Het tegenstrijdige beeld van Memphis Depay

Op de Franse sportzender RMC Sport gingen vorige week wat luikjes open waarachter Memphis Depay zich vaak heeft verschanst. Een uur lang volgt filmmaker Alistair Bouysse in de film Memphis: ange et démons het pad van de voetballer die zich bij Oranje zoveel gelukkiger voelt dan bij zijn club Olympique Lyonnais.

Ongrijpbaar is hij soms op het veld, nog vaker blijft hij onbegrepen daarbuiten. De kentering, zeker in Nederland, lijkt voltooid. Depay, 25 jaar inmiddels, wordt niet langer  beoordeeld en weggehoond vanwege kapitale auto’s en juwelen, extravagante kleding, opvallende  tattoos of zweverige rapteksten. Zijn prestaties in het Nederlands elftal smoren de bedenkingen.

Zes doelpunten maakte Oranje in de eerste twee EK-interlands tegen Wit-Rusland (4-0) en Duitsland (2-3); drie keer haalde Depay de trekker over, in de andere drie kreeg hij een rol als leverancier van de assist. Zijn hoofdrol was een signaal in verschillende richtingen.

 “Ik kijk nu al uit naar mei wanneer we weer bij elkaar komen met Oranje”, zei Depay zondagavond laat, kort na de zure last-minute-nederlaag tegen Duitsland. Hij stond er relaxt bij, roerde in een bekertje yoghurt en wilde nog niet stilstaan bij het dagelijkse werk dat in Lyon wachtte. “Niet iedereen weet wat er bij Lyon gebeurt. Een dipje overwinnen bij de club hoort bij je ontwikkeling”, zei hij slechts daarover.

OLYMPIQUE LYON

Bij zowel Olympique Lyonnais als in Oranje maakt Memphis Depay een opmerkelijke ontwikkeling door, tegenstrijdig aan elkaar. Vorig seizoen was hij in Frankrijk de gevierde held, de topschutter vanuit het centrum van de aanval. Dit seizoen beginnen de wedstrijden daar voor hem meestal op de reservebank, en als hij dan mag invallen loopt Depay te vaak tegen de grenzen van het toegewezen domein aan de linkerkant op. “Ín Frankrijk verwachten ze doelpunten van mij. Maar de statistieken laten zien dat ik de speler ben die meeste kansen creëert, ook al kom ik er als invaller in.”

De statistieken wijzen zelfs uit dat niemand in Ligue 1 méér openingen met een doelkans afdwingt dan Depay. En toch mist hij er het vertrouwen van zijn trainer, Bruno Génesio, de steun die hij vorig jaar wel genoot. Voor Depay heeft Lyon inmiddels de status van tussenstation gekregen, een halte op weg naar een club met meer prestige en meer respect voor hem.

PODIUM ORANJE

Oranje is zijn podium. Hier voelt hij zich met nummer tien op zijn rug gerespecteerd,  hier geeft de trainer hem vrijheid en vertrouwen, hier begrijpen zijn medespelers wie hun beste aanvaller is.

In de week dat Nederland werd opgeschrikt door een waanzinsactie in Utrecht en bijna twintig procent van het kiezersvolk zich liet inpakken door een aanstellerige conservatief-rechtse politicus, sprak Memphis Depay over de bijzondere cohesie binnen Oranje. Er is afscheid genomen van Wesley Sneijder, Rafael van der Vaart, Arjen Robben, Dirk Kuijt en geruisloos ook van Robin van Persie. Gekleurde spelers vormen een (nipte) meerderheid, maar de verbondenheid lijkt groter dan ooit.

SYMPATHIE

Ronald Koeman had het geluk talenten in de schoot geworpen te krijgen als Matthijs de Ligt en Frenkie de Jong, hij zag hoe Virgil van Dijk zich bij Liverpool nog sterker ontwikkelde. Maar vooral ook manifesteert Oranje-nieuwe stijl zich als een eenheid met sympathie als middel om ook de fans aan zich te binden.

“Ik wil niet te veel de politieke kant opgaan, omdat ik daar niet zoveel over weet. Wat ik wel weet is dat wij een voorbeeld zijn”, aldus Depay. “In ons team is iedereen van binnen een goed mens. Dat voel je. We stimuleren elkaar. Daaraan kan Nederland een voorbeeld nemen. Wij stralen met dit team positiviteit uit. Dat kan ook in het normale leven, bij normale mensen. We moeten respect tonen voor elkaar. We hebben allemaal vooroordelen. We moeten elkaar respecteren, er meer voor elkaar zijn in de samenleving.”

BLIK OP DE SAMENLEVING  

Depay projecteert zijn blik op de samenleving ook op het team, waarmee hij naar Euro 2020 wil. Hij kan zijn oordeel toetsen aan de ervaringen op het WK van 2014 waar Depay zich als grote belofte manifesteerde en Oranje de derde plaats behaalde.

Depay in zijn monoloog: ”De sfeer bij het WK (2014) was natuurlijk ook heel speciaal, als hecht team met discipline. Maar deze generatie ligt wat dichter bij elkaar, ook qua leeftijd en interesses. Je ziet soms mindere teams van grotere teams winnen omdat ze alles geven, omdat ze door het vuur gaan voor elkaar. Dat doen wij ook. Wat er ook gebeurt: ik weet dat ik word opgeraapt als ik val. We zijn er voor elkaar. Dat is belangrijk. Ik ben echt trots op ons. Trots op iedereen. Waar we staan, ook in het leven. Sommige jongens komen echt van ver, met allemaal verschillende opvoedingen. Er is niets geforceerd aan deze ploeg. Ook ons gedrag niet.”

MENTALE DRUK

Zulke ontboezemingen verhogen, naast zijn goals, assists, dribbels en schoten, de populariteit van de zwervende spits van Oranje. Hij maakt een zelfbewuste indruk. Uit niets blijkt dat Memphis Depay moeilijk kan omgaan met mentale indruk, zoals De Volkskrant vorige maand nog rapporteerde, een merkwaardige conclusie uit een studie van de Katholieke Universiteit Leuven en het data-bedrijf SciSports. “Dat is ietwat uit zijn verband gerukt”, reageert onderzoeker Lotte Bransen. “In ons onderzoek vergelijken we spelers altijd met zichzelf. We zien dat de bijdrage van Memphis amper verandert wanneer de druk lager of hoger wordt. Bij zowel hoge als lage druk behoort hij tot de meest waardevolle spelers van het team.”

Diezelfde houding wekt hij ook buiten het veld. Nog in de teleurstelling van een nederlaag tegen Duitsland, bleef  Depay zondag onveranderd dezelfde zoals hij zich een week lang met Oranje profileerde. Onaangedaan, met hetzelfde humeur als vooraf, met  een zelfvertrouwen dat ongeschokt bleek. Gesterkt wellicht ook dat de nederlaag tegen Duitsland hem en zijn collega’s niet lang werd nagedragen.

IMPONERENDE TWEEDE HELFT

Ronald Koeman had immers zelf de druk al weggenomen ,,Zo rond de 86^ste minuut zagen we de wedstrijd iets kantelen. Misschien hadden we toen toch Nathan Aké als extra verdediger moeten inbregen. Dat is dan mijn fout geweest”, concludeerde de bondscoach van Oranje. 

Nederland – Duitsland draaide daardoor uit op een sneue nederlaag. Maar in de herinneringen aan de wedstrijd blijft toch vooral een imponerende tweede helft (van 0-2 naar 2-2) hangen, een nieuw signaal van de wederopstanding en veerkracht van Oranje.

TWITTER: @hmees