Willkommen in Verein. Füssball mit Flüchtlingen
Het sociale paradepaardje van de DFB vormt sinds 2014 de campagne ‘Willkommen in Verein. Füssball mit Flüchtlingen’.
Dit was het voetbalantwoord op het beleid van ‘Wir schaffen das’ van bondskanselier Merkel. Zo probeerde de Duitse regering aanvankelijk de vluchtelingenstroom vanuit conflictgebieden in Irak, Syrië en Afghanistan op een humane wijze te omkaderen. Dat leek in eerste instantie tamelijk goed te lukken en de Duitse publieke opinie volgde de oproep van Merkel om zich ruimhartig op te stellen tegenover ‘mensen in nood’ die de oorlog in hun land achter zich wensten te laten. De sfeer sloeg om na de gebeurtenissen van ‘oudejaarsnacht’ 2015 in Keulen. Daar werden vrouwen tijdens de openbare feesten massaal gemolesteerd. Het daderprofiel liet geen ruimte voor twijfel: ‘jonge mannen uit Noord-Afrika en uit de Arabische wereld’. Volgens het Bundeskriminalamt leken de gebeurtenissen op het in de Arabische wereld voorkomende fenomeen van de ‘taharrush gamea’ of ‘gezamenlijke aanranding’: grote groepen daders plegen doelbewust seksuele misdrijven tegen vrouwen bij publieke gelegenheden zoals demonstraties en concerten. Ook in andere Duitse steden stelde men dezelfde problemen vast. Deze misdaden – nog versterkt door de islamistische terreuraanslag op de kerstmarkt van Berlijn in 2016 met twaalf onschuldige slachtoffers tot gevolg – dreven een wig in de Duitse samenleving. Er ontstond een scherp dispuut dat door hoofdredacteur Kurt Kister van de Süddeutsche Zeutung in het magazine ‘Der grosse Jahresrückblick 2017’ van zijn krant treffend werd getypeerd: ‘De strijd om de vluchtelingenpolitiek heeft geleid tot een principiële patstelling tussen de kosmopolitische elite en de nationalistische achterblijvers.’ Tegen deze achtergrond vierde de antivreemdelingenpartij Alternative für Deutschland een onverwachte doorbraak in het parlement. Het maatschappelijke debat kreeg een veel bitsiger en vaak ook wel bedenkelijk karakter. De campagne ‘Willkommen in Verein. Fussball mit Flüchtlingen’ bleek wel een geslaagde zet. Ik contacteerde Aydan Özoguz, sociaaldemocratisch minister voor Migratie, Vluchtelingen en Integratie in de regering Merkel en vroeg haar kabinet om een stand van zaken: ‘In het jaar 2014 wilden we de vluchtelingen een dak boven het hoofd geven maar vanaf 2015 startten we met integratie. Dat deden we via het voetbal en dat jaar sloten meer dan 42.000 mensen met een vluchtelingenachtergrond zich aan bij de DFB.
Er werd hen ook gevraagd om zich te engageren in de club als co-trainer, scheidsrechter of vrijwilliger voor andere taken. De gelijkstelling van geslachten is een centraal doel van de integratie via de sport. Dat proces verloopt traag want slechts weinig gevluchte meisjes en vrouwen hadden in hun thuislanden de kans gekregen om te sporten. In januari 2017 lanceerde de DFB ter verfijning ‘2.0 für ein Willkommen’. Ze kreeg hierbij de financiële steun van de Mannschaft. Naast opleiding via taallessen investeerde de DFB in minivoetbalvelden in scholen en in schoolvoetbaltoernooien voor vluchtelingenkinderen. Voetbalclubs die zich wilden inzetten voor de integratie van vluchtelingen ontvingen een bedrag van 500 euro. Het tweede programma richtte zich op de sociale participatie in de samenleving. Dat ligt minder voor de hand en daarvoor werd een cheque van 7000 euro ter beschikking gesteld. Volgens cijfers van de DFB namen intussen 3400 voetbalclubs deel aan de campagnes. Dat betekent dat voetbal erin slaagt om vluchtelingen te helpen in hun integratie. Anderzijds ontdekte de DFB dat voetbal de dialoog bevorderde en vooroordelen wegnam.’ Deze mededeling werd op zijn beurt bevestigd door Fabian Seck van de DFB-communicatieafdeling.
In moeilijke maatschappelijke omstandigheden werden dus mooie resultaten behaald.
Om deze campagnes zichtbaarheid te geven, werd Lira Bajramaj-Alushi als boegbeeld aangetrokken. In de vroege jaren negentig ontvluchtten haar ouders de toestand in Kosovo. Als vijfjarig kind leefde ze een tijd in een asielcentrum. Vijftien jaar later won ze met Duitsland de wereldbeker in China in 2007. Ze profileerde zich als een ‘moderne moslima’ en droeg nooit een hoofddoek omdat haar geloofsstrekking binnen de islam dit kledingstuk niet oplegde. Ze verklaarde haar steun aan ‘Füssball für Fluchtlinge’ als volgt: ‘Ik was maar vier jaar oud toen mijn familie uit Kosovo moest vluchten. Hals over kop lieten we alles achter wat ons lief was. Vijf dagen later kwamen we in Duitsland aan. Ons nieuwe thuis was een asielcentrum. We waren vreemd en moesten dus ook met afwijzing leren omgaan. Als kinderen knoopten we snel contacten aan. Voetbal heeft me daarbij geholpen om vrienden te vinden en een nieuw zelfvertrouwen te geven. Ik ging in het geheim met mijn broer voetballen en kleedde me zelfs een beetje als een jongen want mijn vader toonde aanvankelijk weinig begeestering. Toen hij later zag hoeveel pret je kon maken met sport, werd hij mijn grootste fan. Het lot en de geschiedenis van de vluchtelingen raken mij nog steeds. Ik wens iedereen veel moed die minder geluk heeft dan ik. Iedereen kan zijn doel bereiken in het leven als men niet opgeeft en gelooft om zijn droom waar te maken en daar blijft voor vechten.’
