De knock-out voor Ajax, wreed én wrang

Wreed, noemde Erik ten Hag de knock-out voor Ajax – zo bizar, zo schokkend, minder dan een minuut voordat de gong voor de finale van de Champions League zou klinken. Wrang was die uitschakeling ook, vooral omdat deze historische, voor Ajax zo pijnlijke ontknoping zich voltrok op een dag dat de grootmachten van het Europese clubvoetbal opnieuw dichterbij hun gewenste Superliga kwamen.

Juventus, Real Madrid, Bayern München en FC Barcelona waren allemaal al eerder uitgerangeerd. Ajax moet hun voorbeeld zijn, niét de garantie van de UEFA die de grote clubs vanaf 2024 bijna automatisch verzekert van een internationale voorkeurspositie.  De tv-inkomsten in de grote landen en ver daarbuiten zullen met de daaruit voortvloeiende merchandising de kloof steeds breder maken.

Op de lange route door Europa, met achttien wedstrijden vanaf 25 juli, etaleerde Ajax dit seizoen wat er nog te bereiken valt voor de club uit een veel kleinere markt; met talenten uit de eigen school, met vasthoudendheid aan de eigen filosofie, met aanvallend ingesteld voetbal, met genot op het gelaat. De internationale lof daarvoor wordt niet gedeeld door José Mourinho. ,,De filosofie werd verslagen door de strategie”, analyseerde Mourinho, als vertegenwoordiger van het kapitalisme, op de BBC.

CONTRAST

In het nieuwe seizoen wacht Ajax opnieuw zo’n vroege aftrap in Europa, dan met een vernieuwd elftal, maar ook met hetzelfde geloof in eigen kunnen. De halve finaleplaats en de verworven roem bieden Ajax geen enkele garantie. Het staat in schril contrast met de loper die voor de  beste vier clubs uit de vier hoogst genoteerde landen wordt uitgelegd. Als Ajax dit seizoen landskampioen wordt, begint de Champions League voor de Amsterdammers in de derde van vier voorronden; als nummer twee van de Eredivisie zou het nog een ronde eerder moeten instromen.

De prestaties van Ajax en de wijze waarop het dit seizoen indruk heeft gemaakt, tellen na de zomer niet langer. Nog veel moeilijker wordt het als zo’n club uit een relatief kleine competitie, met een smalle tv-markt, vanaf 2024 op afstand wordt gezet door een nieuwe formule die de inteelt onder de kapitaalkrachtigste clubs bevordert.

LANDSTITEL

Zó ver keken ze bij Ajax woensdagavond nog niet vooruit. De spelers waren groggy, de fans verdoofd, de clubleiding viel stil van verbijstering. Niemand dacht al na over de stappen die UEFA en grote clubs, onder leiding van Juventus en Paris Saint-Germain, deze week hebben gezet met hun hervormingsplannen. De schok moet nog worden verwerkt in Amsterdam. De landstitel, na vijf jaar, kan volgende week zalvend werken. Maar dan?

Frenkie de Jong is al weggekaapt door Barcelona, Matthijs de Ligt zal spoedig volgen. Donny van de Beek en David Neres zijn gewild. Hakim Ziyech aast op een buitenlandse transfer. Andre Onana en Nicolas Tagliafico hebben beloofd nog tenminste een jaar te blijven. Maar verder? Laat Dusan Tadic zich nog weglokken, wat doen Noussair Mazraoui en Kesper Dolberg, hoelang blijft Klaas-Jan Huntelaar fysiek op peil? En wat mag Ajax verwachten van nieuwelingen als Razvan Marin van Standard Luik?

TOEKOMST

Die vragen zullen Ajax de komende weken nadrukkelijk beroeren. De Amsterdamse club heeft dit seizoen genoeg extra verdiend, bijna 100 miljoen euro, om het elftal op niveau te kunnen houden. Maar wie wil naar Ajax als elders financieel en qua perspectief zoveel meer wordt geboden? Welke topspeler in spe hoopt in Amsterdam een podium te krijgen dat hem verder brengt? En welk volgende eigen talent kan de sprong naar de Johan Cruijff Arena realiseren?  

Opnieuw zal Aax vertrouwen op de eigen innerlijke kracht en op het rotsvaste vertrouwen dat ook ‘kleinere’ clubs nog kunnen wedijveren met de supermachten. Louis van Gaal heeft daar altijd in geloofd, de clubleiding van Ajax ook. De dit seizoen alsnog afgebroken triomftocht onderstreepte hun overtuiging. Dat zou ook de grote clubs wijzer moeten maken.

TWITTER: @hmees