brugge (België). AGC Bologna was Italiaans kampioen in 1929, net als SpVgg Fürth in Duitsland. FC Sète was de Franse bekerwinnaar in 1930, er bestond nog geen nationale competitie. First Vienna werd in 1930 slechts derde in Oostenrijk, maar won de beker in 1929 en 1930. En tot slot was er nog Real Union Irin, dat de Spaanse beker won in 1927 maar in 1930 slechts zesde in de competitie werd. Het is onbekend waarom de club uit Baskenland werd uitgenodigd. De Griekse en Noorse voetbalbond dienden een klacht in, omdat geen van hun clubs werd geïnviteerd.
Cercle Brugge speelde op 29 juni zijn eerste wedstrijd en verloor met 4-2 tegen Slavia Praag. Het speelde tot slot nog in een zogenaamde ‘Troostronde’ tegen het plaatselijke Servette en verloor opnieuw (2-1). In de eindstand kreeg het plaats negen toegewezen.
Go Ahead ontmoette in de eerste ronde Bologna en leed een 4-0 nederlaag. De club uit Deventer kreeg toch een plaatsje in de kwartfinales, maar werd uitgeschakeld door Ujpest FC (7-0). De Hongaren haalden het op 6 juli in de finale van Slavia Praag en riepen zichzelf uit tot Kampioen van de Kampioenen: 3-0, met een hattrick van Janos Köves. De scheidsrechter was niemand minder dan de Engelsman Stanley Rous, de latere voorzitter van de Fifa.
In 1937 werd ter gelegenheid van de Paris Expo geprobeerd om een opvolger te organiseren voor het toernooi van 1930, maar er waren slechts twee teams die de uitnodiging aanvaardden. Ook latere pogingen mislukten vanwege een gebrek aan belangstelling bij de clubs.
FC Leopold
Europees bekervoetbal is dus geen idee van Gabriël Hanot van de sportredactie van L’Equipe. In 1899 ging FC Leopold op rondreis in Nederland. De adellijke club uit Brussel liep tegen HVV, RAP en een Studenten XI tegen forse nederlagen aan. Op het afscheidsdiner kondigde erevoorzitter en spits Van der Straeten Ponthoz aan dat hij een internationaal toernooi zou organiseren voorbehouden aan de kampioenen van het continent. De graaf, die de eerste voetbalvisionair mag worden genoemd, beloofde een beker voor de winnaar ter beschikking te stellen.
Op het eerste Paasweekeinde van de nieuwe eeuw verzamelden de beste teams van Europa in Brussel. De profs uit Engeland waren niet welkom en de meeste landen hadden nog geen echte nationale competitie. Alleen België (Racing Brussel, dat pas na het evenement zeker was van de titel), Nederland (HVV uit Den Haag) en Zwitserland (Grasshopper Club Zürich) stuurden een heuse landskampioen. Om het deelnemersveld uit te breiden was ook RAP (de Nederlandse kampioen van 1899) welkom. Ook Antwerp werd aangekondigd. Plus uiteraard Leopold, de organisator. Iris uit Lille (de Champion du Nord, dus niet van Frankrijk) daagde niet op en werd vervangen door de invallers van Racing.
De Telegraaf
RAP domineerde het Nederlandse voetbal in de jaren ’90 van de 19de eeuw zoals Ajax aan het slot van de volgende eeuw. Het behaalde vijf landstitel en won de eerste Nederlandse beker. De club had nochtans geen eigen veld. Er werd getraind op een terrein achter het Rijksmuseum in Amsterdam. In 1898 verhuisde de club naar de Watergraafsmeer, tot het grasveld vertrappeld werd door de olifanten van het Barnum & Bailey circus. De club verhuisde dan een tijdje naar de Middenweg, waar Ajax later zou voetballen.
RAP was het geesteskind van J.C. (Johan Christiaan) Schröder, een journalist met als pseudoniem Barbarossa. Op het veld heette hij ‘Cap’ of ‘Kick’, een naam die hij wellicht dankte aan het feit dat hij altijd de kortste weg naar het doel koos. Ook als er een tegenstander in de weg stond. Schröder, die later hoofdredacteur van De Telegraaf werd, wordt de uitvinder van de professionele fout genoemd. Hij greep in een match tegen HVV Karel Beukema bij het shirt en trok hem op de grond, toen deze alleen op weg naar het doel was.
Op 15 april 1900 begon de eerste partij van het nieuwe evenement met twintig minuten vertraging. RAP nam het op tegen Racing. Er stond een stevige wind die het voetballen lastig maakte. Jan van den Berg opende de score voor de Nederlanders. De Brusselaars stelden na de rust gelijk, maar ene F. Kampschreur besliste de partij.
HVV kende weinig problemen met Leopold (8-1). De ster van de match, en het toernooi, was John Sol. Een rol die weggelegd leek voor Willem Hesselink, die in 1904 in München afstudeerde als dokter in de filosofie en geregeld de netten deed trillen voor zijn club, Bayern.
Zandstorm
In de halve finale nam HVV het op tegen de reserves van Racing, dat in de eerste ronde vrij was omdat Antwerp zijn kat stuurde. Het tweede van Racing hield in een zandstorm tot aan de rust stand, maar kreeg na de pauze drie goals om de oren.
De andere halve eindstrijd was een duel tussen HVV en de Grasshoppers. Kampschreur en Van den Berg (2 x) zorgden voor 3-2 winst. Met als gevolg dat de Nederlandse kampioen van 1899 de Hollandse kampioen van 1900 ontmoette in de finale van de Coupe Van der Straeten-Ponthoz.
Het was voor beide teams hun derde partij in drie dagen en de wedstrijd was nauwelijks om aan te zien. Een kwartier voor tijd ging RAP-doelman Gerth van Wijk dramatisch in de fout. Van den Berg stelde gelijk en zorgde vier minuten voor tijd, volgens HVV uit buitenspel, voor de winnende treffer. De Belgische ref Paul De Borman (de nationale tenniskampioen) zag er geen graten in.
Aan de tweede Coupe Van der Straeten-Ponthoz namen alleen Nederlandse en Belgische clubs deel. In de halve finale stapte HVV van het veld vanwege het brutale spel van het Brusselse Racing. Het was meteen ook het einde van het opzet.
