Maradona, Pelé, Iniesta, ja, zelfs die altijd stoere Buffon overkwam het. Steeds meer voetballers komen naar buiten met hun ervaringen van een depressie; ook in Nederland, ook in België. Paniekaanvallen en angstvisioenen verdreven hun honger naar de bal. Ricardo Kishna (ADO Den Haag) leed er ook onder, ook bij hem kwam het piekeren toen hij moest pauzeren omdat zijn carrière was stilgevallen.
,,Elke avond dat ik in bed lag, durfde ik m’n ogen niet te sluiten, omdat ik bang was dat ik niet meer op zou staan en de weg kwijt was. Hier kan ik niet meer mee leven, dacht ik dan”, onthulde Kishna (ADO Den Haag) vorige maand.
Ricardo Kishna, een linksbuiten, was een groot talent toen hij medio 2015 Ajax verliet en met een vierjarig contract bij de Italiaanse bekerhouder Lazio in de Serie A ging spelen. Afgelopen zaterdag keerde Kishna (nog maar 25) na 1168 dagen misère terug op het hoogste nationale niveau van Nederland.
‘BESEFMOMENTJE’
Het slotsignaal van de thuiswedstrijd tegen sc Heerenveen (1-1) maakte tranen bij hem los. ,,Dit was een besefmomentje. Nu voel ik me weer voetballer, ik voel me weer mens. Alles kwam los”, zei Kishna.
Knieletsel, in december 2015 opgelopen, doorkruiste zijn carrière. Één wedstrijd nog maar speelde hij nadien voor Lazio. Als huurspeler bij Lille vlotte het vanaf januari 2017 ook niet echt. Een half jaar later wilde hij bij ADO, opnieuw als huurling, een nieuwe lift nemen. In zijn tweede wedstrijd ging het opnieuw mis. Gescheurde kruisband. De revalidatie stagneerde. Zijn contract bij Lazio liep in 2019 af.
CONFLICT MET FRANK DE BOER
In de aanloop naar zijn terugkeer moest Kishna vorige week aan het verloop van zijn carrière, aan die beloftevolle jaren bij Ajax waar zijn ster snel rees en hij in de Champions League speelde. Even rap vervreemdde een conflict met coach Frank de Boer hem van Amsterdam. De buitenwacht leek Kishna vergeten totdat hij zaterdagavond ineens opdook in de Eredivisie. Bij ADO Den Haag, de club in zijn eigen stad waar hij het voetballen leerde bij het 115 jaar oude VUC.
Drie jaar en ruim twee maanden lag Kishna eruit Al die tijd had Ricardo Kishna – zoon van een Surinaamse vader en Nederlandse moeder, papa van een dochtertje van vier – uitgekeken naar zijn rentree. Nu hoopt hij dat die duistere gedachten voorbij zijn, dat die psychiater niet meer geraadpleegd hoeft te worden.
,,Hij gaf mij een lijst met vijftig symptomen. Ik had er 38! Kom daar maar eens van af”, vertelde Kishna onlangs op de regionale Omroep West. ,,Alles ging bijna kapot. Het erge is: je hebt het niet onder controle. Maar praat erover en vraag om hulp. Maar als je geen prater bent, is dat wel lastig. Als ik ruzie met mijn vrouwtje heb, kan ik bij wijze van spreken een week stil zijn. Dat is niet goed.”
GREGORY VAN DER WIEL
De terugkeer en de onthullingen van Ricardo Kishna volgden kort nadat Gregory van der Wiel (32) zijn kwetsbare kant had laten zien. Van der Wiel speelde op zijn 22ste met Oranje in de finale van het WK in Zuid-Afrika, hij beleefde mooie jaren bij Ajax, bij Paris Saint-Germain, in Toronto. Zijn bekendheid leidde tot zakelijke successen. Trots mag hij zijn op zijn prachtige vriendin en schattige dochter.
