Manchester United – Manchester City: 1-2. City loopt uit tot elf punten op United en speelt ‘droomtheatervoetbal’. Dat steekt schril af tegen het potige angsthazenspel van ‘The Red Devils’. De Cityfans scandeerden ‘Park the bus, José! Park the bus, José! Passend bij The Special One, maar een blamage voor Manchester United. José Mourinho heeft de Manchester United Identity vakkundig om zeep geholpen. Zijn project is mislukt. Het bestuur van United moet nu ingrijpen en hem de deur wijzen. Een wandeling langs de essentie van The Manchester United Identity in drie afleveringen.
Matt Busby & De Spelende Mens
Ik laat u even kennis maken met Matt Busby (1909-1994), de uit Schotland stammende legendarische coach die ook ‘the father of United’ wordt genoemd. Zijn standbeeld siert de ingangspoort van Old Trafford. Ik verwijs graag naar twee boeken: het literaire A strange kind of glory. Sir Matt Busby and Manchester United (Eamon Dunphy, 1991, Mandarin) en het academische The Birth of the Babes. Manchester United Youth Policy 1950-1957 (Tony Whelan, 2005, Empire Publications).
De Ierse auteur Eamon Dunphy schetst – in wat mij betreft één der beste voetbalboeken ooit – een verhelderend inzicht in de persoonlijkheid van Busby. Hij roemt hem als een man die op zoek ging naar een ‘verlichte vorm van voetbal’. Busby geloofde in de kracht van het individu en brak een lans voor verbeelding en virtuositeit: enjoy yourself and entertain the people.
Hij benoemde Old Trafford tot ‘Theatre of Dreams’, de agora van het visioen, waar voetbal de geesten van de mensen vrolijk stemde. Hij verkondigde dat artiesten zich niet mochten laten binden door theoretische concepten: ‘Young players must be allowed to be more creative, inventive and original in their thinking.’ Hij zocht de ideale balans tussen schoonheid, collectiviteit en conditie. Hij keerde terug naar de esthetiek van het spel: the beautiful play.
En dat vond hij in het aloude Schotse passing game en de in zijn tijd modernste variant daarvan. Op een koude novemberavond in 1953 stootte hij, in het gezelschap van zijn jeugdselectie en de latere Busby Babes, op zijn eurekamoment: Engeland – Hongarije 3-6, the game of the century. De Magische Magyaren knalden het Engelse systeem van ‘Safety First’ aan flarden. Puskas, Boszik, Czibor, Hidgekuti, Kocsis strooiden buitenaardse bewegingen uit. Ze dicteerden bovendien dat het Schotse passing game hun eerste stelregel is geweest en staken het in een modern jasje. Matt Busby riep de goden aan: dit werd zijn nieuwe evangelie: Manchester United, Magic Magyars.
In zijn onderzoek The Birth of the Babes, Manchester United Youth Policy 1950-1957 uit 2005 verstrekt Tony Whelan verrassende inzichten. De assistent-academy-manager van United – en ex-speler – studeerde na zijn loopbaan sociologie aan de Manchester Metropolitan University.
Hij analyseert Busby’s visie op voetbal vanuit de humanistische wetenschap en trekt een meeslepende parallel met het veerkrachtige standaardwerk Homo Ludens – de spelende mens – van de Nederlandse cultuurhistoricus Johan Huizinga (1872-1945). Huizinga definieert spel als ‘gedrag dat naar vrijheid zoekt. Vrijheid is noodzakelijk voor innovatie en cultuur. Het spel is de basis van alle beschaving.’
Whelan last in: ‘Spel is het fundament van de sport omdat alle sport zijn oorsprong vindt in het spel.’ En Matt Busby kruidde zijn voetbalspecerijen met peper: individualisme, zelfexpressie en improvisatie. Whelan legt de link met Huizinga: Busby toucheert zijn spelers met het geloof in het experiment en het zonder limieten aftasten van hun talent tot het artistieke potentieel volledig ontbolstert. Busby’s luciditeit – football is a beautiful game with a creative genius – kruist volgens Whelan Huizinga’s begrip over ‘meesterschap en beheersing’.
Lees morgen deel drie.
