Ajax 4.0, Yes We Can!

In Barcelona was de eindstand dinsdagavond al bereikt toen Camp Nou nog één keer opveerde. Zelfs Lionel Messi keek omhoog, naar het scorebord waarop zich de onttroning van Cristiano Ronaldo aftekende. De bewondering voor de triomf van Ajax in Turijn  klaterde vervolgens door heel Europa.

Het kapitalisme van de grootmachten uit de Big Five van Europa blijkt dan toch te kunnen worden doorbroken. Niet eens zozeer met de veel te schraal uitgevallen 2-1 zege bij Juventus, veel nadrukkelijker nog imponeerde Ajax met het superieure tiktak in de tweede helft. Het machtsvertoon onderstreepte dat het DNA van het Nederlandse voetbal, gevormd in de jaren zeventig van de vorige eeuw, telkens weer nieuwe talenten blijft voortbrengen.

Vijf spelers uit de eigen jeugdopleiding droegen pontificaal bij aan het hoogstandje van dit Ajax 4.0, een nieuwe generatie na de Europese successen van Cruijff cs in de jaren zeventig, de bekerwinnaarstriomf van coach Cruijff en sterspeler Van Basten in 1987 en de Champions League-zege onder Louis van Gaal in 1995.  Acht spelers uit de basisopstelling van afgelopen dinsdag speelden twee jaar geleden mee in de finale van de Europa League toen ze meedogenloos werden gekild door het no-nonsensevoetbal van José Mourinho’s Manchester United.

INVESTERINGEN

De keuze voor investeringen in ervaren spelers met miljoenensalarissen blijkt lonend te zijn geweest. Dusan Tadic, een weinig opvallende speler bij Southampton, heeft zich op de lange Europese route van zestien wedstrijden steeds weer gemanifesteerd als de schakel die aanvalsacties van Ajax vernuft en scherpte geeft. In Turijn wierp Daley Blind, onder Mourinho verworden tot weinig spelende reserve bij Manchester United, zich met name in de eerste helft op als de karaktervolle verdediger die de schade beperkte. De fortuinlijk tot stand gekomen gelijkmaker van Donny van de Beek bleek de oppepper die Ajax nodig had in Italië. Yes We Can!, de lijfspreuk van Barack Obama, was het motto dat Ajax tot een bevleugelde tweede helft inspireerde.

De winnende goal van Matthijs de Ligt illustreerde hoezeer Ajax aan houvast heeft gewonnen. Negentien jaar is hij nog maar, deze ongekend zelfbewuste, welbespraakte aanvoerder van een elftal waarin ook alle routiniers hem respecteren. In de stad waar hij begin dit jaar tot Golden Boy werd gekroond, als de beste jongere in het Europees voetbal, glorieerde De Ligt. Hij raakte niet van slag na de openingstreffer toen Ronaldo in de eerste helft zomaar van hem wegliep. Na de rust ging hij Ajax voor in een sensationele metamorfose.

REGELS VAN CRUIJFF

De stunt galmde woensdag na in alle Europese media. Lyrisch beschreef Luigi Garlando in La Gazzetta dello Sport zijn aanbidding voor dit Ajax:

‘Het staat allemaal geschreven op de plaquette op maar enkele meters van het geboortehuis van Johan Cruijff: de 14 regels van Cruijff voor kleine voetballers. Regel 1: Teamwork. Om alles goed te doen, moet je goed samenwerken. Regel 9: Techniek, de basis van alles. Regel 14: Creativiteit, de schoonheid van de sport. Het Ajax van Ten Hag heeft het allemaal, kwaliteit, techniek en moed. Het Ajax van de kleinkinderen van Cruijff heeft Juve verslonden, meer nog in de uitvoering dan in de uitslag. Het heeft verdiend de halve finale van de Champions League bereikt waarop het heeft gewacht sinds de lente van 1997 toen Frenkie de Jong werd geboren. (…). In het spel van Ajax herken je de stijl, die zelfs de zeer jonge spelers zelfrespect geeft om ze met moed te helpen winnen. (…) In het begin leken ze nog ongemakkelijk in nieuwe Eerste Communie-kleding. Maar toen de kinderen van Ten Hag hun gaming-spijkerbroek hadden aangetrokken, toonden ze, vies van modder, plezier als Peppa Pig.’

