Joachim Löw, de bondscoach als artiest van de Mannschaft in 2018. Van werkloze tot Weltmeister (1) – RW

Duitsland speelt de volgende dagen topinterlands tegen Spanje en Brazilië.

Lees hier een voorpublicatie in enkele afleveringen uit mijn nieuwe boek ‘Weltmeister. Het geheim van Joachim Löw en de wereldkampioenengeschiedenis van de Mannschaft.’ Het is te koop in de boekhandel en kost 20 euro. Het maakt deel uit van onze nieuwe Voetbalbibliotheek De Witte Duivel.

Vandaag is de grootste artiest van die Mannschaft de bondscoach zelf. Hij luistert naar de naam Joachim Löw (8/2/1960). Tussen 16 augustus 2006 en 14 november 2017 leidde hij Duitsland in 158 interlands naar 106 zeges en 29 draws. Doelgemiddelde van 387-146. Niet één bondscoach deed cijfermatig beter. Finalist op het EK van 2008. Halve finalist op het WK van 2010, het EK van 2012 en van 2016. Wereldkampioen in 2014 en grote favoriet voor een nieuwe eindzege in 2018. Van werkloze tot Weltmeister. Hij maakte van de Mannschaft zowel het populairste elftal van de natie als een ‘merk’ met wereldwijd aanzien.

Leroy Sané, Julian Draxler en Marc-André Ter Steegen. Zeggen deze namen u iets? Ze verdedigen de kleuren van respectievelijk Manchester City, PSG en Barça. Ze staan op het punt om het kampioenschap van hun land te winnen. Het zijn jonge Duitsers, die opgeleid zijn in het unieke systeem van de DFB. Samen met andere smaakmakers als  Joshua Kimmich (Bayern), Emre Can (FC Liverpool), Timo Werner (RB Leipzig), Serge Gnabry (Hoffenheim), Leon Goretzka (Schalke 04), Younes ( Ajax), Julian Brandt (Bayer Leverkusen)….vormen zijn een soort schaduw-Mannschaft die op een goede dag beter is dan de wereldkampioen. Dankzij het zeer gespecialiseerde vormingsinstituut van de voetbalbond beschikt Duitsland vandaag over ongeveer 25 volwaardige internationalen. De tweede kracht ligt in de veelzijdigheid. Het betekent dat de Mannschaft – anders dan Brazilië met Neymar, Argentinië met Messi of Portugal met Ronaldo – niet afhankelijk is van een superster om het verschil te maken.

Op zoek naar het Jogi Löw Stadion in Schönau-im-Schwarzwald

Ik zoek het spoor van Joachim Löw en van de mensen die het aanzien van het Duitse voetbal hebben veranderd en beland begin 2018 in de deelstaat Baden-Württemberg en de steden Stuttgart en Freiburg en het onooglijke plaatsje Schönau-im-Schwarzwald. Baden-Württemberg – gelegen tussen de Rijngrens met Zwitserland en Frankrijk en het Zwarte Woud – geldt als het goedmoedige, gemütliche en groene deel van Duitsland. Het is historisch zachtaardiger van aard dan de rumoerige Ruhr, het conservatieve Beieren of het machtsgeile Pruisen.

Ik open mijn tocht vanuit Freiburg – zijn huidige woonplaats – richting Schönau, zijn geboortedorp. De omschrijving ‘im Schwarzwald’ valt letterlijk te nemen. Want hoewel de afstand met Freiburg slechts dertig kilometer bedraagt, duurt het met het openbaar vervoer bijna twee uur om hem te overbruggen.

De Schwarzwaldexpress trekt zich op gang. De heuvels boven Freiburg liggen in de nevels. Daarboven malen turbines hun gevecht met de wind. Ze klimmen uit de slierten. Schönau im Schwarwald is onbereikbaar. Het is 38 minuten met de trein naar het kuuroord Titisee en vervolgens 68 minuten met de bus naar de bestemming.

De trein beweegt zich tussen een woest en metershoog rotsachtig gebied uit een natuurdocumentaire van National Geographic. Hij tuft langs zeer oude en vervallen houten stationnetjes. We rijden het sneeuwgebied in over kolkende bergriviertjes die vijftig meter lager onder de brug stromen.

