Woorden komen ze te kort, al tientallen jaren – politici, voetbalbestuurders, wetenschappers, politiemensen en burgemeesters. Niemand heeft de oplossing gevonden om het hooliganisme in het Nederlands betaald voetbal af te remmen. Met de staking van Ajax – Feyenoord, na 55 minuten bij de stand 0-3, gevolgd door bestorming van de Johan Cruijff ArenA, werd zondag een nieuw dieptepunt bereikt. Het hoeveelste dieptepunt al?
‘Voetbal verdierlijkt de natie’, verkondigde de Nederlandse componist Alphons Diepenbrock al in 1918. Vanaf de velden waaide het geweld vervolgens over naar de tribunes. In 1976 vertoonde de nationale tv de eerste beelden van vechtende supporters, voor het eerst mengde de Tweede Kamer zich in het debat. Op een UEFA-ranglijst van wanordelijkheden met supporters in het Europese toernooivoetbal staat Nederland op de vijfde plaats.
Bij de wedstrijd tussen Ajax en Feyenoord, nogal pathetisch gedoopt tot De Klassieker, ging het zondag niét om een confrontatie van wederzijdse supporters. De burgemeesters van Amsterdam en Rotterdam hebben eerder al de afspraak gemaakt bij de onderlinge duels geen aanhangers van de bezoekende club toe te laten. De agressie richtte zich op de leiding van Ajax, de club die in brand staat door onnavolgbare beleidskeuzes met een sportieve teloorgang als gevolg.
DRIE ONDERBREKINGEN
Bij de stand 0-3 na een goed half uur al, was de maat vol voor met name de F-Side, het heethoofdige supportersvolk achter het doel aan de zuidelijke kant van de Johan Cruijff ArenA. Nieuwe fakkels op het veld veroorzaakten na tien minuten in de tweede helft een derde onderbreking, aanleiding om de wedstrijd voorgoed te staken.
Driekwart van het publiek keerde zich met massale fluitconcerten tegen de saboteurs van de wedstrijd. Huilende kinderen, die door hun ouders het stadion werden uitgeleid, zorgden voor emotionele beelden. Honderden boze opstandelingen trokken vervolgens naar de entree van de ArenA en richtten daar, stenen gooiend, vernielingen aan. Een breed cordon politieagenten van de Mobiele Eenheid dreef de massa terug, maar zonder ze massaal in te sluiten en op te pakken. Vijftien aanhoudingen slechts, rapporteerde de politie.
AFGESLOTEN STADION
Herhaling van het geweld op korte termijn lag deze week even in het verschiet omdat binnen drie dagen al, op woensdag, een nieuwe thuiswedstrijd van Ajax in de agenda stond genoteerd, ditmaal tegen FC Volendam, nummer 17 op de ranglijst. Tegen dít Ajax rekende Volendam zich zoveel kansen toe dat het aanvankelijk woedend reageerde op het besluit van de KNVB om de wedstrijd vooruit te schuiven. Zo ontstond er ruimte om Ajax – Feyenoord woensdagmiddag in een afgesloten stadion snel te kunnen afronden.
Alsof ze tot de opstandige supporters behoren, reageerden bestuurders van de drie betrokken clubs vol onbegrip op de ingreep van de KNVB. Feyenoord vond dat 0-3 wel genoeg was als eindstand, zonder oog te hebben voor opvijzeling van het doelsaldo. Ajax eiste langdurig uitstel en dreigde met juridische stappen. In De Telegraaf kreeg liedjeszanger Jan Smit als voorzitter van FC Volendam volop en prominent de ruimte om zijn ongenoegen te ventileren en het vuur verder aan te wakkeren. ‘Kleine clubs worden niet voor vol aangezien’’, brieste Smit onder meer.
