Zal de BeNeLiga na bijna dertig jaar sudderen in 2021 dan wél dichterbij komen? Wie deze week het Nederlandse magazine Voetbal International leest, blijft in grote onzekerheid achter. In een vierkante-tafelgesprek met de vier directeuren van Ajax, AZ, Feyenoord en PSV overheerst grote twijfel. ,,Wij zijn niet de grote initiatiefnemers, dat zijn de Belgen”, zegt Edwin van der Sar, de topman van Ajax. ,,Ik denk ook dat de Belgen enthousiaster zijn”, voegt Toon Gerbrands (PSV) daaraan toe
Ronduit afkerig volgen de meeste andere clubs in Eredivisie en Eerste Divisie de ontwikkelingen rond de BeNeLiga. De indruk bestaat dat maar weinigen in het Nederlands voetbal hierop zitten te wachten. Onder clubs, supporters en in de mediawereld is de verdeeldheid op vrijwel elk ander thema rond de bal vele malen groter.
De BeNeliga kreeg in maart 2019 nieuw leven ingeblazen door Bart Verhaeghe, de voorzitter van Club Brugge. Een gezamenlijke topcompetitie in de Lage Landen moest het antwoord worden op de machtsconcentratie van de toplanden met hun clubs en mega-media-inkomsten.
Als uitsluitsel van de druk vanuit de Europese topclubs hanteert de UEFA vanaf volgend seizoen een systeem met promotie/degradatie tussen de Champions League, Europa League en de nieuwe Conference League. Nog kleiner worden daardoor kansen voor clubs uit kleine landen om door te dringen tot het hoogste niveau.
Op initiatief van elf clubs (zes Nederlandse, vijf Belgische) verkent Monitor Deloitte, het strategie consulting team van advies-multinational Deloitte, de markt voor een BeNeLiga. BENELIGA Business Plan, luidt hun tussenrapportage van 255 pagina’s. De consultants werken nog altijd stug door, logisch met een opdracht waarvan het honorarium tegen de vijf ton aanloopt. Uit de opmerkingen vanuit de Nederlandse Top-4 kan worden opgemaakt dat er nog nauwelijks iets concreets is dat de animo al stimuleert.
Het lijkt wel een hordenrace, zoveel obstakels liggen er op het pad van de BeNeLiga. Aan de hand van de gedachtenuitwisseling in Voetbal International volgen we hier de belangrijkste hindernissen:
EUROPESE TICKETS
Bij een gezamenlijke competitie lijkt het onhaalbaar dat zowel België als Nederland elk een eigen quotum deelnemersplaatsen in het Europese toernooivoetbal kan behouden. Instituten als de Premier League dulden niet méér gelijken. ,,Er is een aantal KNVB-mensen bij de UEFA-top geweest. Zij gaan echt niet de tickets van Nederland en België optellen. Dat worden er nooit tien”, weet Toon Gerbrands, de ceo van PSV, heel stellig.
Van der Sar daarover: ,,De UEFA wil eerst een plan voor ná 2024. Pas daarna willen ze in gesprek over multinationale competities. Want er zijn ook initiatieven in Noord-Ierland en Ierland, Tsjechië en Slowakije en zo zijn er nog een paar.” Met hooguit zeven deelnemers wordt de spoeling voor Nederland en België dunner en de kans op een zeteltje in de Champions League kleiner. De Europese inkomsten, met name die in de Champions League, zullen altijd prioriteit behouden bij clubs als Ajax en PSV.
,,De UEFA zal ons de beslissing laten nemen. Wij moeten bepalen of we het willen. Hoe zit het met de Europese tickets Wat levert het financieel op? Dat zijn de twee hoofdvragen”, stelt Robert Eenhoorn (AZ). Het is een visie, gelanceerd vanaf de hoogste etage in het Nederlandse voetbal. Voor de meeste clubs daaronder tellen andere belangen.
