De warmte is weg bij de ‘Lampjes-ploeg’

Gedegradeerd tot derde keeper bij zijn club, PSV, maar Jeroen Zoet maakt nog altijd deel uit van de selectie van het Nederlands elftal. De depressie die PSV ondergaat, met zes niet-gewonnen wedstrijden op rij  – in de Eredivisie, in Europa –  kreeg zondag een gezicht. De verbanning van Jeroen Zoet groeide uit tot een metafoor van de neergang van de Eindhovense club. Een bijna ongekend groot conflict bij de club die naar buiten toe altijd familiale sfeer uitstraalt, die altijd pronkt met een warme band tussen spelers en supporters.

Hoe anders zag het er zondag uit. Televisiebeelden lieten zien hoe Zoet bij de 2-1 nederlaag tegen Willem II in Tilburg door de ingewanden van het stadion doolde, hoe hij na de pauze schielijk naar de spelersbus vluchtte. Zijn gedrag kreeg een bijzonder accent omdat coach Mark van Bommel hem juist opzettelijk uit de dug-out had weggehouden. ,,Na de warming-up heb ik zelf  Jeroen Zoet gezegd dat het beter was dat hij niet op de bank zou plaatsnemen. Als hij daar had gezeten, was bij iedere tegengoal, bij iedere redding van zijn vervanger (Lars Unnerstall) de camera op hem gericht, om zijn reactie vast te leggen”, verklaarde Van Bommel.

ZONDEBOK

Alsof hij de enige schuldige was geweest aan de 4-1 nederlaag op donderdag bij het Oostenrijkse LASK werd alleen Jeroen Zoet geofferd door Van Bommel. Ja, hij had in de voorbije weken een aantal tegentreffers op zijn geweten gekregen, maar hij was lang niet de enige die fouten had gemaakt. Bij afwezigheid van de geblesseerde internationals Steven Bergwijn en Donyell Malen bleef Van Bommel ook na Linz vertrouwen op de Portugese ren-je-rotvoetballer Armindo Tué Na Bangna, voetballend onder de naam Bruma. Hij handhaafde falende verdedigers als Daniel Schwaab en Michal Sadilek. Hij veranderde niets aan de  creatief-arme middenlinie.

Nee, Van Bommel koos ervoor met Zoet een van zijn meest geroutineerde krachten tot zondebok te bestempelen. Hij sprak zondag na afloop zelfs al in de voltooid verleden tijd over de 29-jarige doelman met elf interlands. ,,Jeroen is zeven jaar keeper geweest van PSV. Jeroen heeft nu te veel fouten gemaakt”, aldus Van Bommel. Geschrokken van zijn uitleg en de reacties op zijn handelingen, kwam de coach maandag met een openlijk excuus aan Zoet.

ZWARE LADING

Of daarmee de kou uit de lucht is, moet maar worden afgevraagd. Heel anders dan bij veldspelers, draagt het passeren van een vaste keeper vaak een bijzondere, zware lading. In dit geval werd dat nog eens versterkt door de procedure die Van Bommel koos. Op vrijdagmiddag kreeg Zoet horen dat hij zondag er naast stond, nog zonder hem te vertellen dat hij tot derde keeper was gedegradeerd. Pas na de warming-up op het veld, vlak voor de wedstrijd op zondag, lied Van Bommel zijn doelman weten dat hij derde keeper was en beter ‘binnen kon blijven’. Pas toen bleek dat ook keeperstrainer Ruud Hesp had verzuimd Zoet daarover te informeren.

Willem II – PSV (2-1) was nog geen zeven minuten op gang toen de nieuwe eerste keus Unnerstall al moest zwichten voor de openingstreffer, zonder dat hem daarbij iets kon worden aangerekend. Zo snel had de ontreddering bij PSV nieuwe schade aangericht. Jeroen Zoet keek het, op een scherm in de catacomben, tot de rust nog even aan. Daarna zocht hij een schuiladres in de bus op. ,,In de rust ben ik nog in de kleedkamer geweest om de jongens aan te moedigen. Het doet me wat dat het kloten gaat met PSV. Ik ben blij dat ik nu even hier ben”, zei Zoet dinsdag in Zeist waar Oranje zich voorbereidt op de  interlands tegen Noord-Ierland en Estland.  