Titisee is gelegen aan een groot meer en geniet faam als centrum van de snowboardsport. In de bus tref ik een zeer gevarieerd internationaal gezelschap: Japanse skitoeristen, Afrikaanse asielzoekers en Syrische oorlogsvluchtelingen.

Het witte landschap van het Zwarte Woud opent zich. Prachtige bossen van dennen en sparren wisselen af met dorre steenmassa’s. Dit lijkt het einde van de wereld. De bus manoeuvreert nonchalant tussen de opgehoogde sneeuw. De chauffeur stopt tijdens de route doodleuk om twee minuten bij te kletsen met een collega. Het hoort blijkbaar bij het ritueel.

In Schönau, een klassiek bergdorp vol oude huizen met balkonnetjes in romantische stijl,  bezoek ik het Jogi Löw Stadion. Nou ja, de plaatselijke FC heeft een kunstgrasveld, een atletiekpiste en een basketpleintje en enkele zitplaatsen tussen de struiken. Hier startte hij zijn voetballoopbaan. Na de wereldbekerzege kreeg hij het lintje van ‘ereburger’ en gaf hij dus zijn naam aan het piepkleine ploegje waar hij zijn eerste dribbeltjes uitvoerde. In de kantine kijken oudere mannen samen naar de Bundesligawedstrijden.

Aan de muur prijkt in alle eenvoud het beroemde portret van bondscoach Löw, enkel rug en achterhoofd zijn te zien, en bondskanselier Angela Merkel. Hij neemt haar felicitaties in ontvangst na de wereldbekerzege in 2014.

Bescheiden boegbeeld van ‘Fussball mit Flüchtlingen’

De eerder gereserveerde Löw blijft weg van alle glitter en glamour van het voetbalbedrijf. Hij onderhoudt vanop een afstand een goede relatie met Angela Merkel. Hij werd één van de boegbeelden van het programma ‘1.0 für ein Willkommen met brochure Willkommen in Verein. Füssball mit Flüchtlingen’.

Dat verneem ik van Aydan Özoguz, minister voor Migratie, Vluchtelingen en Integratie in de CDU-SPD-regering Merkel. Als ik haar mail om meer uitleg, antwoordt haar perschef: ‘In het jaar 2014 ging het om vluchtelingen een dak boven het hoofd te geven maar vanaf maart 2015 willen we een stap verder gaan en starten met de integratie. Daarbij spelen ook duizenden voetbalverenigingen in Duitsland hun rol. Samen met de DFB-Stichting Egidius Braun hebben meer dan verenigingen zich ingezet voor vluchtelingen. In 2015 werden meer dan 42.000 mensen met een vluchtelingenachtergrond aangesloten bij de DFB. Onder meer met financiële steun van de Mannschaft.’

En daarover roert Löw dus op geregelde tijdstippen zijn stem. Zoals in op 1 september 2017 toen tijdens Tsjechië – Duitsland in Praag ruim tweehonderd rechts-radicale Duitse hooligans de sfeer tijdens de wedstrijd om zeep hadden geholpen met bedenkelijke slogans. Ik citeer de Frankfurter Allgemeine Zeitung: ‘Der Bundestrainer spracht davon, das die Nationalmansschaft für ein respektvolles, tolerantes, weltoffenes Deutschland stehen wolle, gerade im Ausland.’

Nadien schreef hij op zijn facebookpagina: ‘Wir werden niemals faschistische, rassistische, beleidigende oder homophobe Schlachtrufe dulden. Ihr seid nicht unsere Fans. Ihr habt in Stadion nichts verloren. Wir sind nicht eure Mannschaft.’ Het was een verhelderende boodschap in turbulente tijden.

Net voor het EK 2016 ging hij in figuurlijke zin pal voor Jerôme Boateng staan toen de voorzitter van de antivreemdelingenpartij AfD  het publieke debat schoffeerde met de vraag  ‘wie een buurman als Boateng wilde hebben’, daarmee verwijzend naar de Afrikaanse wortels van de Bayernverdediger.

Lees morgen aflevering 2.