Vijf jaar geleden was Ajax nog maar een handvol seconden verwijderd van de finale van de Champions League, dit seizoen zal de Amsterdamse club al blij zijn met de vijfde plaats in de Eredivisie. Vanuit die positie kan het weer Europa in, tenminste áls Feyenoord op 21 april in eigen huis de KNVB-beker wint tegen NEC Nijmegen, de nummer 6 die Ajax in de competitie op de hielen zit.
Het sportieve verval van Ajax kan niet worden los gezien van de chaos binnen de burelen van de Johan Cruijff ArenA. Van kwaad tot erger gaat het sinds Marc Overmars begin 2022 de wijk moest nemen wegens grensoverschrijdend gedrag. In tal van geledingen volgde een stoelendans. Oud-international Edwin van der Sar vertrok als algemeen directeur, de Raad van Commissarissen (RvC) ging op de schop.
Met oud-voorzitter Michael van Praag (76) als nieuwe RvC-voorzitter, voor technische zaken bijgestaan door Louis van Gaal, en Alex Kroes (49) als nieuwe algemeen directeur vanaf 15 maart, moest de rust terugkeren. Twee weken later staat de club opnieuw in brand. De crisis van Ajax kent geen grenzen. Dinsdag maakte Ajax bekend dat Kroes door de Raad van Commissarissen is geschorst. ‘Wegens zeer sterke aanwijzingen voor handel in aandelen Ajax met voorkennis’, verklaarde de club. ‘Ajax is voornemens de samenwerking met Alex Kroes permanent te beëindigen.’ Handelingen die tot juridische straf kunnen leiden.
BASIS BREUK
De positie van Ajax als beursgenoteerde club ligt aan de basis van de breuk. Bijna 26 jaar geleden al kreeg een kwart van de aandelen in de nv Ajax een notering op de Amsterdamse effectenbeurs. De overgrote meerderheid (73 procent) van de 18 miljoen aandelen is in handen gebleven van de vereniging AFC Ajax. Voor supporters in het een fun-aandeel, investeerders spelen geen invloedrijke rol.
Alex Kroes was in april 2022 nog groot-aandeelhouder bij Eredivisieclub Go Ahead Eagles toen hij zijn eerste pakketje met 20.000 aandelen Ajax kocht. Vanaf december 2022 was Kroes in dienst van Eredivisieclub AZ Alkmaar als directeur International Football Strategy. Terwijl hij nog werkzaam was voor AZ breidde Kroes zijn aandelenbezit Ajax uit tot 42.000 stuks. De laatste portie van 17.500 stuks schafte hij aan een week voordat in augustus 2023 bekend werd dat Ajax hem had aangesteld als algemeen directeur. ‘Om vertrouwen uit te stralen naar medeaandeelhouders en stakeholders’, aldus Kroes, die stelt dat hij Ajax hierover in augustus 2023 heeft geïnformeerd van op de hoogte was.
ACHTER DE SCHERMEN AAN DE SLAG
Omdat AZ hem vasthield aan een clausule in zijn contract, mocht Kroes niet eerder dan vanaf 15 maart 2024 (officieel) aan de slag voor Ajax. Achter de schermen deed hij wel zijn werk, onder meer met de aanstelling van stafmedewerkers. Zo kwam in december Marijn Beuker (ex-AZ) in december 2023 vanuit Schotland naar Ajax als Director of Football.
Verbetering in de prestaties is tot nu toe nauwelijks gebleken. De club lijdt nog onder het desastreuze transferbeleid in de zomer van 2023. Liefst 115 miljoen euro gaf toenmalig technisch directeur Sven Mislintat aan een compleet elftal nieuwe spelers van wie weinigen Ajax vooruit hebben kunnen helpen. Vooral doordat het twee wedstrijden achterop raakte, kwam Ajax zelfs onderaan te staan op de ranglijst van de Eredivisie.
JOHN VAN ‘T SCHIP
Het ontslag van trainer Maurice Steijn bleek geen adequate oplossing. Onder interim-coach John van ’t Schip (geliefd als oud-speler) keerde Ajax weliswaar terug in de sub-top van de Eredivisie, maar stuitte het ook op grenzen. Het gebrek aan vertrouwde kwaliteit blijkt nog elke week. Alleen door een portie geluk slaagde Ajax er in de recente uitwedstrijden bij Go Ahead Eagles en PEC Zwolle in winst om te zetten, resultaten die haaks stonden op de kansenverhoudingen.
Inmiddels is duidelijk dat Van ’t Schip niet verder gaat als hoofdcoach. Hij wordt na dit seizoen Head of Coaching, waarbij nog vaag is wat die rol inhoudt. Het wachten is nog altijd op de komst van een nieuwe trainer. Pascal Jansen, in januari ontslagen als coach van AZ, wordt genoemd als een belangrijke kandidaat. Hij wordt al regelmatig bij wedstrijden van Ajax gesignaleerd, bij de jeugd en bij de hoofdmacht. Het ontslag van Jansen bij AZ volgde in januari, naar verluidt nadat de clubleiding in Alkmaar te horen zou hebben gekregen dat hij in het gezelschap van een Ajax-delegatie (of Kroes?) was gesignaleerd.
PASCAL JANSEN
Wat de schorsing van Kroes inhoudt voor Pascal Jansen dan wel voor de komst van een nieuwe coach is nog vaag. Interessant wordt het antwoord op de vraag wie nu zeggenschap krijgt. Louis van Gaal misschien? Of zijn voormalige secondant Danny Blind, die in november 2023 is teruggekeerd in de Raad van Commissarissen?
Alex Kroes laat zich niet zomaar opzij zetten. Hij heeft aangekondigd zijn schorsing en eventueel daaropvolgend ontslag aan te vechten. Hij heeft openbaar toezichthouder Autoriteit Financiële Markten om een onderzoek gevraagd. Financieel is Kroes al onafhankelijk sinds hij zijn belang in het invloedrijke spelersagenten-bedrijf SEG begin 2018 afstootte.
Kroes blijft vooralsnog hoe dan ook gewoon lid van Ajax, de club waar hij als jeugdspeler opgroeide en meespeelt in een seniorenteam op zaterdagmiddag. Tenzij Ajax besluit dat ook een lidmaatschap niet langer houdbaar is.
