De Europa Conference League blijkt een gewild opvangcentrum voor Nederlandse clubs. Liefst vier zitten er bij de laatste zestien. Naast PSV, Feyenoord en AZ hoort ook Vitesse Arnhem daar nog bij. In de Eredivisie staat Vitesse op de zesde plaats, in de Europese voorronden was het te sterk voor Anderlecht.
Met Vitesse rolt ook het Russisch geld verder in het Europese voetbal. Circa 120 miljoen euro is sinds 2010 vanuit Russische bedrijven in de club uit Gelderland gestoken. Na uitvoerige research kwam het Britse dagblad The Guardian in 2017 al uit op een totaal van meer dan 100 miljoen. In de laatste drie seizoenen moest de huidige eigenaar Valeriy Oyf minimaal 17, 4 miljoen bijstorten om gaten te dichten.
Op papier is Oyf (58) – een Rus, geboren in Oekraïne en vermogend geworden met het delven van goud – al de derde buitenlandse eigenaar van Vitesse op rij. In 2010 werd Merab Jordania, een Georgiër, met toeters en bellen binnengehaald in Arnhem. Drie jaar later bleek dat Jordania slechts een stroman was geweest. Hij moest zijn aandelen afstaan aan de daadwerkelijke financier/eigenaar, de Rus Aleksandr Chigirinski, een vertrouweling van (de nu voormalige?) Chelsea-eigenaar Roman Abramovitsj.
KAAIMAN EILANDEN
Sindsdien is de naam Jordania, tegenwoordig ‘investeerder’ in Austria Wien, besmet bij de KNVB, te meer omdat hij er ook van wordt verdacht enkele miljoenen te hebben weggesluisd bij de transfer van Marco van Ginkel, die in 2013 van Vitesse naar Chelsea verhuisde. Onderzoek van de KNVB naar de geldstromen liep dood op de Kaaimaneilanden.
Met Chigirinski als de nieuwe, officiële eigenaar werd nog duidelijker hoe nauw de banden zijn (of waren) tussen Chelsea en Vitesse. Abramovitsj bezit 16 procent van de aandelen in zijn bedrijf. Twee naaste vertrouwelingen van de Chelsea-eigenaar speelden een sleutelrol in de connectie. Tal van spelers, onder wie Mason Mount en Nemanja Matic, werden in de loop der jaren door Chelsea in Arnhem gestationeerd, officieel als huurspelers.
SLOETSKI
Een kleine vier jaar geleden werd Vitesse door Chigirinski verkocht aan zijn zakenpartner Oyf. Hij laat zich naar buiten toe weinig zien als eigenaar. Als lid van de Raad van Commissarissen was Oyf al betrokken bij Vitesse. Vooruitlopend op de overname kwam de voormalige Russische bondscoach Leonid Sloetski enkele maanden eerder naar Arnhem. Na anderhalf jaar werd hij ontslagen.
Vooralsnog maakt Vitesse zich geen zorgen over de huidige situatie. Na de Russische inval in Oekraïne beperkte de club zich tot een weinig zeggende, formele verklaring: ‘Vitesse volgt, net als iedereen, de huidige ontwikkelingen. De club functioneert normaal en richt zich op de sportieve prestaties in de competities, waar het deel van uitmaakt. De club verkeert in financieel stabiele omstandigheden en op dit moment voorzien we geen significante gevolgen voor Vitesse.’
BUITENLANDERS
Onduidelijk is dus nog in hoeverre Vitesse getroffen kan worden nu de Russische geldkraan is dichtgedraaid. De laatste jaren was Vitesse structureel afhankelijk van financieringen door eigenaar Oyf. De buitenlandse infiltratie komt al jaren ook op het veld tot uitdrukking, net als bij veel andere Nederlandse clubs. Dit seizoen vormen spelers uit Duitsland, Israël, Tsjechië, Slowakije, Kroatië, Kosovo, Denemarken, Noorwegen, Oostenrijk en België (Openda) voor een belangrijk deel het gezicht van Vitesse.
In 1996 behoorden Evgeniy Levchenko, een Oekraïner, en de Rus Dmitri Sjoekov nog tot een buitenlandse minderheid in Arnhem. Levchenko werd geboren in Konstantinovka, een stadje in de provincie Donetsk, in de tijd dat OekraIne nog deel uitmaakte van de Sovjet-Unie. Op de Sovjetschool waar hij zat, moest Levchenko op zijn tiende een belofte afleggen omdat hij Pionier was geworden. Dat deed hij met de volgende tekst:
‘Ik, Evgeniy Levchenko, toetredend tot de gelederen van de Pionier Organisatie van de Sovjet-Unie, vernoemd naar Vladimir Lenin.
In het gezicht van onze kameraden, beloof ik plechtig, dat ik vurig zal houden van ons land.
Ik zal leven, leren en vechten, zoals Lenin ons heeft opgedragen, zoals de Communistische Partij ons leert.
Ik zal plechtig de wetten van de Pioniers van de Sovjet-Unie naleven’
Wees paraat! Altijd paraat!
NAAR CSKA MOSKOU
Als voetballer werd Evgeniy Levchenko opgevoed in de geest van Valerij Lobanovski, een Oekraïner, de architect van Dynamo Kiev, dat in de jaren tachtig met prachtig voetbal domineerde in de hele Sovjet-Unie en het nationaal team. Levchenko had zoveel talent dat hij op zijn zestiende bij CSKA Moskou terecht kwam. Twee jaar later verleidde de Nederlandse zakenman Karel Albers, tevens voorzitter van Vitesse, hem tot een transfer naar Arnhem. Zo lang al is Vitesse met Rusland verbonden.
Sinds 2019 is Levchenko (44) voorzitter van de Nederlandse spelersvakbond VVCS. Dat werk staat nu even stil. Oekraïne houdt hem in de ban. Zondag dook Levchenko op bij Sparta – PSV (1-2), in een oud shirt dat hij droeg als achtvoudig international, met rugnummer 8. Als steunbetuiging aan Oekraïne had Sparta gekozen voor een aanvoerdersband in geel-blauwe kleuren.
Levchenko verschijnt intussen vrijwel dagelijks op de Nederlandse tv-zenders. In NRC zegt hij daarover: ,,Vanuit mijn Sovjet-verleden heb ik geleerd dat je alleen maar kunt strijden met wapens. Ik voer mijn strijd met woorden.”
