Hij keerde terug als een grootvorst. Louis van Gaal verstopte zich niet. Prominent op het ereterras van de Johan Cruijff ArenA zag hij zondag toe hoe Ajax thuis tegen AZ nog verder wegzakte. Op de zestiende plaats van de Eredivisie staat Ajax nu, met slechts vijf punten uit zes wedstrijden (plus drie punten in het zicht met nog tien minuten te spelen bij RKC Waalwijk – Ajax met een voorsprong van 2-3).
Als ‘adviseur technische zaken’ van de Raad van Commissarissen zal Louis van Gaal zijn stem verheffen en knopen laten doorhakken. In diezelfde functie werd van Adrie Koster (oud-trainer van Club Brugge) tussen oktober 2021 en mei 2023 nooit iets vernomen. Van Gaal heerste zondag al meteen na zijn aanstelling. Zijn gedrag liet niets te raden over. Rondom hem verschraalden alle Ajax-bobo’s op de tribune tot ballenjongens.
Naast hem luisterde Michael van Praag braaf naar wat Van Gaal opviel, ergerde en prikkelde. In het rijtje voor Van Gaal werd Maurits Hendriks, de oud-hockeycoach die zich in Amsterdam Chief Sports Officer mag noemen, geen blik waardig gegund. Met Van Gaal zal de bezem door Ajax gaan, zo mag worden verwacht.
VAN PRAAG
Michael van Praag haalde hem terug. Het was zijn eerste snelle daad nadat hij twee weken geleden tot voorzitter van de Raad van Commissarissen bij Ajax werd benoemd. De puinhoop was zo groot dat zijn voorganger voor de vlucht had gekozen, opgejaagd door de fans die met geweld uiting gaven aan hun frustratie over het sportieve verval. Onder Van Praag moeten rust en orde de basis gaan vormen voor betere prestaties.
Van Praag brengt gezag en ervaring mee. Hij was 14 jaar voorzitter van Ajax, ook in de periode dat de Champions League werd gewonnen, en bondsvoorzitter van de KNVB. Als bestuurder van de UEFA had Van Praag de (niet beloonde) moed om openlijk Sepp Blatter op te roepen tot aftreden als FIFA-voorzitter.
IJDEL VAN AARD
Voor zijn nieuwe missie heeft Van Praag (76) vorige week Louis van Gaal (72) te hulp geroepen. Twee zeventigplussers, allebei ijdel van aard. Van Praag laat zich leiden door trots en de pijn die Ajax dit seizoen bij hem losmaakt. Bij Van Gaal blijkt de eerzucht nog lang niet weggesleten, hoe broos zijn gezondheid ook is. Van Gaal heeft te kampen met prostaatkanker die moeizaam te bestrijden lijkt.
Het duo ziet zich bij Ajax geconfronteerd met een complexe situatie. De beoogde nieuwe algemeen directeur Alex Kroes (opvolger van Edwin van der Sar) mag van zijn huidige werkgever AZ pas op 1 maart beginnen. De functie van technisch directeur is vacant na het recente ontslag van de Duitser Sven Mislintat. Hij heeft met zijn zomerse transferbeleid een puinhoop nagelaten, zo beroerd is de kwaliteit van bijna alle 12 spelers aan wie 115 miljoen is besteed. Bovendien rommelt het in de verhoudingen binnen de clubleiding waar ogenschijnlijk nog weinig daadkracht en cohesie resteren. De chaos is zo groot dat de weemoed naar Marc Overmars steeds sterker wordt, hoe bedenkelijk zijn omgang binnen de club ook was.
MAURICE STEIJN
En dan helpt het evenmin dat Sven Mislintat met Maurice Steijn een trainer heeft aangesteld, die niet in staat blijkt houvast te geven aan een (nieuw) elftal. De druk op Steijn neemt tastbaar toe, de naam van Van Gaal’s trouwe kompaan Danny Blind gonst al rond. Nu veel internationals deze week zijn uitgevlogen, staat voor Steijn een indringend gesprek met Louis van Gaal in zijn agenda genoteerd.
Normaal gesproken hoeft een coach geen verantwoording af te leggen aan een adviseur van een toezichthoudend orgaan. Met Van Gaal gelden er andere wetten. ‘Ik ben niet van plan het bijltje er bij neer te gooien. Ik ga door tot de laatste snik en met vertrouwen het gesprek met Louis van Gaal aan’, zei Steijn zondag nadat thuis van AZ was verloren, kanslozer dan de uitslag (1-2) suggereert.
De keus van Mislinstat op Steijn viel in het voorjaar nadat hij Peter Bosz als nieuwe coach had afgewezen. Extra wrang is het voor de Ajax-aanhang dat Bosz vervolgens bij PSV terecht kwam en nu nog altijd zonder enig puntverlies door de Eredivisie marcheert. Steijn kwam bij Ajax in beeld als succesvol coach van Sparta Rotterdam, dat onder hem op de valreep aan degradatie ontsnapte en vorig seizoen knap zesde werd.
Van de flair en standvastigheid waarmee Steijn (49), als voetballer een modale eredivisie-middenvelder bij ADO Den Haag en NAC Breda, leiding gaf aan Sparta is in Amsterdam weinig over. Spelers zeuren, doorgaans achter de hand, over zijn onbegrijpelijke teamsessies en onduidelijke keuzes. Vooralsnog heeft Van Gaal zich nog niet over Steijn uitgelaten, het is nog wachten op beslissingen die de hand van de oude topcoach verraden.
DERDE DIENSTVERBAND
Als adviseur is Van Gaal aan zijn derde dienstverband begonnen bij Ajax. Hij was er een onopvallend speler, nooit hoger dan tweede elftal, maar veel succesvoller als coach. Twee jaar na het winnen van de Champions League in 1995 begon hij aan een internationale trainerscarrière die hem naar FC Barcelona, Bayern München en Manchester United bracht. In eigen land was Van Gaal in drie periodes bondscoach en diende hij Ajax als technisch directeur van november 2003 tot oktober 2004. Hij botste in die periode regelmatig met hoofdcoach Ronald Koeman, die een half jaar na Van Gaal ook vertrok.
Van Gaal, Amsterdammer pur sang, voelde zich destijds tot op het bot beledigd en verklaarde in 2010 ‘nooit meer terug te keren’. Niettemin werd hij in november 2011 gepresenteerd als de nieuwe algemeen directeur vanaf medio 2012. Het was een benoeming die op verzet stuitte van Johan Cruijff. Via een gewonnen rechtszaak dwong Cruijff in februari 2012 af dat de afspraken met Van Gaal werden verscheurd.
‘Teleurstellend, dit doet pijn, want Ajax bestrijkt een deel van mijn leven’, reageerde Van Gaal destijds. De club is nooit uit zijn hart verdwenen, zijn eerzucht evenmin. .
