Jupp Heynckes, nieuwe coach bij Bayern

Een verrassing van formaat in Beieren: Jupp Heynckes keert tijdelijk terug naar de Allianz Arena. Hij tekende voor het beste seizoen uit de rijke geschiedenis van Bayern München: in 2012-2013 wonnen ‘die Roten’ met hem alle prijzen. Hij zal dus weldra ook in Anderlecht op de bank zitten.

Handschrift Heynckes

 Tijdens de gezegende jaargang 2012-13 staken ‘die Roten’ na elke competitie triomfantelijk schaal of beker de lucht in: Supercup; landskampioenschap; Pokal; Champions League. 54 officiële partijen, 45 zeges, 3 nederlagen. Doelgemiddelde van 151-32. Internationale demonstraties op het veld van Arsenal (1-3), Juventus (0-2) en Barça (0-3). Hoogtepunt in de eigen Allianz Arena (gemiddelde van 71.000 kijkers) tegen FC Barcelona: 4-0. Statistieken liegen zelden, Bayern vestigde liefst negentien records.

Fan van…de Magische Magyaren, spits van Borussia’s Fohlen

Jupp Heynckes kwam ter wereld in Mönchengladbach op 9 mei 1945, de eerste dag na de Tweede Wereldoorlog. Hij is een kind van de vrede. Op zijn negende luisterde hij met enige droefheid naar de radio. West-Duitsland won de wereldbeker 1954 van het ongenaakbare Hongarije – de enige nederlaag in 50 interlands – en zijn land verkeerde in extase. Hij jubelde niet om Fritz Walter maar dacht aan zijn held Ferenc Puskas en droomde van het heerlijke voetbal van de Magic Magyars. Achttien jaar later beleefde hij zijn persoonlijk hoogtepunt. Op het EK 1972 in Brussel schitterde de spits Heynckes – in die tijd serveerde hij met strateeg Netzer bij die Fohlen (de veulens naar de ongeremde snelheid) van Borussia Mönchengladbach Traumfussball als tegenpool van het zakelijke Bayern van Beckenbauer en Hoeness – met de Mannschaft: goud tegen de Sovjet-Unie. De internationale pers schuwde de lyriek niet: ‘De wereld erkende bij de Duitsers de mogelijkheid tot kunst, elegantie en fantasie.’ Precies het spel van 1972- de eerste variant van het totaalvoetbal – riep de DFB anno 2000 uit tot het spectaculairste uit haar geschiedenis. Hij weet dus waarover hij het heeft. In de stijl van Bayern 2013 herkende de coach de speler van 1972: vrijheid via discipline. Daar kiemde de kern van de eigentijdse voetbalfilosofie van een bejaarde man. Zijn concept start bij defensieve organisatie, tactische discipline en conditionele fitheid.

Der Ball, die Laufwege, das Passspiel

Zijn essentie ligt bij ‘de oplossing in de ruimte’: der Ball, die Laufwege, das Passspiel. Bovendien zijn uit den boze: gezeur tegen scheidsrechters, geruzie met maats, geprovoceer tegen publiek. Hij een mens van de beschaving, een kind van de vrede.

Bij een treble hoort een jubileumboek: Mia san mia. FC Bayern München Triple 2013 (Verlag Die Werkstatt). Opening met groepsfoto: Heynckes kijkt – als enige – met ernstige blik de lens in. De lachende Schweinsteiger legt zijn arm om de schouder van de coach. Pagina 28, beiden knuffelen elkaar uitvoerig, het flikkerende Wembleyscorebord geeft aan: Bayern 2, Borussia Dortmund 1. Het is de historische dag van 25 mei 2013. Onderschrift: zwei Männer, eine Emotion. Op bladzijde 35 swingen de trainer – met losgeknoopte das op zijn witte hemd – en de spelmaker – met rood shirt waarop de tekst Football is coming hoam – op de dansvloer van een exclusieve Londense discotheek. Beelden zeggen soms meer dan woorden. De slogan ‘Football is coming hoam’ accentueerde de innigheid. Dubbele bodem, met vanzelfsprekende verwijzing naar Wembley en knipoog naar het Beierse dialect: ‘hoam’ betekent ‘thuis’. En thuis, dat is voor Bayern de  Allianz Arena met zijn modernistische architectuur en die ene onzalige, tragische nacht van 19 mei 2012 toen Chelsea dankzij de ultieme elfmeter van Drogba ‘de beker met de grote oren’ kaapte. Niet meteen overdreven als statement want ‘the Blues’ werden door ‘die Roten’ tureluurs gedraaid maar ‘Basti Schweini’ faalde bij de laatste bal op de stip. De ‘Spielmacher’ zeeg ontroostbaar neer en bleef tot in de kleedkamer toe bittere tranen wenen.

