HOE WORDT MEN WELTMEISTER OP HET VELD (3)? – RW

Dit voorjaar publiceerde Voetbalbibliotheek De Witte Duivel ‘Weltmeister. Het geheim van Joachim Löw en de wereldkampioenengeschiedenis van de Mannschaft’. Het is enerzijds een boek voor liefhebbers van historische wandelingen door ‘voetbal & samenleving’. Tegelijk zet het volop de focus op het werk van bondscoach Joachim Löw. Deze week brengen we een serie ‘Hoe wordt men Weltmeister op het veld?’ Vandaag aflevering 3.

 Menselijk inzicht, individuele benadering, adembenemend spel

Jürgen Klinsmann moderniseerde de omkadering met nieuwe inzichten: opleidingsdiagnose, sportpsychologie, tactiekanalyse, leren van andere sporttakken. Hij deed de DFB een andere koers varen.

Löw transformeerde de stijl van 4-4-2 naar 4-2-3-1 en 4-4-1-1. Hij startte onmiddellijk met individuele begeleiding van de spelers.

Samen maakten ze van de Mannschaft het te volgen voorbeeld voor het clubvoetbal in plaats van omgekeerd.  Klinsmann vertrok na het WK van 2006 maar de spelers suggereerden om met Löw door te gaan. Vooral vanwege zijn menselijke aanpak. Hij behandelde de internationalen als individuen, debatteerde met en luisterde naar hen. Hij koos voor de niet-autoritaire aanpak en spendeerde veel tijd aan de onderlinge relaties. Hij legde zijn keuze voor deze stijl uit in het magazine DFB Journal: ‘Deze generatie wil begrijpen waarom sommige dingen werken. Je kunt hen niet opleggen om dit of dat te doen. Ik moet hen meenemen in de toernooistrategie. Ik werk graag met de Mannschaft, met elke speler ga ik ook individueel aan de slag en ontwikkel met hem ons spelidee. De toernooien zijn het leukste voor mij. Men vraagt me steeds hoe ik met de druk omga: ik voel geen druk daarbij. Ik laat me ook via DFB informeren hoe het voetbal evolueert in Azië, Afrika en Zuid-Amerika. Wij moeten onze ogen open houden en alles op de voet volgen. Ik wil mij ook door hen laten inspireren, ik hou van een open kijk op de dingen: klaar spelidee, opties onderzoeken, onberekenbaar zijn.’

Reeds op het WK 2006 in Duitsland bracht de Mannschaft het aantrekkelijkste voetbal van het toernooi. Klinsmann verinnerlijkte zijn dynamiek en optimisme in het elftal en Löw verfijnde het met detailarbeid. Ook op de wereldbekers van 2010 en 2014 toonde de jeugdige Mannschaft zich het productiefste team.

Van Borussia’s Vollgasfussball tot Bayerns balbezit

Op de wereldbeker van 2010 was de aanpak sterk gericht op de snelheid van omschakeling: binnen tien seconden het doel van de tegenpartij bereiken. Hij verjongde zijn middenveld om sneller en verticaler te spelen. Schweinsteiger verdeelde de ballen in de diepte en Khedira liep tussen de linies als aanspeelpunt. Özil bewoog tussen de verdedigers en Müller spurtte van de vleugel naar de spits. In zijn beste momenten was het Mannschaftvoetbal adembenemend mooi zoals in 2010 tegen Engeland (4-1) en Argentinië (4-0). Deze stijl sloot eerder aan bij het ‘Vollgasfussball’ van Klopp.

Nadien oriënteerde Löw zich meer op Bayern München.  Hij zocht de weg op van het balbezit dat door Louis van Gaal in 2010 was aangebracht en door Jupp Heynckes en Pep Guardiola was geperfectioneerd. In 2014 opteerde hij voor de as van Bayern met Schweinsteiger en Kroos op het middenveld en Lahm als zijn verlengstuk op het veld. Het spel van de Mannschaft legde van dan af de focus op het middenveld: Götze, Özil, Reus, Kroos. Hij experimenteerde veel en testte voortdurend nieuwe formaties en tactische opstellingen: vaak zonder echte spits maar met Götze als valse negen. Hij wilde hiermee de verdediging verwarren en tegelijk het middenveld een overtal bezorgen. Hij wisselde de 4-1-4-1 af met de 4-2-3-1. Hij stelde soms vier centrale verdedigers op die voornamelijk in hun zone bleven zodat de middenvelders het ritme bepaalden: rustiger balbezit met een scheut explosiviteit. En een anticiperende doelman. De Mannschaft kon zowel de bal in eigen rangen houden als bliksemsnel omschakelen. En verdedigde ‘in de ruimte’ en domineerde het spel. Duitsland won met de deugden van de nieuwe ‘Zuidduitse’ school. Eerste leren men in zone spelen, vervolgens paste men de ‘gegenpressing’ van Klopp toe en tenslotte het balbezit van Bayerns trainerstrio Louis van Gaal (2009-2011) – Jupp Heynckes (2011-2013) –  Pep Guardiola (2013-2014). In de visie van Löw zijn alle spelers tegelijk aanvallers en verdedigers die een zuivere pass en dribbel in de voet moeten hebben.

Passenspel, beweging, spelplezier

Vanaf de wereldbeker van 2010 plukte Löw de vruchten van de algemene jeugdopleiding van de DFB.  Op het WK 2014 waren 21 van de 23 spelers producten van het sinds 2000 opgezette nieuwe systeem. Hij zette zijn Mannschaft op het spoor van het spelplezier: passenspel, beweging, snelheid. De tegenstanders reageerden met een dubbele verdedigingsgordel. Löw koos voor kleinere, creatievere spelers om de muur te kraken. Hij ontwierp een veelheid aan combinaties in de aanval in plaats van de klassieke powerspits. Ook in het middenveld gooide hij het systeem om. Hij geloofde niet in defensieve centrale middenvelders. Hij richtte zich op actieve balwinning met hoge pressing.