De tirade van een trainer

Alsof Vitesse – PSV (3-3) nog niet opwindend genoeg was geweest, kreeg het duel in de 29^ste ronde van de Eredivisie een nog opmerkelijker vervolg. Een ongekend heftige woede-uitbarsting van Vitesse-coach Leonid Sloetski, verpakt in een onstuitbare woordenstroom, verspreid over twee tv-zenders en nog eens herhaald  in de persconferentie. Zelden laat een trainer zich voor de tv-camera’s zo gaan als deze anders altijd zo vriendelijk ogende Rus van Vitesse afgelopen zondag in Arnhem.

Het leek een bewuste actie, nog in het vuur van de wedstrijd. De tirade van Leonid Sloetsky galmde  nadrukkelijk na in de vele voetbaltalkshows. De  aandacht voor de close-finish tussen Ajax en PSV sneeuwde er bijna door onder. Vijf ronden voor het einde is PSV gepasseerd door Ajax, (nog) niet in punten, wel in doelsaldo met negen goals verschil.

Doelwit van de Russische aanklacht was scheidsrechter Serdar Gözübüyük (33), de Nederlandse nummer 3 op de lijst van internationale scheidsrechters. Twee keer eerder dit seizoen riep hij het ongenoegen op van Sloetski, met rode kaarten voor Vitesse in de uitwedstrijden bij Feyenoord en PSV. Zondag was voor hem de maat vol na een aanvechtbare strafschop voor PSV (1-1) en een via de VAR geschrapte (ten onrechte toegekende) strafschop aan Vitesse.

MONOLOOG

De monoloog van Sloetski, in drie etappes, in zijn Engels met Russische klanken, had veel weg van een cabaretnummer, dat zomaar tot een rap kan uitgroeien:

,,In alle drie de wedstrijden heeft deze scheidsrechter cruciale fouten gemaakt, steeds in het nadeel van Vitesse. Maar hij weigert uitleg te geven, hij geeft me geen hand, hij zegt geen hallo, hij kijkt me niet aan. Hij is arrogant en egoïstisch. Hij denkt dat hij God is. Hij denkt dat het zijn wedstrijd is. Dat de mensen een kaartje kopen omdat het zijn show is. Hij moet een ober zijn, in de buurt zijn als hij nodig is. Ik heb veel waardering voor de scheidsrechters in de Eredivisie. Ze bereiken allemaal het niveau van de Champions League. Maar deze Gözübüyük is de allerslechtste scheidsrechter ter wereld, de slechtste die ik in mijn hele carrière heb meegemaakt. Misschien heeft hij wel een hekel aan dikke, kalende mensen als ik.”

‘ONAANVAARDBAAR’

De frustratie spoot eruit. Een dag later kondigde de KNVB tuchtrechtelijke maatregelen aan tegen de coach van Vitesse. ,,Onaanvaardbaar. Zoals hij me afschildert, ken ik mezelf niet”, reageerde Gözübüyük, die er om bekend staat dat hij nergens de bestuurskamers aandoet. Zowel voor als na de wedstrijd mijdt Gözübüyük zoveel mogelijk contact, in lijn met de UEFA-regels. Daags na de wedstrijd in Arnhem was de scheidsrechter wel bereid om via Skype te reageren in de sport-talkshow Peptalk, waar Sloetski aan tafel zat. Een rechtstreeks gesprek tussen de twee bleef uit.

Leonid Sloetski (48) is een heel ander type dan de door hem zo gehate scheidsrechter. In Nederland heeft hij zich in dit voor hem eerste seizoen snel geopenbaard als een toegankelijke, vriendelijke Rus. Hij is altijd aanspreekbaar, zonder (tot zondag) opmerkelijke verklaringen weg te geven. De tv-kijker in Nederland kent hem inmiddels als een nooit stilzittende coach, altijd op en neer wippend op zijn stoel of ijsberend langs de lijn. Maar ook zonder in woord of gebaar te reageren op beslissingen van de scheidsrechter, zonder voortdurend de vierde man lastig te vallen.  

GENETISCHE REACTIE

In het AD legde Sloetski onlangs uit wat hem dan beweegt, wat hem zo onrustig maakt. Sloetski: ,,Het is een genetische reactie op de stress die mijn vak met zich meebrengt. Ik kan het niet echt uitleggen. Een paar dagen voor een wedstrijd begin ik onbewust energie te sparen, dat komt er dan uit tijdens die wedstrijd. Ik wil mijn elftal helpen, energie overbrengen. Een tegengoal, een nederlaag, het voelt als een beetje doodgaan. Alsof ik op de elektrische stoel zit. Ik heb het geprobeerd te veranderen, dat lukte niet. Na een duel slaap ik niet. Nooit. Ik sla gemiddeld dus één nacht per week volledig over. Nee, natuurlijk is dat niet gezond. Maar het is zoals ik mijn vak beleef.”

