Heel vreemd hoe onze nationale bondscoach gisteren tekeerging. Die altijd lieve man had het even niet meer. Wit van woede sprak hij over diefstal. Een totaal foute beslissing waardoor onze nationale elf twee punten door de neus geboord krijgen en de coach absoluut niet meer in staat lijkt om de wedstrijd te analyseren. Roberto Martínez viel volledig uit zijn rol en toont hiermee dat hij een wel echt slechte verliezer is.
Is dit de nieuwe Martínez? Of is hij altijd zo geweest? Waarschijnlijk is het een beetje van beide. We mogen niet vergeten dat Roberto Martínez het al bij al in vergelijking met zijn voorgangers eigenlijk relatief makkelijk heeft gehad. Hij kreeg enkele fantastische voetballers ter beschikking die we al snel de gouden generatie gingen noemen. Met enkele spelers van wereldklasse, zoals De Bruyne, Courtois of Hazard. En die spelers trokken de rest van de ploeg mee op naar een hoger niveau. Dat zou voor elke andere trainer ook een geschenk zijn. Kortgeleden nog liet Dick Advocaat weten dat hij achteraf spijt heeft gehad van zijn snelle overstap naar de nationale ploeg van Rusland.
Een geschenk voor Martínez, dus. Maar was Martínez ook een geschenk voor ons nationaal elftal? Die vraag is al een stuk moeilijker te beantwoorden. In zijn eerste vriendschappelijke (verloren) wedstrijd tegen Spanje in 2016 stonden volgende spelers op het veld: Courtois, Meunier, Alderweireld, Vertonghen, J. Lukaku, Nainggolan (46’ Dembélé), De Bruyne (87’ Defour), Witsel, Carrasco (77’ Mirallas), Origi (67’ R. Lukaku), E. Hazard. Behalve de over het paard getilde Jordan Lukaku betreft het hier allemaal spelers met een lange staat van dienst bij de nationale ploeg. Vorige week tegen Nederland – en dus zes jaar later – stonden nog altijd acht spelers uit die eerste selectie op het terrein. Een gouden generatie, maar geen prijs gewonnen. En steeds meer overheerst het gevoel dat Martínez niet alles uit deze generatie heeft gehaald. Dat we met een andere coach wel een prijs zouden hebben gepakt.
Het is uiteraard puur hypothetisch, maar ik denk dat ze in Nederland nooit een coach als Martínez zouden nemen. In Nederland gaan ze niet voor gladde vriendelijkheid maar voor pure resultaten. Door zijn charmante en innemende persoonlijkheid draaide hij heel België om zijn vinger, temeer omdat de resultaten natuurlijk heel erg meevielen. Na de eerste interland tegen Spanje bleef hij ongeveer twee jaar zonder nederlaag. Tot die beslissende wedstrijd tegen Frankrijk op het WK. Je mag er donder op zeggen dat hij in Nederland zou zijn afgekraakt voor de manier waarop hij die wedstrijd aanpakte. Zijn vriendelijke imago ten spijt. In België werkt dat dus anders. Hoe kun je nu boos zijn op zo’n vriendelijke man. Dat alles van hem afglijdt als water van een eend en dat hij uit teflon is opgetrokken, zoiets lijkt eerder bijzaak, waardoor de manier waarop de resultaten werden behaald, vaak met de mantel der voetballiefde werd toegedekt. En als goeie people manager zorgde hij er ook voor dat er vanuit de spelersgroep nauwelijks negatieve geluiden kwamen.
En toch waren er al momenten waarop we die andere kant van Martínez leerden kennen. Hoe hij Nainggolan op een zijspoor zette, zit nog in het collectieve voetbalgeheugen. En zijn uitvallen naar de scheidsrechter bij de vorige Nations League komen ook nu weer aan de oppervlakte. En er zijn ook wel geruchten dat hij een vileine en ordinaire kant heeft.
Maar dit weekend toonde hij zich wel een echt slechte verliezer en viel zijn masker. Want als slechte verliezer zoek je altijd de oorzaken van je verlies buiten jezelf. En dat is precies wat Martínez deed. Door te focussen op de scheidsrechter en de VAR leidt hij de aandacht af van zijn verantwoordelijkheid. Door te stellen dat hij niet in staat is om de wedstrijd te analyseren zet hij eigenlijk zichzelf helemaal buitenspel. Pun intended. Want dat is professioneel gewoon belachelijk. Des te meer omdat hij met zijn uitval honderd procent verkeerd zit. En dat hij als technisch directeur ook het referee department onder zich heeft, maakt het alleen nog maar grotesker. Want het toont meteen ook aan dat hij niet weet wat het flash-lag effect is, waardoor lijnrechters vaak ten onrechte voor buitenspel vlaggen, maar dat je hen dat niet kan aanwrijven omwille van optisch bedrog. Dat is niet meteen makkelijke materie, maar als lid van het referee department wordt hij toch wel geacht om dat te weten. Er bestaan genoeg studies daarover.
Neen, ik kan me niet herinneren dat Martínez ooit heeft toegegeven dat hij een fout heeft gemaakt. Dat hij rond de pot draaide/draait daarentegen, dat maken we ongeveer elke wedstrijd mee. Tot nu dus. Het masker dat hij al zes jaar weet op te houden is nu echt gevallen. En de kans bestaat dat het van kwaad naar erger zal gaan, omdat hij zich steeds vaker aangevallen zal voelen naarmate de resultaten achterwege zouden blijven.
Zelf weet ik ook wel dat het niet zal gebeuren, maar toch zou ik het nog altijd een goede zaak vinden mocht hij nu verdwijnen. Een nieuwe nationale coach kan op korte tijd een groep (nog altijd) goede voetballers snel op scherp zetten en voor een echt resultaat gaan. Kijk maar naar wat Louis van Gaal op korte termijn bereikt. Want neen, Martínez heeft de Belgische ploeg niet beter gemaakt. Het is echt wel omgekeerd.
In sommige commentaren lees ik dat Martínez ook recht heeft op emoties. Ja, dat is de evidentie zelf. Daar heeft elke mens recht op. In het voetbal dienen emoties om uiting te geven aan je ontgoocheling of je vreugde of je medeleven. Maar emoties mogen nooit dienen om recht te praten wat heel duidelijk krom is. Nooit. Dus ook niet bij de sympathieke Martínez. Want wanneer je smetteloos imago lijkt besmeurd te raken is het vooral zaak om je nederig, transparant en kwetsbaar op te stellen in plaats van wild om je heen te slaan en de foute tegenstander te kiezen.
