De Nederlandse trots wordt deze zomer gestreeld door het nationale vrouwenvoetbalelftal, door de marketingmachines succesvol gepromoot als De Leeuwinnen. De Europese titel, twee jaar geleden in eigen land behaald, maakte al veel geestdrift los. Alle remmen zijn los nu Oranje op het WK in Frankrijk de halve finale heeft gehaald.
In de winkeletalages, in tv-reclames en vanaf allerlei andere podia lachen de voetbalsters ons toe. Hun charme spreekt een breed publiek aan. Complete gezinnen, vaak met opa en oma erbij, pendelen naar Frankrijk om de WK-stadions te vullen. Zaterdagmiddag werden, op het heetst van de dag, toen velen elders verkoeling zochten, 2,7 miljoen tv-kijkers geregistreerd bij de wedstrijd tegen Italië. Woensdagavond wordt bij de halve finale een nieuw hoogtepunt verwacht, dat de 3,5 miljoen tv-kijkers bij de achtste finale tegen Japan zal overtreffen.
Het succes van het vrouwenvoetbal wordt onder meer toegeschreven aan de keuze in Nederland om meisjes vanaf jonge leeftijd samen met jongens te laten spelen. De keerzijde daarvan dringt zich nu op omdat dit systeem in 2010 is losgelaten, In NRC waarschuwde Vera Pauw, de Rinus Michels van het Nederlandse vrouwenvoetbal, vorige week nadrukkelijk voor de gevolgen. ,,Dit betekent dat talentvolle speelsters zowel mét als tegen beginners voetballen. Daardoor spelen ze onder hun niveau”, betoogt Pauw.
EREDIVISIE
Vera Pauw was van 2004 tot 2010 bondscoach van de vrouwen. Omdat de KNVB haar te veeleisend vond, moest ze ermee stoppen. Een hard gelag: met de kwalificatie van Oranje voor het EK van 2009 had Pauw de basis gelegd voor de huidige prominente status en ze kon terugkijken op een succesvolle campagne voor invoering van een landelijke Eredivisie. Qua prestige blijft de Eredivisie, waarin tussendoor gedurende drie jaar (2012-2015) ook Belgische clubs meespeelden, evenwel nog altijd ver achter bij Oranje. De meeste wedstrijden trekken nog geen duizend toeschouwers.
Met circa 160.000 KNVB-leden is vrouwenvoetbal in Nederland intussen wel uitgegroeid tot de meest beoefende vrouwensport. De populariteit weerspiegelt zich in de aandacht voor De Leeuwinnen, niet alleen tijdens het WK, ook in de oefenduels en WK-kwalificatiewedstrijden vooraf. De internationals worden geadoreerd als idolen. Ze maken zich geliefd door hun blijmoedige uitstraling, door hun openhartigheid; van hun geaardheid maken ze geen geheim.
JACKIE GROENEN
Gelouterd zijn ze vooral bij buitenlandse clubs. Zeventien van de 23 WK-speelsters spelen bij clubs als Bayern München, Arsenal, Barcelona, Olympique Lyon, Manchester United of clubs met minder naam. Ze behoren allen tot een generatie die nog samen met jongens in het veld stond. Ze hebben, op één uitzondering na, ook hun leerschool in de Eredivisie gehad. Alleen Jackie Groenen, volgens Willem van Hanegem de beste speelster van het team, speelde nooit in eigen land op het hoogste niveau.
Jackie Groenen groeide op in België, als kind in een Nederlands gezin dat in Poppel was neergestreken. Voetballen deed ze over de grens, aanvankelijk in Goirle, later elders in Noord-Brabant waar ze werd ontdekt door het Duitse SG Essen-Schönebeck, Dáár merkte de Belgische bondscoach Ives Sernees haar op, in een fase dat ze voor Oranje nog niet goed genoeg werd bevonden.