Met zoveel naar buiten komende adrenaline is Leonid Sloetski de antipode van de Oekraïner Valery Lobanovsky (1939-2002), de coach die furore maakte met Dinamo Kiev. Een standbeeld leek hij wel, deze Lobanovski met zijn ijskoude blik.

Nee, dan Leonid Sloetski, die vorig jaar verrassend als coach van Vitesse werd aangesteld. Hij kwam naar Arnhem op voorspraak van Valeri Oyf, op papier de derde eigenaar van de club uit Oost-Europa sinds de komst van Merab Jordania in 2010. Wie in die estafette steeds de daadwerkelijke financier is geweest, blijft verborgen in de Russische boekhoudingen.

CSKA MOSKOU

Als keeper eindigde de spelerscarrière van Sloetski al op 19-jarige leeftijd toen hij uit een boom viel bij een poging de kat van de buren te redden. In het trainersvak was hij 7,5 jaar hoofdcoach van CSKA Moskou, bekroond met drie  landstitels. In een dubbelrol als bondscoach leidde hij bovendien het nationale elftal van Rusland naar de eindronde van het EK in 2016.

Eind 2016 hield Sloetski het voor gezien bij CSKA. Hij wilde zich verder ontwikkelen, ging Engels studeren en kon medio 2017 aan de slag bij Huddersfield. Langer dan 21 wedstrijden in de Premier League mocht zijn Engelse avontuur niet duren. Voor zijn Russische vrienden was daarmee de weg vrij om Sloetski binnen te halen bij Vitesse. De club staat momenteel zevende en kan daarmee in de play-offs een gooi doen naar Europees voetbal. Overtuigend is het nog niet waardoor ook de positie van Sloetski, die contractueel vastligt tot medio 2020,  onder druk is komen te staan.

KUNSTGRAS

Na bijna tien maanden in Gelderland spreekt Sloetski zijn verbazing uit over wat hij meemaakt in Nederland; niet alleen over scheidsrechter Serdar Gözübüyük, ook over de verhoudingen in het Nederlandse competitievoetbal, over het overmatig grote aantal stadions met kunstgras. In De Volkskrant zei hij daar onlangs over: ,,Met de huidige globalisering kun je niet lokaal blijven denken. Nederland staart zich blind op een eredivisie waarin Ajax met 8-0 van De Graafschap wint. Wie wordt daar beter van? Ik constateer een disbalans in het Nederlandse voetbal. De infrastructuur in Nederland is fenomenaal, alleen al in Arnhem heb je vijftien amateurclubs met prachtige velden. In de eredivisie spelen zes clubs op kunstgras, in Rusland met zijn strenge winters maar één! Hoe is het mogelijk? Ik beschouw Nederland en Engeland als de aartsvaders van het voetbal, maar jullie prijzen jezelf zo uit de markt.”

Als Sloetski de positie van Nederland binnen het Europese clubvoetbal beoordeelt, kijkt hij eerder naar de rankingen voor zowel clubs als nationale teams dan naar de kwartfinaleplaats van Ajax in de Champions Legue. ,,Hoe komt het dat de kloof met andere competities zo groot is geworden? Natuurlijk zijn de tv-gelden in Engeland, Duitsland, Frankrijk en Spanje veel hoger. Maar het kan toch niet dat zelfs België op de wereldranglijst hoger staat dan Nederland.”

RUSSISCHE EIGENAAR

Sloetksi zegt blij te zijn met de ervaringen  die hij in Nederland opdoet, los van zijn ergernis over die ene scheidsrechter. Hij is ook op de hoogte van de bedenkingen in Nederland ten aanzien van Vitesse, zeker nu bij deze vanuit Rusland geleide club ook een Russische trainer aan het werk is.

In De Volkskrant zei Sloetski daarover: ,,Ik weet dat veel mensen sceptisch zijn over Vitesse met zijn Russische eigenaar. Ik besef dat het tegen jullie trots en gevoel van onafhankelijkheid indruist, maar waarom zouden we niet meer buitenlandse investeerders naar Nederland halen? Hoeveel Engelse clubs zijn nog in Britse handen? De Premier League draait op Chinees, Amerikaans en Russisch geld. Zijn de clubs er slechter van geworden?”

TWITTER: @hmees