‘Geilneef’ was zijn bijnaam als sommige vrouwelijke werknemers van Ajax het onder elkaar hadden over Marc Overmars, de directeur voetbalzaken van de Amsterdamse club. Hij drong zich wel eens op, hij stuurde ze apps, soms een dickpic zelfs, als hij ‘iets voelde opkomen’, als hij informeerde naar wat zij droegen op dat moment.
Schokkende (anonieme) getuigenissen zijn het die NRC – het Nederlandse equivalent van De Standaard – optekende uit gesprekken met elf (oud-)medewerkers van Ajax. Volgens het AD was het wangedrag van Overmars al enkele jaren bekend bij de top van Ajax. Betrokken vrouwen zouden hem de ‘vieze oom’ noemen.
De onthullingen in NRC werden gedurende de laatste twee maanden verzameld. In een stroom vol bagger komen de escapades nu in diverse media naar buiten, nadat zondagavond laat het vertrek van Overmars bekend was gemaakt.
‘Het gedurende een langere periode versturen van grensoverschrijdende berichten aan meerdere vrouwelijke collega’s ligt ten grondslag aan zijn besluit om te stoppen’, meldt Ajax in een verklaring op de website, vooralsnog het enige statement vanuit de club.
In de verklaring biedt alleen Marc Overmars zijn excuses aan. Dat gebaar naar vrouwelijke werknemers van de club is kennelijk nog een brug te ver voor algemeen directeur Edwin van der Sar en Leen Meijaard, de voorzitter van de Raad van Commissarissen bij de beursgenoteerde voetbalclub. De waardering voor het werk van Overmars krijgt in de verklaring meer aandacht dan het medeleven met de slachtoffers. Uit vrees voor schadeclaims?
De vragen blijven hangen.
Hoe is het in godsnaam mogelijk dat Marc Overmars zich niét realiseerde dat hij grenzen overschreed, zoals in de verklaring te lezen valt?
Was zijn gedrag zo ‘gewoon’ in de leefwereld van een voetbalclub, in dit geval binnen Ajax waar volgens de NRC-bronnen sprake is van een ‘haantjescultuur’ en een ‘apenrots’. Waar je als vrouw een ‘dubbele huidlaag’ moet hebben.
Veel werknemers van Ajax zijn trots op hun ‘droombaan’ bij dé topclub van Nederland. Ze werken in verschillende functies, op de communicatieafdeling, in de marketing, de financieel directeur is een vrouw. Maar: ‘Vrouwen voelen zich beschroomd om melding te maken van wangedrag’, schrijft NRC. ‘Het is een enorme machtsverhouding. Als je het niet accepteert, dan ben je heel snel weg. Seksisme zit in de cultuur bij de club’, zeggen drie verschillende vrouwen.
MELDINGEN
Hoe is het in godsnaam mogelijk dat dit wangedrag pas manden later gevolgen heeft gekregen?
‘Vorige week werd ik geconfronteerd met meldingen over mijn gedrag’, zegt Overmars in de verklaring van Ajax. Twaalf dagen eerder stuurde Van der Sar een interne mail naar de ruim 400 medewerkers van Ajax, van wie 26 procent vrouw is. Daarin wees hij op de mogelijkheid om klachten te melden bij de clubleiding, bij twee vertrouwenspersonen binnen de club of bij de speciaal aangestelde externe vertrouwenspersoon. ‘Dit is een gevoelig onderwerp. We laten ons bijstaan door een gespecialiseerde externe partij om te zorgen dat we hier onafhankelijk en deskundig advies bij krijgen. Zodra het advies is afgerond, kom ik met een update bij jullie terug’, schrijft Van der Sar.
De mail van Van der Sar volgde op ophef die in Nederland werd veroorzaakt door een reportage over seksueel wangedrag en machtsmisbruik rond het tv-programma The Voice of Holland. Veel bedrijven in Nederland benaderden het personeel met soortgelijke mails.
‘GEEN GEHOOR’
Was Van der Sar op dat moment, op 25 januari, al op de hoogte van wat Overmars (en anderen?) bij Ajax uitspookten?
‘Er bestaat geen open sfeer om dit machtsmisbruik bespreekbaar te maken. Ondergeschikten houden zich stil. De enkeling die het hogerop zocht, vond geen gehoor. Signalen werden niet opgepakt’, schrijft NRC.
Op de dag dat Edwin van der Sar de send-knop van zijn mailbox aanklikte, was Overmars nog zes dagen verwijderd van de deadlines van de transferwindow. Of er een verband ligt tussen de afronding daarvan en concrete actie in de zaak Overmars is vooralsnog alleen maar speculatie.
