De charme van Oranje

De herrijzenis van Oranje had maandagavond nog maar net, op de valreep, een klinkende slottune gekregen toen Virgil van Dijk tranen ontdekte bij scheidsrechter Ovidiu Hategan. De 38-jarige scheidsrechter uit Roemenië moest tijdens de pauze van Duitsland – Nederland (2-2) vernemen dat zijn moeder was overleden. Hij ging door met zijn karwei, maar pal na afloop kwam de emotie los. Meelevend ontfermde Van Dijk zich, nog in de roes van zijn winnende gelijkmaker, over de schreiende scheidsrechter.

,,Ik heb hem sterkte gewenst en gezegd dat hij een uitstekende wedstrijd had gefloten. Het is een klein iets, maar misschien dat het hem helpt”, sprak Van Dijk. Het gebaar van de aanvoerder van het Nederlands elftal streelde bij de tv-kijkers de liefde die opnieuw is ontloken voor Oranje. Het Nederlandse voetbalpubliek houdt weer van Oranje; van de spelers die voor nieuw succes zorgen, van hun kwaliteiten die weer hoop bieden. Zelfs de zo vaak verguisde Memphis Depay wordt nu omarmd.

Virgil van Dijk loopt voorop in het charmeoffensief waarmee Oranje de harten heeft heroverd. Bij de indrukwekkende 2-0 zege op Frankrijk op vrijdag won de 27-jarige aanvoerder de sympathie van het volk door Fieke, een kleumende mascotte van 7 jaar, bij de volksliederen warmte te bieden met zijn trainingsjack. Zulke gestes maken indruk, zeker omdat menig Nederlands topvoetballer lange tijd is weggehoond als een verwende miljonair met bovenaards gedrag en maling aan de fans.

VROUWEN ALS VOORBEELD

Nu Oranje zich in de Nations League heeft geplaatst bij de beste vier in de eindronde, veert het Legioen weer op. De Nederlandse voetballiefhebber hoeft komende zomer geen afleiding te zoeken bij de vrouwen, de Europese kampioenen die ambitieus naar het WK in Frankrijk toeleven. Het succes van de vrouwen was een van de inspiratiebronnen toen Ronald Koeman begin 2018 als bondscoach van start ging. ,,Jullie onbevangenheid, lekker normaal doen, dat zijn zaken waar de voetballers nog wel wat van kunnen opsteken”, zei Koeman vorig jaar december toen hij de Oranje-vrouwen, de Leeuwinnen, mocht huldigen als sportploeg van het jaar.

Voor de heren van Oranje is de Nations League een zegen gebleken, vooral ook door een loting met tegenstanders van kaliber als wereldkampioen Frankrijk en Duitsland. In de opbouw van een nieuw Oranje hoefde bondscoach Ronald Koeman daarom geen inspiratie aan te boren voor loze oefeninterlandjes met zes wissels tegen pakweg Venezuela, Japan of Griekenland. Evenmin waren waarschuwingen voor onderschatting nodig als de EK-reeks voor 2020 in het najaar al begonnen had moeten worden met de inleidende beschietingen tegen bijvoorbeeld Letland of Noord-Ierland.

BEWIJSDRANG

De eerzucht van de spelers, de bewijsdrang om zich internationaal ook in Oranje te manifesteren, werd geprikkeld in de Nations League. Op dit podium voelen ze zich uitgedaagd, met Memphis Depay, de leider van de aanval, als personificatie daarvan,  Ronald Koeman heeft dat proces kundig geleid begeleid. Hij metselde gaandeweg een opstelling in elkaar waarin bewezen kwaliteit en routine (Wijnaldum, Van Dijk, Blind) gemixt werden met het nog niet volgroeide talent bij De Ligt, De Jong en Depay. Een opstelling ook met niet louter spelers van buitenlandse clubs, maar met een flink aandeel uit de Eredivisie. Op zijn zoektocht naar het meest lucratieve, tactische concept smeedde Koeman bovendien de uiteenlopende karakters tot een eenheid die ook niet opgaf toen maandagavond in Gelsenkirchen de wedstrijd tegen de Duitsers allang verloren leek.

