Met Fred Rutten in de lift

In het spoor van Oranje heeft ook het exportartikel De Nederlandse Trainer de lift weer gevonden. In vrije korte tijd hebben vier buitenlandse clubs hun vertrouwen gegeven aan geestverwanten van de Hollandse School.

Fred Rutten moet Anderlecht reanimeren. Frank de Boer zoekt het avontuur bij Atlanta United, de winnaar van de MLS Cup in de Verenigde Staten. In de Duitse Bundesliga wordt Peter Bosz een herkansing gegund bij Bayer Leverkusen. Met Marcel Keizer heeft een derde ex-coach van Ajax emplooi gevonden bij Sporting Lissabon.

Reikt de inspiratie van het opgebloeide Oranje zó ver dat ook de trainers uit het polderland weer serieus worden genomen? Ruim een jaar geleden wees ik in deze rubriek op de stoet Nederlandse trainers die toen recent in Europese topcompetities op straat waren gezet: Frank de Boer (Crystal Palace), Andries Jonker (VfL Wolfsburg), Ronald Koeman (Everton) en Peter Bosz (Borussia Dortmund).

ZESDE KEUS

Aanleiding op dat moment was het ontslag van Albert Stuivenberg bij Racing Genk. Met zijn afscheid kwam er een einde aan een  halve eeuw met Nederlandse trainers in de top van het Belgische voetbal. Een jaar later mag Fred Rutten als de nieuwe trainer van Anderlecht het eerherstel inluiden. Opmerkelijk was dat vooraf aan zijn benoeming vier andere Nederlanders – Peter Bosz, Frank de Boer, Phillip Cocu en Martin Jol – voor de eer hadden bedankt. Inclusief de afzegging van de Deense revelatie Kasper Hjulmand heeft dat al geleid tot de conclusie dat Fred Rutten ‘slechts’ zesde keus is.

Rode draad in die zoektocht is de voorkeur van Frank Arnesen, de nieuwe technisch directeur van Anderlecht, een Deen die bij Ajax en PSV is geschoold en gelouterd in het Nederlandse voetbal. Met Fred Rutten heeft hij gekozen voor een trainer die méér brengt dan warmte brengt in de kleedkamer. De nieuwe coach van Anderlecht wordt in Nederland geprezen voor zijn menselijkheid, voor de wijze waarop hij jeugdspelers de weg wijst en kansen biedt.

REIS EN KIEFT

Voor Fred Rutten houdt voetbal niet op bij de hoekvlag. Als trainer van PSV had hij veel te stellen met de jonge Braziliaan Jonathan Reis, een met veel bombarie aangekondigd talent dat zich liet verleiden door de geneugten van het leven. Rutten ontfermde zich nadrukkelijk over Reis, begeleidde hem naar een afkickkliniek maar moest uiteindelijk teleurgesteld vaststellen dat het resultaat uitbleef. Volgens de laatst bekende berichten is Jonathan Reis, 29 jaar nu, actief op het tweede niveau in Japan.

Van soortgelijke aard was de hulp die hij Wim Kieft aanbood. Kieft was spitsentrainer bij PSV toen nog vrijwel niemand wist van diens verslavingen, totdat Fred Rutten hem daarmee confronteerde. In het biografische boek Kieft (2014) vertelt hij daarover: ‘Op een avond zag hij mij het ene glas witte wijn na het andere achteroverslaan. Toen zei hij tegen mij zei: ,,Volgens mij heb jij een alcoholprobleem.” Zo begon het. De drugs kwam later pas toen ik hem om geld vroeg. Fred had me door. En hij werd kwaad. ,,Jij zit me gewoon voor te liegen”, zei hij. (…). ,,Oké, zei hij. Ik ga je helpen, maar ik moet nog iets van je weten. Gebruik je ook cocaïne?”. Die avond heb ik dat voor het eerst aan iemand toegegeven. Fred is zo iemand die dat bij je oproept. Gewoon omdat je voelt dat hij het beste met je voorheeft. Fred is een goed mens. Écht een goed mens.’

WEINIG PRIJZEN

De sympathie die Fred Rutten bij veel spelers losmaakt, heeft hem weinig sportieve successen als coach opgeleverd. Van prijzen bleef hij verstoken bij Schalke 04, PSV, Vitesse en Feyenoord. In menig geval werd geconstateerd dat zich onder zijn leiding wel erg vaak een terugval ná de winterstop voordeed. Kritiek daarop pareerde hij al eens met zijn opvatting: ‘Wij trainen hier om niét geblesseerd te raken’. Hij doelde daarmee op de gedoseerde aanpak die in de trainersopleiding van de Nederlandse voetbalbond werd gepropageerd.

Fred Rutten is er heilig van overtuigd dat harder trainen noodzakelijk is om spelers beter te kunnen maken. Met dat standpunt zit hij op dezelfde golflengte als zijn kompaan Erik ten Hag, ook een oosterling, die – met succes – de spelers van Ajax langere dagen laat maken. Beiden hebben gemeen dat ze in Nederland dikwijls moeten optornen tegen de publieke opinie, waarin té vaak raar wordt opgekeken tegen trainers met een oostelijk accent, zonder de radde tong uit de Randstad. Waarbij in het geval van Rutten nog eens meetelt dat hij behept is met een slissende spraak wat ook al niet bijdraagt aan zijn uitstraling.

ICOON VAN FC TWENTE

Een sterke persoonlijkheid is Fred Rutten altijd wél gebleven in Enschede, bij FC Twente, de club waar hij als 15-jarige neerstreek, weggeplukt uit de zuidelijker gelegen regio rond Nijmegen. Fred Rutten is uitgegroeid tot een icoon van FC Twente. Hij was jarenlang aanvoerder en speelde in totaal 307 duels voor de club die hij als voetballer altijd trouw bleef. Als trainer was hij twee keer verbonden aan FC Twente. Met hem won de club in 2001 de beker en hij wordt alom gezien als de man die van 2006 tot en met 2008 het fundament legde onder het kampioenschap van 2010 onder de Engelsman Steve McClaren.

In Enschede is vorig jaar lang gehoopt op een terugkeer van Rutten als coach. Hij hield liever afstand. Wél verbond Rutten zich aan het dramatisch ver weggezakte club als adviseur van de Raad van Commissarissen. Dat hij als trainer inmiddels in het buitenland werkzaam was (eerst bij Al-Shabab Al Arabi Club in Dubai, daarna bij het Israëlische Maccabi  Haifa) vonden Rutten én FC Twente geen bezwaar.

In Brussel heeft Rutten nu weer een platform in West-Europa gevonden. De lancering is gekomen op een moment dat er hogerop nog volop ruimte is voor een lift naar betere tijden van Anderlecht.

TWITTER:  @hmees