In Spanje wees de sportkrant As op de aantasting van de krachtsverhoudingen binnen het internationale voetbal met zo’n brede kloof tussen de topclubs uit Engeland, Spanje, Duitsland, Italië en Frankrijk enerzijds en de rest van Europa op grote financiële afstand. ’Dit Ajax speelt het voetbal van vóór het Bosman-arrest, toen voetbal nog in het teken van training stond, niet in het teken van marktwerking. Het zal niet lang duren, maar zolang het duurt is het een genot.’

TEN HAG

Opmerkelijk bij de Europese triomftocht van Ajax is dat het in eigen land, in een Eredivisie met eveneens twee snelheden, PSV naast zich moet dulden. Vier ronden voor het einde staan ze in punten gelijk, alleen het doelsaldo geeft Ajax een voorsprong van plus twaalf. PSV kende dit seizoen een ongelukkig verlopen Champions League  waarin het maar weinig minder was dan Tottenham Hotspur en Inter Milaan. 

Ajax kreeg pas in de tweede competitiehelft meer ritme. Langdurig moest coach Erik ten Hag zoeken naar de best passende opstelling. Hij trotseerde daarvoor bijtende kritiek, vooral in Amsterdam zelf, mede omdat in de hoofdstad van Nederland de minachting tegenover alles wat uit ‘de provincie’ diepgeworteld is. Ten Hag heeft de kritiek bezworen. Hij vond voor Tadic de positie in de spits waar hij internationaal het best rendeert, hij ging overstag toen de aanvankelijke wisselspeler Donny van de Beek zijn plaats afdwong, hij haalde het allerbeste uit de Braziliaanse aanvaller David Neres die in de eerste competitiehelft ook vaak reserve was.

DE LIGT, DE ‘GOLDEN BOY’

Het succes van Ajax draagt daarom ook nadrukkelijk het stempel van Ten Hag. Hij promoveerde De Ligt tot aanvoerder, hij bood Frenkie de Jong de ruimte om met zijn dribbels, openingen en passes het ritme van het Ajax-spel te kunnen bepalen. Ondanks een zwakke start groeide De Jong dinsdag toch weer uit tot de speler met de meeste, geslaagde passes in het Allianz Stadium van Juventus. Dat resulteerde in vaak betoverende aanvalsacties waarmee Ziyech, Neres en  Tadic hun tegenstanders lieten verbleken. ,,Het mooie is dat wij in staat zijn gebleken steeds grenzen te verleggen en te bewijzen dat we tegen heel verschillende stijlen telkens weer kunnen presteren”, stelde Ten Hag vast.

Na de nieuwste mijlpaal tegen Juventus, na Benfica, na Bayern München, na Real Madrid, wacht nu de halve finale voor Ajax. Zestien wedstrijden al speelde de Amsterdamse ploeg dit seizoen in Europa. Alleen de thuiswedstrijd tegen Real Madrid ging verloren, en nog onfortuinlijk ook.

Verder kijken dan de halve finale wil Ten Hag nog niet. Ook al dringt zich snel de vraag op hoe Ajax er na de zomer uit zal zien. Frenkie de Jong is al verkocht aan Barcelona, Matthijs de Ligt kan kiezen uit Manchester City, Juventus, Bayern en Barcelona. De rest zit in de wachtkamer. Allemaal lonken ze toch naar een grote club in een  grote competitie. Want het kapitalisme kan dan wel verslagen zijn in Turijn, de zuigkracht ervan is niet vervlogen.

TWITTER: @hmees