Een blauw(-witte) 1 mei voor Gent en de Buffalo’s? – Peter Craeyeveld

De Franse en eerste socialistische president Mitterand kwam in oktober 1983 op officieel bezoek in Gent. In zijn gelegenheidstoespraak in het Gentse stadhuis verwees hij als Bourgondiër naar de gezamenlijke geschiedenis tussen zijn geboortestreek en Gent maar ook naar zijn middelbare schooltijd waar hij met veel plezier de werken van de Gentse Nobelprijswinnaar Literatuur Maurice Maeterlinck las. Hij raakte verknocht aan Gent. In zijn landhuis hing zelfs een schilderij van hem met de Gentse Koren- en Graslei als achtergrond. Het gerucht ging dat hij al zijn maîtresses steeds op citytrip meetroonde naar Gent. Of hij de dames ook bijbracht dat het moderne Europese socialisme deels in Gent vorm kreeg is mij niet bekend.

Een (on)gelukkig toeval wil dat de socialistische hoogdag 1 mei dit jaar samenvalt met de finale van de Belgische Beker, gecommercialiseerd heet dat dan de Croky Cup, waarin KAA Gent en KV Mechelen voor de eerste maal tegenover elkaar staan. Waar de oorsprong van KV Mechelen eerder katholiek is, heeft de Koninklijke Atletiek Associatie Gent een sterke Franstalige liberale voorgeschiedenis.

De voetbaltak ontsproot in 1900 maar de Gantoiseboom werd reeds in 1864 geplant. De oudste omnisportvereniging van het land, AAG (Association d’Athlétisme Gantoise), in de volksmond nog altijd den Agée, zou vanaf dat jaar o.a. turnen, boksen en atletiek onder zijn vleugels laten ontluiken. In het midden van de negentiende eeuw werd sport vooral beoefend door de hogere sociale klassen die er tijd, geld en vooral nog de energie voor hadden. Pas na de verbetering van de arbeids- en gezondheidsomstandigheden democratiseerde de toegang tot sportvertier. Dat was ook het opzet van Charles Marinx, die het voorzitterschap van de omnisportvereniging vanaf 1880 overnam. Marinx was een gefortuneerde Engelse migrant die ook in Gent goed boerde (excusez le mot, chers Buffalos): als ondernemer bemeesterde hij een stoomweverij en een brouwerij en op maatschappelijk vlak was hij actief als oprichter van een progressieve vrijmetselaarsloge, beheerder van een armenkas en zetelde hij als liberaal gemeenteraadslid in de Gentse gemeenteraad. Zijn grote verdienste was dat hij tijdig inzag dat de AG moest democratiseren wilde het de 20^ste eeuw halen. De nieuwe volkssport voetbal kreeg onder zijn bewind een plek in de Gentse omnisportfamilie.

Hoewel de Liberale Partij in Gent door de opeenvolgende democratiserende kieswetgevingen rond de eeuwwisseling, zijn ijzeren greep op de Gentse politiek verloor, bleef ze nauw verweven met de ontwikkeling van de voetbalclub. Die kreeg ondertussen een koninklijke ‘R’ toebedeeld en voortaan de ‘Association Royale d’Athlétisme Gantoise’ (ARAG), heette. Liberale figuren als burgemeester Emile Braun en de familie Carpentier droegen op cruciale momenten bij tot de ontwikkeling van de voetbalclub ARAG. Verder in de twintigste eeuw werd de link met de liberale partijpolitiek dan wel losser toch kwamen nog vele voorzitters en bestuurders uit Franstalig liberale kringen.

In 1972 werd de clubnaam ARAG vervlaamst naar KAA Gent. Deze vervlaamsing kwam er onder druk van Bob Deps, gerenommeerd sportjournalist bij Het Volk en de toenmalige Vlaamsgezinde CVP-burgemeester Van den Daele. Binnen het Gentse clubbestuur moet men zich hebben kunnen neerleggen bij deze nieuwe maatschappelijke evolutie. Van invloed in dat toenmalig Gantoise-bestuur moet zeker toenmalig vicepremier Willy De Clercq geweest zijn. Ook door zijn invloed werd, eveneens in 1972, de unitaire Liberale Partij ontdubbeld in een Franstalige en een Vlaamse vleugel, de PVV.

In diezelfde tijdspanne van 1900 tot 1975, ontwikkelde Gent zich tot een politieke rode burcht. Vanaf het einde van de negentiende eeuw groeide het Gentse socialisme dankzij het succesverhaal van de coöperatieve beweging Vooruit uit tot één van de ijkpunten voor de uitbouw van internationale socialistische beweging. Hoewel ze niet steeds deelnamen aan het stadsbestuur werd hun invloed op het Gentse politieke leven vanaf 1900 een constante.

Toch valt in deze periode geen grote betrokkenheid te bespeuren van de socialistische beweging in ARAG/KAA Gent. Was den AG, de club van de Blauwe, dan was dienen andere Gentsche club, de Racing (Gent) van de Ruuje. Het duurde tot midden jaren ‘90 om via de figuur van schepen van Haven en Economische Ontwikkeling Daniël Termont een sterke link te zien ontstaan tussen de Gentse socialisten en KAA Gent. Vanaf dan raken de rood-blauwe-(gele) Gentse stadsbesturen zeer nauw betrokken bij de noodzakelijke draconische sanering van de clubfinanciën die tot de redding van de Gantoise zou leiden. Er ontstaat in die periode ook een hechte vriendschap tussen Termont en KAA Gent-voorzitter Ivan De Witte, die zijn materiële apotheose kent in de opening van de Ghelamco-arena in juli 2013.

1 mei 2019: op de kalender van menig Gents huishouden staat op die dag netjes typografisch voorafgedrukt Feest van de Arbeid en handmatig toegevoegd Met Buffalo’s naar Brussel: finale Beker van België. De nieuwe Gentse burgemeester Mathias De Clercq heeft een fantastisch alibi om het roodste feestje van het jaar een dikke blauwe (-witte) rand te geven. Menig Gents socialist ligt nu al in zijn bed te woelen hoe hij die dag gaat doorkomen. Socialisten hebben dan wel een welvaartstaat helpen opbouwen; op twee feestjes tegelijk zijn, lukt zelfs hen niet.

Hoe dan ook hoop ik alle kleuren, weliswaar in blauw-wit gehuld, woensdagavond samen de vierde bekerwinst uit de clubgeschiedenis te zien vieren op het Gentse Sint-Pietersplein of zoals in 1864 reeds op het eerste clubvaandel stond: Heb vertrouwen in U zelve!