Emotionele intelligentie

De coach putte diep in zijn ’emotionele intelligentie’. Hij opende vervolgens een rode lijn met president Hoeness. Bayern besloot – ondanks de beste jeugdopleiding van de natie – om ter versterking van elke linie haar gezonde bankbalans aan te spreken voor de verbinding balvastheid-agressiviteit: opbouwende verdediger Dante, jagende middenvelder Martinez, storende spits Mandzukic. Hij verrijkte de kleedkamer maar  wijzigde niets aan zijn – sinds 2000 door de DFB gestimuleerd – oorspronkelijke optie. Met als grondidee: das Offensiv, zowel via de counter als de dominantie. Onder hem toonde Bayern nà Barça in de Champions League het hoogste percentage meesterschap over de bal.

De kunst van de kritische mildheid

In 11 Freunde, Magazin für Fussballkultur getuigden voorzitter Rummenigge en assistent-coach Gerland over Heynckes’ ‘kunst van de kritische mildheid’ en omtrent zijn vermogen tot het voeren van empathische individuele gesprekken. Rummenigge roemde de reactie van Daniël Van Buyten na de finale: ‘Niet gespeeld maar de emotioneelste van allen. Teamgeest als basis van de treble: handschrift Heynckes.’ Het grootste compliment kwam van zijn generatiegenoot Paul Breitner. Zijn soms rechtstreekse tegenstander in de klassiekers tussen Bayern en Borussia Mönchengladbach van de siebziger Jahre strooide, tegen de eigen natuur in, gulzig met loftuitingen: ‘De tweede helft tegen Barça (4-0) in de halve finale was uniek met tiki-taka in ICT-tempo: kurzpassspiel én de creatie van doelkansen via briljante combinaties.’ Opnieuw: handschrift Heynckes.

Bastian & das Bewusstsein: opnieuw handschrift Heynckes

Bastian Schweinsteiger (1984) en das Bewusstsein. Hij verrees in 2013 uit de dood. In de finale van de Champions League editie 2012 draaide hij zijn strafschop nog de nek om, één jaar later kreeg hij de kroon van ‘beste Duitse voetballer’. Na de loutering volgde de rijpheid voor de aanvankelijk amper in te tomen Schweinsteiger. Zo toeterde hij het rond: ‘We zijn bij Bayern opgeleid om te winnen.’ Bayern, het brein, dat was hij. In de Duitse taal nog dichter bij de waarheid: das Bewusstsein. Schweinsteiger leeft van het versnellende verrassingselement, met de zwervende rol tussen middenveld en aanval: dribbelend in de diepte en met insnijdende infiltraties. Hij schept ruimte voor zichzelf én voor de anderen met zijn ‘schijnbeweging-op-snelheid-binnendoor.’ Hij lijmt als verbindend element de aanvallende en verdedigende posities want naast het ontwikkelen van snelheid en tempo leerde hij met de jaren ook het bewaren van het overzicht en het bewaken van het evenwicht. Hij houdt van de Parijse interieurstijl en de muziek van Pete Doherty – dat verklapte hij aan het mondaine GQ Magazine – en verkiest het systeem van  4-2-3-1 van waaruit hij de zonale mandekking controleert die zowel Pirlo (Juventus, kwartfinale) als Xavi (Barça, halve finale) neutraliseerde. In de finale tegen Borussia won hij de mentale tweekamp van Gündogan. Na diens gelijkmaker deed Schweinsteiger in het resterende kwartier de greep naar de macht. Verrijzend uit de dood, op zoek naar de schijnwerpers. Vanuit het volle bewustzijn.

Terug naar mia san mia, Beierse streektaal voor ‘we zijn wie we zijn’. Begrijp bij Bayern: ‘resultaat boven creativiteit’. Sinds 2013 mag men er het element schoonheid aan toevoegen. Handschrift: Heynckes.