MET RED FLAMES MEE
In De Volkskrant vertelde Groenen onlangs hoe Serneels er destijds geen gras over liet groeien. ,,De dag erop stond hij voor de deur in onze woonplaats Poppel, in België. Ik wist echt niet wie hij was. Hij zei: ‘Hoi, ik ben de trainer van België’. Hij kwam binnen met een co-trainer en een advocaat. ‘We willen dat jij voor België komt voetballen.’ Toen dacht ik: goh wat leuk. Dan kan ik EK’s en WK’s meemaken. Prima, zei ik tegen hem. Mijn vader en moeder vonden het ook leuk. Doe maar.”
Groenen ging met de Red Flames mee op trainingsstages en ze vroeg een Belgisch paspoort aan. De actie strandde toen de FIFA liet weten dat ze reglementair geen A-international voor België kon worden. Ze had met de Nederlandse ploeg tot 17 jaar meegedaan aan een EK in een tijd dat ze geen Belgisch paspoort bezat, wat volgens de FIFA wel een vereiste was.
De mislukte procedure opende de ogen in Nederland, al moest Jackie Groenen daarvoor wel eerst zelf naar de Nederlandse bondscoach, Roger Reijners, bellen. ,,Ik legde uit dat hij misschien niet precies wist wie ik was, maar dat ik graag in het Nederlands elftal wilde spelen. Hij beloofde me op de lijst te zetten, maar ik hoorde niets. En dat terwijl hij weleens bij mijn wedstrijden aanwezig was, want Lieke Martens kwam twee jaar na mij bij Duisburg. Ik heb hem nooit gesproken.” Onder Reijners’ opvolger Arjan van der Laan kwam ze weliswaar bij de selectie, maar vaste voet in Oranje kreeg Groenen pas toen Sarina Wiegman begin 2017 bondscoach werd.
DEBUUT WIEGMAN ONDER ADVOCAAT
De komst van Sarina Wiegman heeft het Nederlands elftal een lift gegeven. Ze speelde zelf 104 interlands en debuteerde al op haar zeventiende in Oranje. Bondscoach, voor één dag, was toen Dick Advocaat. Op 23 mei 1987 moest Advocaat, nog assistent onder Rinus Michels, bij de uitwedstrijd tegen Noorwegen in Oslo (0-0) invallen voor Bert van Lingen, die was verhinderd.
,,Dat was heel speciaal. Jaren later kwam ik Advocaat tegen in Den Haag. Ik groette hem, maar hij herkende me niet. Grappig toch, dat juist Advocaat vertrouwen in mij had. Zag-ie trouwens wel goed, hahaha”, zei Wiegman lang geleden zelf eens over haar debuut onder Advocaat. ,,Dick Advocaat was een coach zoals een coach voor de groep staat. Verder niets bijzonders hoor”, zegt oud-international Janny Timisela over die ene wedstrijd. Advocaat wil daar nu zelf liever niet meer over praten, bevreesd als hij is dat in de roes van de euforie ook hij weer moet opdraven in de vele tv-programma’s met De Leeuwinnen.
OLYMPISCHE SPELEN
Sarina Wiegman komt, net als Dick Advocaat, uit Den Haag. Ze leidt Oranje met autoriteit en empathie. Op EK en WK zijn onder haar leiding nu al elf wedstrijden achtereen gewonnen. Kritiek vanuit de groep speelsters valt niet te beluisteren. Haar keuzes roepen weinig discussie op, uitgezonderd de vraag of Shanice van der Sanden dan wel Lineth Beerensteyn moet worden opgesteld.
Het bereiken van de halve finales deed Sarina Wiegman ook emotioneel veel, mede omdat daarmee tevens kwalificatie voor de Olympische Spelen van volgend jaar in Tokio is afgedwongen Na de zege op Italië (2-0) bleek dat Tokio 2020 niet alleen bij Wiegman, ook voor veel speelsters een niet uitgesproken maar wel belangrijk doel was geweest. Wiegman: ,,Maar we willen zeker ook nog wereldkampioen worden.”
TWITTER: @hmees