NETTEN IN ARENA
Als zelfs clubbestuurders in zo’n verhitte discussie hun koelte niet kunnen bewaren, hoe kunnen ze dan nog hun supporters kalmeren? De clubs geven al veel te veel macht aan hooligans, ook bij gebrek aan steun van de overheid om noodzakelijke maatregelen door te voeren. ‘De druk van de samenleving is immens. De praktijk is dat voetbalclubs meestal met fluwelen handschoenen worden aangepakt .Dat betekent dat je veroordeeld bent met hooligans die er een potje van maken omdat ze niet tegen hun verlies kunnen’, stelt Jan Brouwer, hoogleraar algemene rechtswetenschap aan de Rijksuniversiteit Groningen, in dagblad Trouw.
Nieuwe maateregelen komen er nu wel na de escalatie rond Ajax – Feyenoord. In navolging van wat in de gehele Rotterdamse Kuip is gebeurd, worden ook voor de F-Side in de Johan Cruijff ArenA fijnmazige netten gespannen. Zo moet worden voorkomen dat er nog projectielen het veld bereiken. Bovendien kondigde minister van Justitie Yesilgöz aan vaart te maken met invoering van een digitale meldplicht voor hooligans met een stadionverbod.
STORM IN ALLE GELEDINGEN
De rust zal daarmee nog niet terug zijn bij Ajax. In tal van geledingen van de club stormt het. Er is nog maar net een nieuwe bestuursraad aangetreden die namens de vereniging AFC Ajax zeggenschap heeft over 73 procent van de aandelen. De positie van de Raad van Commissarissen van de beursgenoteerde Ajax NV wankelt. Sinds het vertrek van Edwin van der Sar is het wachten op een nieuwe algemeen directeur. Alex Kroes mag die rol pas in maart 2024 gaan vervullen, zo lang houdt zijn huidige werkgever AZ hem aan een concurrentiebeding. Op toegeeflijkheid hoeft Ajax niet te rekenen, zo diep zit bij AZ nog de ergernis over de bevoordeling van Ajax bij het toewijzen van een ticket voor de Champions League in het coronajaar 2020.
Voorlopig is oud-speler Jan van Halst vanuit de Raad van Commissarissen overgeheveld naar de functie van interim-directeur. Hem wordt verweten klakkeloos te hebben ingestemd met de talrijke ‘miskopen’ van de inmiddels ontslagen technisch directeur Sven Mislintat. Hetzelfde geldt voor Maurits Hendriks, voormalig hockeycoach en ex-technisch directeur van de Nederlandse olympische sportploeg, die vorig jaar naar Ajax is gekomen als Chief Sports Director. Zijn meest ingrijpende daad is tot nu toe het aanstellen van technisch directeur Sven Mislintat geweest
MISLINTAT
Mislintat werd zondagavond laat ontslagen. Het besluit kon worden uitgelegd als gebaar naar de supporters die de indruk kunnen krijgen dat de macht bij hen ligt. Mislintat heeft er daadwerkelijk een zootje van gemaakt. Twaalf nieuwe spelers haalde hij, een uitgave van in totaal 110 tot 115 miljoen euro. Vijf slechts kwamen er tegen Feyenoord in actie. In enkele gevallen heeft Mislintat de verdenking opgeroepen van belangenverstrengeling tussen zijn privé-bv en de betrokken zaakwaarnemers. Ajax had daarom vorige week al een onderzoek aangekondigd naar de handelingen van Mislintat en hem opgelegd de Johan Cruijff ArenA te mijden.
Niettemin verscheen de Duitser zaterdag daags voor de wedstrijd tegen Feyenoord toch bij Ajax. Volgens bronnen zou hij daar luidkeels zijn ongenoegen hebben geuit over de door hem aangestelde trainer Maurice Steijn en doelman Jay Gorter. Het ontslag van Mislintat kreeg op de social media waardering van aanvoerder Steven Bergwijn en spits Brian Brobbey, wat ook al een bijzondere actie is.
In zo’n sfeer van anarchie, van hoog tot laag, moet Ajax nu de rust terug zien te vinden. Het spel onder Steijn biedt nog geen vertrouwen. Het ontbreekt daarin aan zowel kwaliteit als organisatie. Op de ranglijst van de Eredivisie illustreert de veertiende plaats hoezeer de Europese topclub van 2019 in enkele jaren tijd is gezonken.
