Ode aan Xabi Alonso naar aanleiding van de geruchten dat de Bask hoofdtrainer zou worden bij Borussia Mönchengladbach.
Op een voorzichtige lenteavond speelt een Baskische jongen een voetbalwedstrijd met zijn vrienden. Het is een lichte avond. De mediterrane zomer begint zich aan te kondigen en dan is het goed toeven in het aan de Golf van Biskaje gelegen Baskenland. Zijn broer en zijn beste vriend zijn er vanavond niet, maar aan tijd om daarover na te denken ontbeert het eveneens. De tegenstander van vanavond is goed en komt al binnen de minuut uit een kopbal op voorsprong.
De jongen is bezig
De jongen is intelligent, zorgzaam en assertief. Maar als hij voetbalt, dan is de jongen bezig. Niet dat er dan niets binnenkomt, dat niet, maar het dringt gewoon niet door. Er is vanavond wel wat aan de hand, maar de jongen is te diep in gedachten verzonken om zijn vinger te leggen op wat dat dan precies is. En pas op, die tegenstander is veel te sterk. Als het nou de kneusjes uit het volgende dorp waren geweest, dan kon hij misschien nog eens een blik werpen. Maar deze ploeg was serieus goed. Het was al 1-0, maar het werd nog erger. Twee bliksemsnelle aanvallen en het stond ineens 3-0.
Van kant wisselen dan maar. En verdomd. Een van zijn medespelers kon ineens ook een kopbal maken. Daarna een lekker schot en het was 3-2. En voor de jongen het wist stond hij achter de bal om gelijk te maken. Hij miste de strafschop wel, maar knalde de rebound hard binnen. Pas toen had hij even tijd om te luisteren wat er nou aan de hand was. De mensen om hem heen spraken geen Baskisch, zelfs geen Spaans, maar Engels. Nou ja, niet het keurige kostschoolengels dat hij kende uit zijn korte verblijf in Ierland een paar jaar terug, maar het was toch wel degelijk een poging tot Engels.
Ineens begon het hem te dagen. Zijn broer Mikel en zijn beste vriend Mikel, op die plekken stonden nu Steven Gerrard en Dietmarr Hamann. En dat die twee achterin bij die anderen best konden verdedigen was ook logisch, dat waren tenslotte Paolo Maldini en Alessandro Nesta. En de wedstrijd was helemaal niet in Baskenland maar aan de Bosporus, maar dat klimaat kan je eenvoudig verwarren op een vriendelijke avond in mei. Naarmate de Turkse avond in de Turkse nacht vervloeide, werd van alles duidelijk, maar bovenal dat hier voetbalgeschiedenis in de maak was.
De jongen voetbalt door, ook nu hij doorheeft dat hij zich ver van huis bevindt, dat zijn vrienden zijn vervangen door spelers van over de hele wereld en de tegenstanders gerekend moeten worden tot de beste spelers op de planeet. Vaak wordt bij het terugkijken op die avond, terecht aan de heroïek van de zeer beperkte Djimi Traoré gedacht, of aan Gerrard en Jamie Carragher die met de kramp in hun lijf doorvochten. Minder vaak wordt belicht dat de kalme verschijning van de jongen hier een cruciale rol in speelde.
De ultieme voetballer
Het tekent Xabier Alonso Olano. De ultieme voetballer. Veel zogenaamde balkunstenaars zijn bedrieglijk, willen allemaal rare dingen doen met de bal. Xabi niet. Xabi behandelt de bal als een vriend en bij gevolg is ook zichtbaar dat het speeltuig geen geheimen voor hem heeft. Zeker in het Engelse voetbal is dat een verademing. Tussen alle renners, opportunisten en egotrippers is het een voorrecht om een speler te zien die zich nooit laat verleiden tot het onlogische of ondoordachte. Je zet je vrienden niet op het verkeerde been.
Vijf jaar lang droeg Xabi het rood van Liverpool, maar dat leek hem niet te deren. Het voetballen op Anfield betekende gewoon dat er iets meer mensen rondom het veldje in Gaztana Auzoa stonden en dat het er ineens nogal vaak regende. Niets leek hem te kunnen schelen binnen de lijnen. Hij speelde ook nooit een slechte wedstrijd, al werd dit nog wel eens verkeerd gezien. De balbehandeling van deze jongen was zo adembenemend vanzelfsprekend dat er te vaak overeen gekeken werd. Waar anderen de aandacht trokken, draaide het middenveld van de ploeg jarenlang op Alonso. Achteloos geniaal. Een autoriteit die niet werd ontleend aan geschop of gebrul, maar die er gewoon was.
De jongen werd man. Het sluike haar maakte plaats voor een rossig baardje. De man ging verder kijken. Hij verliet het veldje in Liverpool en vond zijn thuis op veldjes in Madrid en München. En ook daar werd Alonso onmisbaar. Niet het soort onmisbaar dat we kennen van simpele lopers die ‘stiekem’ heel veel vuil werk opknappen voor hun ploeg, nee, veel essentiëler. Bijna in zijn eentje maakte Alonso bij Liverpool en later ook bij Real Madrid mogelijk dat die ploegen, ondanks de absentie van spelers die het snelle combinatievoetbal machtig waren, verzorgd voetbal op de mat legden.
Kalme superioriteit
Met kalme superioriteit regisseerde hij ruim tien jaar het middenveld bij topploegen in Europa met de uitstraling alsof het zomeravondvoetbal met zijn vrienden betrof. In een sport die wordt geregeerd door oppervlakkige, immorele wezens die zich onder druk van louche agenten laten lenen voor alles dat nog meer geld opbrengt, is de welbespraakte, belezen, doordachte jongen een welkom sieraad. En dat blijft hij ook. Er wordt dramatisch gerept van het einde van zijn voetballoopbaan, maar na zondag verruilt Xabi gewoon het veldje in München voor een veldje elders, vermoedelijk thuis, waar minder camera’s hangen. Maar regeren zal hij.
Xabi Alonso voetbalde altijd gewoon omdat hij zin in voetbal had. Waar mijn generatiegenoten bij bosjes vallen voor twee egotrippende belastingontduikers en zich er tot vervelens toe over buigen wie van die twee naarlingen nou de beste is, weet ik wel beter. Of het nou bij Livepool, Real Madrid of Bayern München was, het was altijd kijken met open mond. Xabi, eskerrik asko!
