Hoe wordt men Weltmeister naast het veld (1)?

Anno 2018 is Duitsland Weltmeister. Niet alleen de beste op het veld – inzake voetbalkunst – maar ook naast het veld, inzake het maatschappelijke aspect. De DFB is op gebied van sociaal engagement uniek in de voetbalwereld, die steeds meer in de greep komt van makelaars en big business. Een kennismaking in drie afleveringen. Gebaseerd op mijn boek ‘Weltmeister. Het geheim van Joachim Löw en de wereldkampioenengeschiedenis van de Mannschaft’. Dat verscheen onlangs in Voetbalbibliotheek De Witte Duivel en is nu te koop in de boekhandel.

Het sociale engagement van de Deutscher Fussball-Bund

Waarom is Duitsland Weltmeister naast het veld? De Duitsers hadden een droom, een zomerdroom, een voetbalzomerdroom. Met daarin denkers, dichters en fanfeesten. Duitsland is gids-, cultuur- en moederland van het voetbal geworden. De Deutscher Fussball-Bund (DFB) – met bijna zeven miljoen leden de grootste sportbond ter wereld – vaart sindsdien én dankzij Weltmeisterschaft 2006 op een duidelijk kompas. De DFB heeft in zijn statuut het principe vastgelegd van het maatschappelijk verantwoord ondernemen: das soziale Engagement. Voeg daar nog aan toe: een in enthousiasme badende voetbalatmosfeer, dankzij het concept van das Fanfest. Dat verklaart waarom de Duitsers ook Weltmeister zijn buiten het veld: het sociale engagement, het fanfeest. Voetbal, solidariteit, ambiance. Het is de Duitse zomerdroom van denkers en dichters.
Het WK van 2006 vormde een scharniermoment, was een katalysator. Allereerst voor het land zelf: die Welt zu Gast bei Freunden! De wereld leerde het vriendelijke, gezellige Duitsland kennen. Het ondernemende, sociale en ecologische. Het land der ideeën, in de ban van de bal, mét die bal als cultuurdrager.
Eerst een woordje over het Duitse profvoetbal. Dat heeft gekozen voor een duidelijk afgebakend model. Met een sterke structuur van bovenaf opgelegd en tegelijkertijd van onderuit gestuurd.
De Bundesliga piekt met een gemiddelde van 42.000 toeschouwers – ter vergelijking in de Premier League zijn dat er 32.000 en Primera Division en Serie A volgen op nog grotere afstand – en breekt ook alle doelpuntenrecords. Vrijwel elke Bundesligacoach kiest op zijn manier voor aanvallend voetbal en voor spektakel. Men betreedt het veld om het publiek te vermaken.
Het meest recente jaarrapport van Deutsche Fussball Liga (DFL) 2015-2016 bezorgt interessante gegevens:

Meer dan drie miljard euro gemeenschappelijke omzet. Ook na betalen van belastingen en sociale bijdragen aan de staatskas – samen 1,13 miljard euro – schrijven alle achttien clubs ‘zwarte cijfers’ in. Over de twee afdelingen gespreid geldt dit voor 34 van de 36 clubs.
Aantal arbeidsplaatsen in stijgende lijn: van 50.000 naar 53.000 en als ‘omgevingsarbeid’ wordt meegeteld dan is de bedrijfssector ‘Profifussball’ goed voor om en bij de 165.000 werknemers. De 36 profclubs betekenen een ‘waardecreatie’ van 9% in de nationale economie. Het ‘System Profifussball is goed voor 6,1% bijdrage aan het BNP en betaalt 3% aan belastingen, zijnde meer dan 2,5 miljard euro.
Weddes van spelers & coaches liggen gemiddeld rondom de 32%, zijnde 1/3 van het totaalbedrag van de uitgeven. In Spanje, Italië en Engeland schommelt dat tussen de 40 en 80 procent.

Opvallend gegeven: De DFL is echt het bindmiddel tussen de 36 clubs en tussen de eerste en de tweede Bundesliga. En opereert vanuit globale belangenbehartiging.
Volgens de DFL is het Bundesligamodel het gezondste van de wereld: schuldenvrij, publieksvriendelijk en democratisch. Het Duitse licentiesysteem mag dan bijzonder streng zijn, het werpt duidelijk zijn vruchten af. Sinds de oprichting is er geen enkele club tijdens het seizoen failliet gegaan. Dankzij de filosofie van de vijftig plus één regel.
Die ligt vast in de statuten van de Deutsche Fussball Liga. Dat maakt het onmogelijk om de meerderheid van de stemmen via kapitaalsinjecties over te nemen. De DFL kiest voor verankering en wil niet dat een club in buitenlandse handen komt of op korte termijn kan verhandeld worden. Voor de DFL is het belangrijk dat investeerders een band hebben met de club, de fans en de lokale gemeenschap.
Het beleid wordt bedrijfsmatig georganiseerd in de club. Met ruime inspraak van de fans. Investeerders kunnen hun zeg doen maar hebben niet het laatste woord.

In Duitsland bekijkt men voetbal dus ook door een andere bril. Een die belangstelling heeft voor de gunstige invloed van het spel op de samenleving.