Terwijl voetballend Nederland nog doorzeurde over een bal die wel of niet volledig over de zijlijn ging, vooraf aan de winnende goal bij PSV – Ajax (1-2), gleed dinsdag 25 januari Wim Jansen zachtjes van ons weg. Een icoon van Feyenoord, een grootheid bij Oranje. Gesloopt door dementie, drie maanden na zijn 75ste verjaardag waar hij nog straalde van trots dat er zovelen voor hem naar de Rotterdamse Kuip waren gekomen.
Verguld was Wim Jansen die dag met de mooie biografie met als titel Meesterbrein. Alfred Schreuder, de coach van Club Brugge, schetst daarin wat Wim Jansen voor hem betekent. Tien jaar was Schreuder toen hij, een schuchter joch uit het provinciale Barneveld, op een woensdagmiddag onder de hoede van Wim Jansen mocht meetrainen bij Feyenoord. ‘De eerste aanwijzing die ik kreeg van Wim, gebruik ik nog steeds. Altijd in beweging zijn! Zelfs in een rondo. Wie dan niet op zijn voorvoeten stond, moest in het midden. Dat was een stokpaardje van Wim’, vertelt Alfred Schreuder in de biografie.
Dat er in zijn laatste levensjaar nog een biografie verscheen van Wim Jansen was een verrassing. Hij was nooit een man van veel woorden. Jansen koesterde de schaduw van Willem van Hanegem en Johan Cruijff. Hij liet ze beter spelen, zonder om waardering voor zijn inbreng te vragen. Zijn leerstof droeg hij liever over aan de jeugd dan als hoofdcoach in welke rol hij actief was bij KSC Lokeren (één jaar), SVV Schiedam, Feyenoord, in Japan en bij Celtic.
VAN HANEGEM EXIT
Feyenoord was zijn club, van jongs af aan. Hij diende de Rotterdamse club als speler, assistent-coach, hoofdcoach en als coach van de jeugdtrainers. Naar buiten kwam er nooit een onvertogen woord over zijn lippen, binnenskamers deed hij zich wel gelden. Zo stapte Jansen in 1993 op als technisch directeur van Feyenoord omdat hij de werkwijze van Willem van Hanegem als coach niet kon billijken.
Wim Jansen was een nijvere, soepel schakelende middenvelder, gezegend met passing en inzicht. Slechts 1,65 meter mat hij, herkenbaar altijd aan zijn blonde krullen. ,,Overal waar we iemand te kort kwamen, was Wim Jansen aanwezig om de situatie klaren. Een geweldige voetballer die alle facetten van het spel beheerste. Buiten het veld was hij bescheiden en ook nog eens heel aardig was. In de wedstrijd roerde hij zich vaak heel fel, vooral naar zijn medespelers”, zegt Rinus Israel
Rinus Israel was aanvoerder van Feyenoord in de jaren dat Jansen met de Rotterdamse club de wereldbeker voor clubs (1970), de Europa cup voor landskampioenen (1970)- en de UEFA Cup (1974) won. Met Oranje speelde Jansen 65 interlands. Twee keer reikte hij tot de WK-finale waaraan zijn met een penalty bestrafte ingreep op Bernd Hölzenbein in 1974 een nooit verteerde herinnering zal blijven.
Hoewel oer-Feyenoorder keek Wim Jansen ook verder dan de Kuip. Hij trok op zijn 33ste naar de Verenigde Staten waar hij bij Washington Diplomats zoveel indruk maakte op zijn medespeler Johan Cruijff dat deze hem vervolgens tot een transfer naar Ajax verleidde. Een pikante stap was dat waarop de Feyenoord-aanhang verbolgen reageerde. De afkeer was zo groot dat Jansen bij zijn eerste optreden in de Kuip als Ajacied met een ijsbal werd bekogeld, die hem tot uitvallen noopte.
EERBETOON CELTIC
Het was een memorabel voorval. Minstens zo gedenkwaardig, zeker voor de fans van Celtic, was zijn afscheid van de Schotse club op 1 augustus 1998. Een imposant eerbetoon. Celtic Park was volgepakt met 59.220 bezoekers. Drie maanden eerder was Celtic kampioen geworden en had het de beker gewonnen. Daarmee was na negen titels voor Rangers op rij de heerschappij van de grote rivaal gebroken. Het was Wim Jansen gelukt een spookbeeld te verjagen en te voldoen aan de grote wens binnen Celtic: ‘Stop-ten-in-row’.
De Schotse traditie wil dat de landskampioen vooraf aan de eerste wedstrijd in de nieuwe competitie een speciale huldiging krijgt. Rond een vlaggenstok op het veld vormden de spelers van de kampioensploeg en hun tegenstander (Dunfermline)) een grote boog. Wim Jansen zat die middag op de tribune. Het applaus golfde over de tribunes toen ze hem op videobeelden ontdekten.
PROTEST-KAKOFONIE
Drie maanden eerder had Jansen Celtic verbitterd de rug toegekeerd. Hij wilde niet verder onder leiding van algemeen directeur Jock Brown. De steun waarmee voorzitter Fergus McCann zijn directeur de hand boven het hoofd hield, leidde tot heftige ruzie met Wim Jansen. Voortdurende inmenging van Brown in zijn beleid rond het eerste elftal paste niet in de filosofie van Jansen. Principieel als hij is, koos hij er daarom voor om op te stappen.
Zijn besluit veroorzaakte groot ongenoegen bij de aanhang van Celtic. Hun massale woede richtte zich op voorzitter McCann. Bij de huldiging bleken ze dat nog niet vergeten. Demonstratief verstoorden ze de feestrede van McCann, die zich gedwongen zag zijn speech af te breken. ‘Het meest bizarre moment in de 110-jarige historie van Celtic’, schreven de Schotse kranten na de krachtige protest-kakofonie.
IN ROLLS ROYCE
Gniffelend keek Wim Jansen vanaf de tribune toe. Zijn gelijk hoefde hij niet halen. Ook nu onthield hij zich van een cynische of vileine reactie. ,,Vraag mij alsjeblieft niet wat ik van die reacties moet vinden. Ik ben nu niet degene die daar een oordeel over moet hebben. Wat ik hier heb meegemaakt, bewijst voor mij wel hoe belangrijk, hoe groots deze club is. Zeker is dat Celtic, naast Feyenoord een aparte plaats in mijn hart heeft gekregen”, merkte Jansen slechts op.
De clubleiding van Celtic had hem die dag niet eens in de huldiging willen betrekken. Hij was uitgenodigd door voormalig bestuurslid Brian Dempsey. Lang na afloop dromden duizenden supporters van Celtic nog samen om Wim Jansen met applaus uitgeleide te doen toen hij samen met zijn gezin in de Rolls Royce van Dempsey het stadion verliet.
De betekenis van Wim Jansen voor Celtis brengt oud-speler Murdo MacLeod, tevens assistent-coach onder Jansen, onder woorden in de biografie: ‘Wim bracht een andere mentaliteit mee dan we gewend waren in het Britse voetbal. Wat er ook gebeurde, hij bleef altijd kalm. Dat was een openbaring. Normaal gesproken moet je lang bij de club zitten om een Celtc Legend te worden. Wim was hier nog geen tien maanden en toen was hij al een Celtic Legend.’