,,Bij 2-0 na twintig minuten dacht ik dat het game over was”, zei Virgil van Dijk. Een antwoord bleef lang uit, ook omdat Ronald Koeman beducht was voor nog méér tegentreffers die de Duitsers met hun snelle counters inderdaad verzuimden te maken. Tien minuten voor tijd pas gaf Koeman zijn fiat aan een tegenoffensief. Een weggeworpen papiertje met kladaantekeningen onthulde de wanhoopstactiek, die overigens niks geen hogere wiskunde bleek te bevatten.

PAPIERTJE

Rafael van der Vaart, als analist voor de NOS-tv op het veld aanwezig, ontdekte het papiertje. Hij zag hoe Koeman het aan Van Dijk gaf, hoe de verdediger van Liverpool met zijn rijzige gestalte daarna positie koos in de aanval, naast de ingevallen Luuk de Jong, hoe Memphis Depay daardoor daarachter meer ruimte kreeg. Na afloop zag Van der Vaart ook hoe Van Dijk het propje wegwierp. Hij plukte het van het gras en liet de notities op de tv zien. ,,Ik kreeg het papiertje van mijn assistenten die het zo hadden opgeschreven. Ik gaf het aan Tete, die gaf het door aan De Ligt, zo kwam het bij Van Dijk die toen begreep dat hij naar voren moest”, vertelde Koeman later, zonder enig waas van geheimzinnigheid waarin zoveel coaches dan wegvluchten.

Het briefje onthulde eveneens iets over de rol van de assistenten. Dwight Lodeweges, oud-trainer van onder meer Heerenveen en Cambuur Leeuwarden, en Kees van Wonderen, oud-speler van Feyenoord, zijn de naaste secondanten van Koeman.  Eerder al had Lodeweges succesvol bij Koeman bepleit Marten de Roon in zijn middenveldbezetting op te nemen. Lodeweges kent De Roon van Heerenveen. De 27-jarige middenvelder is inmiddels via Atalanta Bergamo en Middlesbrough terug in de Serie A, opnieuw bij Atalanta. De golfbreker, noemen ze hem daar, een mvp die zich wegcijfert en zo de smeerolie vormt tussen de  spelers die wedstrijden kunnen beslissen.

GEBREKEN

In de middenlinie met Liverpool-basiskracht Wijnaldum en Frenkie de Jong (voor wie Manchester City 68 miljoen euro lijkt te willen betalen) zorgt De Roon voor het evenwicht. Tegen Frankrijk (zonder Pogba!) leverde dat overtuigend spel op. In Duitsland kwamen de nog sluimerende gebreken aan het licht;  bij de mogelijk toekomstige Barcelona-verdediger Matthijs de Ligt die twee keer het zicht op de switchende Duitse aanvallers verloor, bij Frenkie de Jong die telkens werd ingesloten zodra de bal zijn kant opging.

De Duitse tactiek verlamde Oranje lange tijd. ,,We hadden te weinig energie, te weinig dynamiek over na onze wedstrijd op vrijdag”, vond Koeman. Het kwam toch goed voor Oranje, dat dankzij de mentale kracht het geluk vond met twee treffers in de 84e en 91e minuut.

Voor Koeman de bevestiging dat Oranje onder hem op de goede weg is. ,,Dit team is gegroeid. We hebben in 2018 tien interlands gespeeld, tegen tegenstanders als Engeland, Italië, Portugal, Duitsland, Frankrijk en België. Ja, we hebben verloren in  Frankrijk en thuis tegen Engeland in maart. Maar in geen enkele wedstrijd zijn we kansloos geweest. En dit elftal is nog in ontwikkeling, er valt nog een hoop te verbeteren. Over twee jaar moeten deze jongens nog verder zijn.”

TWITTER: @hmees