Gregory van der Wiel raakte in een dip nadat hij vorig jaar in MLS geen nieuwe club had kunnen vinden. De prestatiedrang die zijn wisselende emoties steeds had verdreven, was hem ontvallen. Frustratie en teleurstelling, blijdschap en voldoening, kon hij niet meer kwijt op een voetbalveld. Thuis relaxend op de bank kwamen de paniekaanvallen en angstvisioenen. Chillen sloeg om in gillen.
TERUG BIJ RKC WAALWIJK
Terug in Amsterdam meldde hij zich deze zomer na een jaar stilstand bij RKC Waalwijk, in de luwte van de Eredivisie, bij Fred Grim, de coach met wie hij vertrouwd was sinds zijn tijd bij Ajax. Maar intussen wacht RKC al vier maanden op hem, Van der Wiel blijkt nog altijd niet klaar voor een rentree. Daarom kwam hij op zijn eigen website met uitvoerige uitleg. Zijn openhartigheid was doorspekt met de symptomen die medici herkennen.
Geoffrey Claeys, oud-speler van Anderlecht en Feyenoord, deed in België zo’n zelfde verhaal. Zoveel openhartigheid kwam ook naar voren in verschillende andere landen. The Unexpected Hero, een documentaire rond Andrés Iniesta, toont niet alleen zijn mooiste momenten. De Spanjaard vertelde daarin ook uitgebreid over zijn depressie na het seizoen 2008-2009, het jaar van de treble voor Barcelona. ,,Je belandt in een spiraal waarbij je uiteindelijk alleen en met een leeg gevoel achterblijft.”
ZELFDODING
Depressies grepen het Duitse talent Sebastian Deisler zelfs zozeer aan dat hij in 2007 op 27-jarige leeftijd bij Bayern München met topvoetbal moest stoppen. Nog erger zijn de schrikbeelden van de internationals Robert Enke (Duitsland ) en Gary Speed (Wales) die met zelfdoding een einde maakten aan hun depressies.
In veel gevallen ondervonden geplaagde voetballers dat in een tijdsbestek dat het gemis van de wedstrijdbal ze eenzaam maakte. Medische onderzoeken wijzen uit dat topvoetballers bovengemiddeld bevattelijk zijn voor de kwaal. Vincent Gouttabarge – oud-speler van Auxerre, FC Volendam en Almere City – onderstreept dat al jarenlang met eigen onderzoek.
ONDERZOEK FIFPRO
Gouttabarge is chief medical officer bij de internationale spelersvakbond FiIFPro en wetenschapper van het Amsterdam Universitair Medisch Centrum. In 2014 kwam hij al op de proppen met een onderzoek waaruit bleek dat één op de vier profvoetballers met depressie(s) te kampen krijgt. Van de oud-spelers overkomt dat liefst veertig procent. Nieuw onderzoek in 2019 bevestigde die bevindingen.
De uitbraak van het corona-virus alarmeerde Gouttabarge nog méér. In april 2020 bleek al dat depressieve gevoelens bij profvoetballers en profvoetbalsters zijn verdubbeld sinds de uitbraak van het virus. Vrees voor hun eigen gezondheid en zorgen over hun financiën droegen nadrukkelijk daaraan bij.
,,We hebben direct onderzocht of de lockdown die er in veel landen is, aanleiding zou kunnen geven tot meer psychische klachten. Bij voetballers bleek het om een verdubbeling te gaan. In januari, dus voor de lockdown, had elf procent last van depressieve klachten en angstgevoelens. Nu heeft 22 procent er last van. Ik had een toename verwacht, maar niet dat het een verdubbeling zou zijn”, rapporteerde Bouttagarde in april.
Het wachten is nog op nieuwe rapportages. De getuigenissen van Ricardo Kishna en Gregory van der Wiel laten zien hoe serieus deze keerzijde is van het glamourwereldje profvoetbal.