Hij is er warm verwelkomd door Ronald Koeman. ,,Dat ik hem gewoon in de selectie heb gehouden, betekent voor Jeroen misschien wel meer dan alleen een arm om hem heen te slaan. Hij is altijd mijn tweede keeper geweest. Als daar iets aan verandert, zal ik hem tijdig informeren”, zei Koeman met een vileine wenk naar Van Bommel.  

Bij Oranje kan Zoet in de lopende interland-periode ontsnappen aan de spanningen bij PSV. Met name Mark van Bommel moet het nu ontgelden. Vorig seizoen, in zijn eerste jaar als hoofdcoach, werd hij tot het voorjaar bejubeld, totdat Ajax pas in de slotfase van de competitie pole-position vastgreep. Van Bommel onderging het zonder noemenswaardige kritiek. De waardering voor zijn eerste acht à negen maanden en voor de optredens in Champions League overheerste. Veel journalisten vonden het altijd wel amusant hoe hij zich gedroeg, hoe hij langs de lijn de vierde man intimideerde, hoe hij ook de media bespeelde.

Nu het minder gaat met PSV neemt de kritiek flink toe. Nu wordt hij berekenend en manipulatief, slinks, gewiekst en onecht genoemd. Want Van Bommel zuigt uit gewoonte, hij prikkelt en treitert scheidsrechters, grensrechters en tegenstanders. ‘Als voetballer had hij dat al. Hij was Lothar Matthäus, maar dan met krulletjes en een ander paspoort’, schreef columnist Thijs Zonneveld in het AD.

ELF PUNTEN ACHTER

Van Bommel moet het nu ontgelden. Elf punten bedraagt de achterstand op Ajax, en ook al vijf op het snel groeiende AZ. In de Eredivisie en in Europa ondervindt PSV de gevolgen van blessures, niet alleen van de twee belangrijkste spelers ook van Sam Lammers die was verhuurd aan Heerenveen. In Eindhoven leek hij voorbestemd tot een nieuwe Luuk de Jong uit te kunnen groeien, totdat ernstig kruisbandletsel hem trof. PSV moet nu ook constateren wat het wegvallen van de topschutters Luuk de Jong (naar Sevilla) en Hirving Lozano (naar Napoli) plus de offensief sterke linksback Angelino (naar Manchester City) betekent.

Een kleine 40 miljoen euro besteedde PSV aan hun vervanging. Geen enkele nieuweling heeft tot nu toe indruk kunnen maken. Dat mag technisch directeur John de Jong zich aantrekken, het illustreert ook hoe moeizaam nieuwe spelers onder Van Bommel tot bloei komen. Niet alleen de zomeraankopen van 2019 onderstrepen die gedachte. Het is evenzeer van toepassing op spelers die nog onder verantwoordelijkheid van de vorige technisch directeur Marcel Brands (naar Everton) naar Eindhoven kwamen.

Sprekend voorbeeld daarvan is de in eigen land bejubelde Mexicaan Érick Gutiérrez. Op aandringen van zijn landgenoot Lozano kwam hij in 2018 naar PSV. Van Bommel hield hem vorig seizoen hardnekkig op de bank. Daarmee verkilde ook de verhouding tussen Lozano en Van Bommel. Op Lozano raakte Van Bommel gaandeweg uitgekeken, Gutiérrez heeft hij nog altijd niet weten te inspireren.

De Mexicaanse warmte ontbreekt kennelijk bij Van Bommel, en bij de club die vroeger als Philips SV te boek stond en toen ook wel Lampjes-ploeg werd genoemd.

TWITTER: @hmees