Tenminste vijftien jaar is het al een gevleugelde kreet: ‘Nederland telt 16 miljoen bondscoaches’. Sindsdien zijn er dik een miljoen inwoners bijgekomen en zo groeit ook het aantal experts, die allemaal weten wat Frank de Boer beter kan doen met Oranje.
Denk nu niet dat al die Hollanders zich met voetbal bezig houden. Eind vorige week lanceerde de KNVB cijfers, die een realistischer beeld moeten schetsen. In de aanloop naar de 29ste ronde Eredivisie drongen de getallen nauwelijks door tot het uit vele miljoenen bestaande leger thuiszittende fans. De meeste kleur in een opnieuw weinig opwindend competitie-weekend kwam van Arjen Robben. Zijn return bij FC Groningen na ruim vijf maanden afwezigheid smaakt naar meer, al bleef het zondag bij nog geen twintig minuten.
De rapportage van de KNVB, in opdracht van de voetbalindustrie, was vooral bedoeld om de overheid wakker te schudden. Het Nederlandse voetbal vindt zichzelf veel belangrijker dan de overheid veronderstelt. De ergernis neemt toe door het almaar aanhoudende corona-verbod op 30.000 wedstrijden voor amateurs en jeugd per weekend en de leegte in de stadions, waar pas volgende week de tribunes weer enigszins gevuld mogen worden.
8,2 MILJOEN LIEFHEBBERS
Volgens de cijfers van het Kennis- en Innovatiecentrum Betaald Voetbal telt Nederland geen 17 miljoen bondscoaches, maar wel 8,2 miljoen liefhebbers. Van hen volgen er 2 miljoen kijkers de live-uitzendingen van het Nederlands voetbal op ESPN en stemmen er 4 miljoen af op de NOS voor samenvattingen van het Eredivisie-voetbal.
Het trompettergeschal van de KNVB wordt ondersteund met andere imposante getallen. Zo telt het Nederlands profvoetbal met zijn 34 clubs bijna 3.300 voltijdsbanen en draagt het jaarlijks ruim 2 miljard euro bij aan het Bruto Nationaal Product, wat nog altijd een fractie blijft op een totaal van een kleine 900 miljard. De inkomsten komen, naast tv-rechten, Europese inkomsten en transfers, voornamelijk van ruim 12.000 sponsorende bedrijven en 200.000 vaste toeschouwers per weekend (als ze allemaal weer mogen komen).
TAAL HOOLIGANS
De cijfers geven zicht op de impact van het betaald voetbal in Nederland. De belangstelling spoort door alle lagen van de bevolking. Opvallend daarbij is dat de taal van de hooligans niet exclusief is voorbehouden aan snel ontvlambare supporters die vaak met voetbalgeweld worden geassocieerd.
In de Volkskrant bood de altijd lezenswaardige column van Paul Onkenhout (De Twaalfde Man) zaterdag een aardig inkijkje. Hij signaleerde hoe afgevaardigden van de zogeheten culturele elite zich hadden geuit over Euro-commissaris Frans Timmermans, die er eerlijk voor was uitgekomen aanhanger te zijn van AS Roma.
De clubliefde ontstond bij Timmermans in de jaren dat hij in Rome woonde. Daar lijkt niets mis mee te zijn, maar rond de Europese duels tussen Ajax en AS Roma was het een doodzonde in de ogen van verblinde Ajax-aanhangers. ‘Laat die dikke kabouter zich met Europa bezighouden en niet met Ajax’, twitterde de veelgeprezen acteur Gijs Scholten van Aschat. ‘Wat voor lul ben je dán’, reageerde filmregisseur Martin Koolhoven. In andere reacties werd Timmermans een druiper, een engerd, een asbak, een schertsfiguur en een untermensch genoemd.
AJAX EN DE REST
Bekende Nederlanders én veel onbekende voetbalaanhangers die zich zo nadrukkelijk te buiten gaan, als onvervalste hooligans, behoren op andere momenten tot de grote groep voetballiefhebbers die doorgaans vol afschuw reageert op bedenkelijke incidenten. Dan nemen ze ferm afstand van het rapalje, dan behoren ze tot een andere kaste. Hun recente tirades zeggen iets over de emoties die voetbal kunnen losmaken, ze signaleren evenzeer welke positie Ajax inneemt binnen het Nederlandse voetbal.
De groeiende overheersing van Ajax veroorzaakt tweespalt binnen de 8,2 miljoen liefhebbers. Steeds meer succes-adepten willen meejuichen. Ze worden daarbij gestimuleerd in de media, vooral op tv waar steeds vaker alles aan Ajax wordt gerelateerd, veelal uitgedragen door insiders met een verleden bij de Amsterdamse club.
Daartegenover lijkt de desinteresse voor veel andere clubs af te nemen. Mede dankzij de tientallen miljoenen uit de Europese kassa’s ontgroeit Ajax niet alleen de andere clubs in de Eredivisie. Profvoetbal in Nederland – het is Ajax en de rest binnen een Eredivisie waarin de spelersgroep van de Amsterdammers 32 keer de waarde vertegenwoordigt van die van RKC Waalwijk.
BEKERFINALE
Komende zondag krijgt Ajax de eerste gelegenheid zijn superioriteit in Nederland verder te onderstrepen in de KNVB-bekerfinale tegen Vitesse Arnhem. Een week later kan het mogelijk al kampioen worden. Eerst wacht donderdag in de Europa League nog AS Roma, de nummer 7 van Italië die in Amsterdam al een voorsprong nam.
Na afloop overheerste op tv verbazing over de nederlaag, hoe was het mogelijk, én medeleven met de jonge invaller-doelman Kjell Scherpen. Hij had zich als vervanger van de geblesseerde Maarten Stekelenburg opzichtig misgrepen aan een Romeinse vrije trap. Niemand sprak nog over André Onana, de onbetwistbare eerste keeper van Ajax die zelf doktertje was gaan spelen en zijn misbruik met verboden medicijnen heeft moeten bekopen met schorsing voor een jaar.
Dat Onana daarmee behalve zichzelf, vooral ook Ajax heeft gedupeerd, wordt nu goeddeels over het hoofd gezien. Sterker nog, Ajax biedt hem een nieuw langer contract, om zodoende de transfersom straks op te kunnen schroeven. Vanzelfsprekend, vindt het Ajax-legioen dat; zo verblind is het geraakt.
