Prikkels nodig in Eredivisie

Steeds breder wordt de kloof tussen de traditionele top 3 en het grijze peloton achtervolgers in de Nederlandse Eredivisie. Zelfs binnen de top 3 zijn de verschillen aanzienlijk. Ajax loopt al vijf punten achter op titelverdediger PSV, dat na twaalf wedstrijden nog geen punt heeft gemorst. Overwinningen van PSV en Ajax in uitwedstrijden met respectievelijk 4-1 en 7-1 illustreerden afgelopen weekeinde de groeiende krachtsverschillen.

Feyenoord, derde op de ranglijst, verzamelde liefst 13 punten minder dan PSV, maar krijgt nog wel een nastoot met een thuiswedstrijd tegen nummer 5 VVV omdat het licht in de Rotterdamse Kuip vorige week uitviel. Heracles Almelo, nummer vier, staat al zestien punten achter op PSV en tegelijkertijd op ‘maar’ tien punten afstand van de degradatiezone. Tussen de nummers 9 en 17 zit slechts vier punten verschil.

De steeds ruimere financiële mogelijkheden van PSV, Ajax ( én Feyenoord),  dankzij de inkomsten uit de Champions League, maken de top 2 gaandeweg onbereikbaar. De doelsaldi zijn veelzeggend. PSV staat al op plus 38, een verschil van gemiddeld ruim drie goals per wedstrijd. Ajax volgt met plus 32.

RONALD KOEMAN

De kwaliteitskloof leidt tot veel discussie in Nederland; onder de spelers, bij trainers en beleidsbepalers én in de media. Ook bondscoach Ronald Koeman heeft zich daarin gemengd. ,,Dit is niet goed voor de ontwikkeling van talenten. Tegenstanders moeten proberen het PSV en Ajax veel moeilijker te maken in plaats van lekker mee te voetballen Het hoort kennelijk bij de typisch Nederlandse gedachte van voetballen, als het er maar mooi uitziet. Ik ben niet zo’n liefhebber van lekker aanvallend voetbal en dan zeven goals tegen te krijgen.”

Matthijs de Ligt, de 19-jarige aanvoerder van Ajax, legde zondag na de zevenklapper bij Excelsior in Rotterdam krachtig uit wat hem stoort aan het gemak waarmee tegenstanders zich neerleggen bij de superioriteit van PSV en Ajax. De Ligt deed dat doordacht, in perfecte volzinnen, op de volwassen manier van een dertiger die alles al heeft meegemaakt.

,,Als je in de Champions League tegen Benfica speelt, moet je de hele wedstrijd volle bak geven. Dan ben je aan het eind helemaal kapot. Het zou voor jonge spelers beter zijn om wekelijks tot het uiterste te moeten gaan. Dat is ook belangrijk voor de ontwikkeling van een jonge speler. In dit soort wedstrijden gebeurt dat te weinig. Het niveauverschil is zo groot dat het lastig is om prikkels te vinden. Nu liepen we gewoon te kloten in sommige fases en winnen we nog met afgetekende cijfers”, zei De Ligt, die daarmee aangaf al vooruit te kijken naar een transfer hogerop, naar een buitenlandse club, naar een competitie die veel intenser is en hogere eisen stelt.

Dáár hopen Ajax-talenten als Matthijs de Ligt, Frenkie de Jong, Donny van de Beek en Hakim Ziyech zich volgend seizoen verder te ontwikkelen. Ronald Koeman moedigt zijn internationals daarin aan. Hij denkt daarbij terug aan het seizoen 1987-1988, zijn voorlaatste bij PSV, vooraf aan zijn transfer naar FC Barcelona. Met liefst zeventien gewonnen wedstrijden op rij begon dat seizoen de competitie voor PSV, dat in mei 1988 de Europa Cup voor landskampioen zou winnen.

