Het was een indrukwekkend lange lijst die het magazine Voetbal International (VI) vorige maand publiceerde: liefst 57 Nederlandse jeugdspelers, vaak prille tieners nog, lieten zich sinds 2010 verleiden door een (grotere) buitenlandse club. Méér dan de helft, 33 (!), kwam in het Verenigd Koninkrijk terecht; in veruit de meeste gevallen bij een grote club in de Premier League.
De zuigkracht aan de andere kant van de Noordzee zal vanaf 1 januari vermoedelijk een sterk remmende werking hebben op de tiener-exodus, zoals VI de uittocht noemde. Onder het regime van Brexit kunnen Britse clubs nog maximaal zes buitenlandse jeugdspelers per jaar aantrekken (drie per transferperiode). Die regel zal de clubs aanzienlijk terughoudender maken.
Overzichten van de in heel Europa gestalde huurspelers laten zien hoe Engeland met veel van die talenten omgaat. Ze worden kennelijk nogal gemakkelijk als wegwerpartikelen beschouwd. Negen jaar geleden verhuisden er binnen Europa ruim duizend tieners naar een voetbalclub over de grens; dit jaar staat de teller op meer dan vierduizend. Ze kwamen lang niet allemaal tot bloei in het VK. Nathan Aké (Manchester City) is tot nu toe een van de weinige uitzonderingen.
GYLIANO VAN VELZEN
Gyliano van Velzen (26) bijvoorbeeld ging in 2010 op 16-jarige leeftijd van Ajax naar Manchester United. In zijn eerste twee seizoenen in de United-jeugd speelde de linksbuiten alle wedstrijden. Maar toen Van Velzen in het derde jaar bij de volwassenen moest meedoen, belandde hij op de bank van het reserveteam.
,,Het tweede elftal, Jong United, zat zo vol. De concurrentie was moordend, want ook sommige spelers uit het eerste elftal moesten bij ons speelminuten maken”, aldus Van Velzen in een interview met het dagblad Trouw. Van Velzen werd voor een paar maanden aan Antwerp verhuurd, maar ook na terugkeer bleef Old Trafford ver weg voor hem. Zijn contract werd niet verlengd.
Spijt van zijn beslissing om naar Engeland te gaan, zegt Van Velzen desondanks niet te hebben. Trots wijst hij erop dat-ie samen heeft mogen spelen met Paul Pogba en Jesse Lingard. En, wie bewijst dat hij bij Ajax wel was doorgebroken? Van Velzen: ,,Je kan beter bij de hoogste top vallen. Dan kun je altijd nog bij een Nederlandse club terecht.”
Ook op een lager niveau vlotte het niet echt met Van Velzen. In de Eredivisie kwam hij uit voor FC Utrecht en Roda JC. Na FC Volendam en Crawley Town (League Two) speelt hij nu in de Eerste Divisie bij Telstar.
KYLE EBECILIO
Een ander voorbeeld is Kyle Ebecilio (26), die in 2010 Feyenoord verruilde voor Arsenal. Als speler van Arsenal was hij aanvoerder van het Nederlands Onder-19-elftal en speelde hij in Jong Oranje. Op clubniveau kwam Ebecilio als senior-voetballer nauwelijks in actie. Excelsior, was in 2019 zijn laatste club, zonder een minuut te spelen. Sindsdien is de stilte rond hem ingetreden.
De gevolgen van Brexit reiken verder dan niet uitgekomen jeugddromen. Voortaan hebben alle spelers uit de EU een werkvergunning nodig om in Engeland of Schotland aan de slag te kunnen, net zoals dat altijd al gold voor spelers van buiten de Europese Unie. Voor de toekenning van zo’n vergunning wordt een puntensysteem gehanteerd waarbij gekeken wordt naar onder meer leeftijd, de status als international en het voetballand waaruit de speler afkomstig is. Zo kan worden gemeten of een gewenste aankoop meerwaarde betekent voor de betreffende club.
Met name voor Britse clubs op een lager niveau zal het daardoor lastiger worden buitenlandse spelers binnen te halen. Momenteel is een flink aantal Nederlandse spelers goedbetaald actief in Championship of League One. De verwachting is dat ook die stroom kan gaan stagneren.
SALARISNORM
Omgekeerd zullen de vaak tweederangs-Britten en andere buitenlanders met Britse wortels die op Nederlandse clubs afkomen ná 1 januari als niet-EU-burgers worden beschouwd. Daardoor moeten zij worden betaald volgens de in Nederland vastgestelde hiervoor geldende salarisnorm. Momenteel bedraagt die ruim 420.000 euro per jaar, een regel die wél in Nederland maar niet in bijvoorbeeld België van kracht is.
Zo zal Brexit op verschillende punten gevolgen krijgen voor de clubs op het vasteland. De effecten daarvan zullen clubs en spelers op alle niveaus kunnen raken. ,,Als de grote Nederlandse clubs hun toptalenten niet meer op jonge leeftijd naar Engeland zien gaan, hoeven wij onze beste jeugdspelers niet meer zo snel af te staan aan Ajax, Feyenoord of PSV”, zegt Joris Mathijsen, technisch directeur van eredivisieclub Willem II in het AD. ,,Voor ons heeft de Brexit daarom twee belangrijke voordelen: we kunnen talenten langer houden. En uiteindelijk een veel hogere transfersom voor ze ontvangen. In die zin is de Brexit een zegen.”
PSV
Ook Toon Gerbrands ziet daar het voordeel van in. ,,Als we spelers niet meer op jonge leeftijd kwijtraken aan clubs in Engeland, geeft dit onze opleidingen op korte termijn meer lucht. En dat is prettig”, concludeert PSV-directeur Toon Gerbrands in het AD.
Daar staat tegenover dat PSV in de nieuwe tijd mogelijk minder lucratieve transferdeals zal kunnen afsluiten in de Premier League. Tientallen miljoenen euro’s hield de club uit Eindhoven de laatste vijf jaar over aan de verkoop naar Engelse clubs van Depay, Wijnaldum, Pröpper, Locadia, Angeliño en Bergwijn. Het waren transfers die PSV jaarlijks nodig had om het seizoen niet met rode cijfers af te moeten sluiten.
