Sport en politiek, het is en blijft een moeilijk huwelijk. Ze gebruiken en misbruiken elkaar steeds weer, waar en wanneer ze dat nodig vinden. Historisch gezien is het nochtans ooit anders geweest. Op school hebben we geleerd dat er tijdens de historische Olympische Spelen in het Antieke Griekenland een periode van vrede werd afgekondigd. Dat klopt ook grotendeels, ook al schrijft de Griekse historicus Pausanias in de tweede eeuw na Christus over intriges bij die organisatie. Toen ook al. Ondanks de goede bedoelingen zijn sport en politiek onlosmakelijk met elkaar verbonden. En wie iets anders beweert, leeft in een parallelle droomwereld.
Dat Antwerpen in 1920 de OS mocht organiseren was een rechtstreeks antwoord op de Eerste Wereldoorlog, terwijl de Spelen van 1936 het toppunt van politiek misbruik waren en de kiemen van de Tweede Wereldoorlog in zich droegen. Dat liep daarna gewoon verder.
Zo los uit de pols vermelden we:
- De Black Powergroet van Tommie Smith en John Carlos op de OS van 1968 in Mexico.
- De terroristische aanslagen van Black September op de OS van München in 1972 (“The games must go on”, zei Avery Brundage toen).
- De boycot van de Zuid-Afrikaanse sporters wegens apartheid tot aan de vrijlating van Mandela.
- De boycot van de OS 1980 zowel in Moskou 1980 als in Los Angeles 1984.
En uiteraard veel dichter in tijd, alles wat er in Oekraïne en in Israël/Palestina gebeurt. Met verwachte en onverwachte gevolgen. De uitsluiting van Rusland en Wit-Rusland uit de meeste sportcompetities als verwacht gevolg. En het ontslag van voetballers: Karzev (Basaksehir) voor pro-Israëlische uitlatingen en El Ghazi (Mainz) voor pro-Palestijnse uitlatingen als eerder onverwacht gevolg.
De bedoeling van een boycot of een actie is altijd om een verandering in beleid te verkrijgen. Bij mijn weten is dat door sport nog nooit gebeurd. En ik zie het ook nog niet zo snel gebeuren. Integendeel, sport is haast altijd het slachtoffer van de (geo)politiek. Het is veel makkelijker om een sporter of een ploeg te verbieden aan een tornooi deel te nemen dan om bijvoorbeeld wapenleveranties aan een fout regime stop te zetten. Het eerste kost geen geld, het tweede levert enorm veel fout geld op. Het gaat hier om twee maten en gewichten. De sportwereld blijft meestal stom en doof en volgt gedwee.
Toch was het de afgelopen week anders in Duitsland. Daar kwam aan de oppervlakte dat politici van de AfD (Alternative für Deutschland), aangevuld door twee CDU’ers, hebben vergaderd over remigratie. Dat gebeurde net in Potsdam, een goeie boogscheut van de Wannsee, waar in een villa op 22 januari 1942 tot de Endlösung werd beslist. Cynischer kan niet.
De Duitse bevolking heeft tijdens het weekend duidelijk laten merken wat ze ervan vond. Honderdduizenden demonstranten kwamen op de straat en protesteerden tegen het dreigende fascisme.
Wat heeft dat nu met voetbal te maken?
Het Duitse voetbal is sowieso al een beetje een Außenseiter, omdat de Bundesliga gewoon veel beter is georganiseerd dan vele andere competities in het buitenland. De supporters hebben een positieve vinger in de clubpap. En je hebt trainers die een mening hebben.
Christian Streich, de trainer van FC Freiburg, heeft tijdens een persconferentie een even indrukwekkende als beklijvende waarschuwing tegen extremisme en fascisme gegeven. Recht voor de raap, doodeerlijk en heel moedig zei hij waar het op stond. Een dergelijke rede verwacht je eigenlijk van een politicus, niet van een voetbaltrainer bij niet eens een echte topploeg. Zijn emotionele woorden zijn door heel Duitsland gehoord en opgepikt:
“Wer jetzt nicht aufsteht, der hat nichts verstanden. Wie nu niet opstaat, heeft niets begrepen. Dat staat buiten kijf. Het is vijf voor twaalf. Wie niets doet, heeft op school tijdens de lessen geschiedenis niets begrepen. Opstaan en een duidelijk standpunt innemen. Niemand kan meer blijven zitten. Iedereen is zelf verantwoordelijk”.
Duidelijker en directer kun je niet zijn. Zijn betoog van haast vier minuten kan zomaar in lessen geschiedenis worden gebruikt als statement tegen fascisme en voor democratie.
We zouden willen hopen dat dit ook in ons land zou kunnen. Maar neen, hier moeten we ons druk maken over “supporters” van RWDM die net het tegenovergestelde bewijzen. In plaats van hun ploeg te steunen, breken ze hem net af. Ze zouden verplicht moeten worden om naar Christian Streich te luisteren: https://www.youtube.com/watch?v=wNyu-gXqDg0