UITDAGINGEN

De monsterscores uit die tijd roepen herinneringen op aan de reeks in 2018. Koeman (24 destijds) speelde centraal in de verdediging en zocht zijn uitdagingen in de aanval. ,,Ik kan me voorstellen wat Matthijs de Ligt zondag zei na die 7-1 bij Excelsior. Ik heb het er met hem al over gehad. Het geeft het niveau aan in de Eredivisie. Vanuit de Champions League met alles erop en eraan moet je door naar – met alle respect – Woudestein en kunstgras. Er moet dan wel héél veel motivatie uit jezelf komen’

Koeman speelde in de herfst van 1987 centraal in de verdediging. ,,Matthijs schuift bij Ajax minder in dan ik destijds bij PSV, Dat inschuiven maakte het voor mij leuk. Ik probeerde als centrale verdediger topscorer te worden. Zo hield ik de scherpte erin. Ik schoot dat seizoen veel van afstand. Met 21 goals in de competitie ben ik nog een heel end gekomen toen, zelfs zonder veel penalty’s erbij.”

KAPSTOKKEN

De tegenstellingen in de Eredivisie worden mede veroorzaakt door de tientallen miljoenen die met name PSV en Ajax opstrijken in de Champions League. Jaren achtereen sprong Ajax zuinig om met de Europese inkomsten. De Amsterdamse club rekende steevast op continue aanwas vanuit de eigen jeugd, maar moest ook constateren dat het jonge elftal op beslissende momenten ervaren kapstokken miste.

Met de transfers van Daley Blind (Manchester United) en Dusan Tadic (Southampton) koos Ajax dit jaar voor een andere koers, naar het voorbeeld van PSV. Bijna dertig miljoen vergden die twee investeringen terwijl ook de salarispost aanzienlijk omhoog schoot met sommige jaarsalarissen tussen de 3 en 4 miljoen.

HERVORMINGSPLANNEN

De financiële kloof binnen de Eredivisie is al jarenlang een gespreksthema bij de hervormingsplannen die de kwaliteit in de breedte moeten verhogen. Donderdag 15 november moet daarover in KNVB-verband een besluit worden genomen. Twee onderzoeksbureaus hebben in de voorbije jaren plannen gemaakt, maar tot nu toe bleef  eensgezindheid uit.

Tientallen keren is al in grote en kleinere vergaderingen gesproken over onder meer inkrimping tot zestien clubs, play-offs en de afschaffing van kunstgras in de Eredivisie. Liefst zes van de achttien clubs spelen dit seizoen op kunstgras. De topclubs willen de zes clubs aansporen tot vervanging daarvan, maar de praktische problemen blijken vaak nog te groot, vooral omdat voor diverse clubs het stadion met kunstgras tevens de trainingslocatie is.

Om de kunstgrasclubs tegemoet te komen zijn de topclubs nu bereid een deel van hun Europese inkomsten af te staan, 350.000 euro per seizoen gedurende drie jaar. Drie clubs (Heracles, Excelsior en VVV) hebben al laten weten daar niets voor te voelen, mede omdat dan nog steeds de nogal ongelijke verdeling van tv-gelden intact zou blijven.

Pikant in de discussie is dat kunstgras in het Nederlandse voetbal jaren geleden is ingevoerd op aandringen van de KNVB. Het werd gezien als een kostenbesparende maatregel waarmee ook andere Europese landen het Nederlandse voorbeeld snel zouden volgen. Die verwachting is nooit uitgekomen.

ANTI-KUNSTGRAS

De halsstarrigheid waarmee de clubs nu aan kunstgras vasthouden, irriteert ook Ronald Koeman. ,,Hoe krijgen we de competitie meer op niveau? Kunstgras weg zou al een goede beginstap zijn.  „Ik ben anti-kunstgras, altijd al geweest. Afgelopen weekend was ik gedwongen om twee Eredivisiewedstrijden op kunstgras te kijken. Als ik dan andere duels op een echte grasmat zie, denk ik: ja, dit is echt voetbal. Helaas hebben we met reglementen te maken en hebben we het maar te slikken als niet alle clubs voor afschaffing zijn.” .

Waar het met de hervormingsplannen van het Nederlandse voetbal uiteindelijk op uit zal draaien, staat dus nog in de sterren geschreven. Ondertussen lopen de krachtsverschillen steeds verder uiteen.

TWITTER: @hmees