De Rode Duivels beginnen morgen in Leuven tegen Wales aan de voorronde van het WK 2022. De KBVB gaat het WK in Qatar niet boycotten, liet Peter Bossaert, de CEO van de voetbalbond, vorige week weten. Uiteraard niet, zonder corona zouden de Rode Duivels precies een jaar geleden twee oefenwedstrijden gespeeld hebben in Qatar: goed voor twee miljoen euro. En als de kassa rinkelt, verdwijnt het moreel kompas in het voetbal. Ook in de Houba de Strooperlaan.
Gekocht
Dat het WK volgend jaar in Qatar plaats heeft, is een schande. Laat daar geen misverstand over bestaan. Qatar is geen voetballand, heeft het WK gekocht (meer dan de helft van het Uitvoerend Comité van FIFA dat voor Qatar stemde, werd door de Wereldvoetbalbond geschorst of door de FBI vervolgd), is ronduit vrouwonvriendelijk (bij het WK voor Clubs begin dit jaar gaf sjeik Joaan bin Hamad Al Thani – de broer van de emir – alle scheidsrechters een vriendschappelijk ‘vuistje’ maar negeerde de vrouwelijke refs Edina Alvez Batista en Neuza Back) en bovenal: de werkomstandigheden van de arbeidsmigranten bij de bouw van de stadions waren ronduit onmenselijk. Er vielen maar liefst 6.500 doden bij de bouw van stadions, hotels, wegen en metro. Dit is geen bloed aan de paal, dit zijn voetbaltempels die baden in het bloed.
In landen als Noorwegen, Denemarken en Nederland is een beweging ontstaan om het WK te boycotten. Het gaat niet gebeuren. De FIFA zou een gigantische schadevergoeding moeten betalen en het is zo goed als uitgesloten om op iets meer dan een jaar een evenement van deze omvang te verplaatsen. Het is ooit gebeurd. Het WK 1986 had niet in Mexico maar in Colombia gehouden moeten worden, maar de Colombianen trokken zich in 1983 terug omdat ze niet konden voldoen aan de eisen van de FIFA. Mexico had nog drie jaar om alles voor te bereiden en dat was nog in de prehistorie van de Wereldbeker. Intussen komt er veel meer bij kijken.
Eupen
Niet alleen de FIFA, ook de nationale bonden zien geen brood in een boycot. Zij hebben het geld van een WK nodig en laten dat onder geen beding vallen. Zeker niet na een jaar waarin door corona veel inkomsten zijn weggevallen. De kans is bovendien groot dat het ook sportieve gevolgen heeft. Zonder WK-punten kan een ploeg bij de volgende loting in een heel andere pot terechtkomen.
Ook de spelers zullen niet te overtuigen zijn om het WK links te laten liggen. Zij kijken vier jaar uit naar het evenement en willen zich gewoon meten met de rest van de wereld. Zij worden bovendien de hele tijd zo afgeschermd dat ze nauwelijks zullen weten of ze in Europa, Amerika of het Midden-Oosten verblijven.
Het is ook niet correct om te verwachten van voetballers dat zij als enigen consequenties moeten koppelen aan de mensenrechten in een fout land. De hele wereld – ook België – onderhoudt economische banden met de Golfstaat. Waarom zouden voetballers er dan hun beroep niet mogen uitoefenen? In onze competitie loopt zelfs een team rond (KAS Eupen) dat eigendom is van Qatar. Er is (helaas) nooit enige vorm van onvrede over geweest en een aantal clubs zijn de voorbije jaren vrijwillig naar Doha gevlogen voor hun winterstage.
Katalysator
Het is ook opmerkelijk dat altijd het voetbal geviseerd wordt als het over mensenrechtenschendingen gaat. Niemand reageerde toen de coureurs in de Ronde van Qatar reden (Eddy Merckx was één van de organisatoren en Tom Boonen is etappekoning) of maalt om het feit dat de Olympische Spelen straks alweer in China (met hun concentratiekampen voor de Oeigoeren in Xiangiang) plaatsvinden. En van de FIFA kan je met recht en reden verschrikkelijke dingen vertellen, maar het voetbal staat op gebied van mensenrechten een stuk verder dan het IOC. Het was zowaar nog Sepp Blatter die in 2015 de Mensenrichtlijnen van de VN voor het bedrijfsleven aanvaardde. FIFA nam daarmee de verantwoordelijkheid voor mensenrechtenschendingen die gepleegd worden als gevolg van haar activiteiten en de compensatie van eventuele slachtoffers.
Dat laatste is een interessante piste. Laat de FIFA, de voetbalbonden en de spelers een deel van hun WK-inkomsten bezorgen aan de families van de overleden arbeiders uit India, Pakistan, Nepal, Sri Lanka of Bangladesh en laten wij – vooral wij waarnemers – het WK als katalysator gebruiken om verbeteringen in Qatar op het gebied van mensenrechten af te dwingen. En er moet absoluut sprake zijn van een of andere vergoeding voor de families van de slachtoffers van het WK 2022.
Duurzame veranderingen
Dat is ook wat Amnesty International en Human Rights Watch voorstellen. Zij zijn geen voorstanders van een boycot, maar willen wel dat het autocratische regime duurzame veranderingen doorvoert. Druk op de emir en zijn sjeiks de komende twintig maanden kan voor een wereld van verschil zorgen.
De protesten en boycotdreiging hebben het feestje van de emir nu al een beetje verbrod, zoals de Dwaze Moeders van de Plaza Mayor dat deden in Argentinië in 1978. De druk moet aanhouden, zodat er echt sprake kan zijn van een democratisch proces in Qatar. Laat ons ook een symbool zoeken dat vanaf morgen tot 18 december kan gebruikt worden om duidelijk te maken dat dit geen normaal toernooi en zeker geen normaal land is, zodat de hele wereld daar bij iedere wedstrijd wordt op gewezen.
Laten we niet het WK, maar Qatar boycotten. Ik zal het voorbeeld geven. Voor het eerst sinds 1982 ga ik niet naar het WK. Dat wil niet zeggen dat actieve journalisten moeten thuisblijven. Integendeel. Zij moeten niet alleen over de wedstrijden, maar meer dan ooit ook over de wantoestanden berichten. Zoals Jan Wauters, helaas als enige Belg, dat in 1978 in Argentinië deed.