DRAAGVLAK
Geen club uit het zogeheten rechter-rijtje van de Eredivisie voelt zich momenteel geroepen om steun te verlenen aan een project dat er toe kan leiden dat ze zelf op een lager niveau verzeild raakt, beneden een nieuwe BeNeLiga. Sleutelen aan de competitieformule vereist in Nederland een moeizaam besluitvormingstraject.
Bij ingrijpende beslissingen die de Eredivisie aangaan, is nu al een meerderheid van vijf-zesde vereist. Al vaak genoeg is gebleken dat die stemverhouding wezenlijke ingrepen in de weg staat. Ook buiten de Eredivisie zijn er instituten die daarover mogen meebeslissen, zoals de Eerste Divisie, de spelersvakbond en het amateurvoetbal, elk met eigen opvattingen en voorkeuren.
WETGEVING
Grote verschillen bestaan er in de twee landen tussen de belastingheffing bij voetbalclubs en de wetgeving voor de toelating van werknemers (profvoetballers) van buiten de Europese Unie. In Nederland geldt hiervoor een salarisnorm van minimaal ruim vier ton per jaar.
Een belastingvriendelijk klimaat ten aanzien van alle spelerssalarissen kent Nederland niet. Gerbrands: ,,Er leven veel vragen over de belastingregimes en de ongelijkheid ten aanzien van spelers van buiten de Europese Unie. Je moet dus ook nog gelijke spelregels zien te krijgen.”
FINANCIEEL
Talloze varianten zijn door Deloitte uitgewerkt waarmee de BeNeLiga als financieel aantrekkelijker wordt voorgespiegeld. De schetsen variëren van 175 tot 475 miljoen euro. Maar niet eens becijferd is tot hoeveel de inkomsten kunnen oplopen indien de huidige situatie een vervolg krijgt.
Zo blijft onder meer in het ongewisse wat de huidige tv-contracten voor alleen het Nederlandse voetbal, straks kunnen opleveren. Ook is de inmiddels gerealiseerde commerciële waardestijging met tussendoor gesloten nieuwe contracten voor circa 40 miljoen euro niet meegeteld.
TV-SYSTEEM
Het tv-contract voor de Eredivisie, lopend tot medio 2025, is in Nederland in handen van FOX Sports, dat vanaf 1 januari de naam van moederbedrijf ESPN gaat dragen. Het tv-contract is dit jaar in waarde gestegen doordat het kabelbedrijf Vodafone/Ziggo (met 3,,4 miljoen aansluitingen op tv en internet) tegenwoordig voor élke eigen abonnee een aparte bijdrage moet betalen voor het voetbal op FOX (ESPN), ongeacht of er tevens een specifiek abonnement bij FOX aan gekoppeld is.
Gerbrands: ,,Wij hebben in Nederland een tv-markt met heel veel aansluitingen. Onder bijna elk huis ligt wel een kabel. Dat leidt tot een heel ander verdienmodel dan in België. Daar moet je veel meer met systemen achter de decoders werken. Er zitten echt behoorlijk wat haken en ogen aan.”
NIEUWE STRUCTUUR IN NEDERLAND
Parallel aan het marktonderzoek van Deloitte voor een BeNeLiga lopen in Nederland momenteel verregaande besprekingen over de samenvoeging van de twee aparte organisaties van clubs in Eredivisie (ECV) en Eerste Divisie (CED) tot een gezamenlijke Dutch League.
,,In die setting kom je straks weer tot een nieuwe discussie over de Nederlandse competitieopzet. In het voorjaar weten we meer. Het zal een Eredivisie 2.0 worden of een een BeNeLiga”, aldus Mark Koevermans, de ceo van Feyenoord.
DE TOEKOMST
Gebrands: ,,We willen een solidair systeem. Maar dat moet dan wel gebeuren met geven en nemen. Het moet een totaalplan zijn. Straks ligt het BeNeLiga-rapport er, waar we ja of nee tegen kunnen zeggen. De hele reorganisatie van de ECV komt er aan. De relatie met de KNVB ligt op tafel, Kortom, er komt een interessant half jaar aan.”