HANDELSGEEST
Met zijn handelsgeest heeft Marc Overmars (48) een reputatie opgebouwd in de transferbusiness. Als voetballer stond hij al bekend als een gewiekst handelaar. Marc Netto was zijn bijnaam. Via Go Ahead Eagles en Willem II kwam hij terecht bij Ajax, dat hem in 1997 voor (omgerekend) 7 miljoen euro verkocht aan Arsenal. Vier jaar later betaalde Barcelona 25 miljoen voor het rappe vleugelmannetje.
Wat Overmars zelf verdiende, stak hij succesvol in vastgoed en klassieke auto’s. Hij leidde een zorgeloos leven, was (en is) getrouwd met een voormalige Miss Nederland en keerde terug in de voetbalwereld toen Go Ahead Eagles hem vroeg als lid van de Raad van commissarissen. Het bleek de aanloop naar de functie ‘hoofd technische zaken’ bij de club in Deventer. In die rol kreeg hij te maken met Erik ten Hag als trainer. Hun samenwerking resulteerde in een nieuw hoofdstuk toen Overmars als directeur voetbalzaken bij Ajax eind 2017 een opvolger zocht voor de ontslagen Marcel Keizer.
NAAR AJAX
Vijf jaar eerder was Overmars door Ajax naar Amsterdam gelokt om er leiding te geven aan transferzaken, scouting en jeugdopleiding. Met Ten Hag vormde Overmars een succesvol duo, beiden bleken gehecht aan hun samenwerking. Ook als Ten Hag onder druk stond, voornamelijk in voetbalpraat-programma’s en het dagblad De Telegraaf, bleef Overmars standvastig hem de hand boven het hoofd houden.
Overmars kon zich beroepen op veel krediet binnen en rond Ajax omdat hij succesvol opereerde op de ‘spelersmarkt’. Het saldo van aan- en verkopen onder Overmars heeft de 300 miljoen inmiddels overtroffen. Bovendien was Overmars in samenwerking met Van der Sar de architect van de nieuwe politiek bij Ajax om het elftal te versterken met ervaren spelers (Tadic, Blind, Haller), die in Engeland dik verdienden en ook in Amsterdam salarissen van 4 tot 5 miljoen gingen incasseren.
NIEUW CONTRACT
Ajax heeft zo in Nederland een vrijwel onaantastbare positie in kunnen nemen en lonkt dit seizoen naar nieuw succes in de Champions League. Zó gecharmeerd was Ajax van Overmars, dat de club begin december bekend maakte een nieuw contract met hem aan te gaan, tot medio 2026. Dat besluit werd onlangs, op 28 januari, tijdens een algemene vergadering van aandeelhouders bekrachtigd. Op de vraag van NRC of de Raad van Commissarissen op dat moment op de hoogte was van meldingen over Overmars, wilde Ajax maandag niet ingaan.
De vraag is ook of het succes van Ajax club en spelers verblindt voor maatschappelijke misstanden. De club kreeg onlangs een openlijke berisping van minister De Jonge nadat het een vliegtuig met besmette spelers terug had laten komen hoewel ze volgens de corona-regels in Portugal in quarantaine hadden moeten blijven. De spelers Quincy Promes en Zakaria Labyad kwamen in aanraking met justitie voor respectievelijk een steekincident en geweldpleging. Beide affaires moeten nog voor de rechter komen, Promes inmiddels als speler van Spartak Moskou.
‘BESTE VOETBALDIRECTEUR’
In de affaire Overmars zijn, voor zover bekend, nog geen aangifte gedaan door betrokkenen. In de verklaring van Ajax overheerst bij Van der Sar de lof voor Overmars: ‘Marc is waarschijnlijk de beste voetbaldirecteur die Ajax gehad heeft. We hebben niet voor niks zijn contract opgewaardeerd en verlengd. Maar hij heeft helaas echt grenzen overschreden, dus verdergaan als directeur was geen optie, dat zag hij zelf ook in. Het is bijzonder pijnlijk.’
De ‘beste voetbaldirecteur van Ajax‘ – hoe zullen de vrouwelijke betrokkenen het ervaren dat hun hoogste baas in die termen over Overmars spreekt? Volgens de verklaring kreeg Overmars zelf de ruimte om de consequenties voor zijn gedrag te trekken. Interessant wordt om te bezien wat de gevolgen zijn; voor Ajax, voor de werkomstandigheden van Erik ten Hag, voor wat er allemaal nog meer aan onthullingen zou kunnen volgen.
