Volgende week donderdag (25 april) is het precies veertig jaar geleden dat Anderlecht het Engelse Nottingham Forest uitschakelde in de halve finale van de Europese beker. Een echte sensatie, want Forest had twee keer Europacup I op het palmares staan. In 1997 werd duidelijk dat het vooral een van de grootste schandalen uit onze voetbalgeschiedenis was. Paars-wit had scheidsrechter Guruceta-Muro omgekocht. Toevallig stuitte ik op een artikel dat duidelijk maakte dat de Spaanse ref ook al eens de rode loper had uitgerold voor Standard.
De bom ontplofte om kwart voor zes op 19 februari 1997. Het legendarische ‘Wat is er van de Sport?’ op Radio 1 (heette het toen zo al?) had de primeur van het schandaal. We maakten kennis met twee dubieuze figuren, die al jaren meedraaiden in de duistere coulissen van het voetbal: Jean Elst en René Van Aeken.
De heren beweerden dat ze uit de zak van Anderlecht-voorzitter Constant Vanden Stock 56 miljoen frank (nu 1,4 miljoen euro, maar toen minstens het dubbele waard) hadden gekregen als zwijggeld. Via Raymond De Deken, de toenmalige ploegafgevaardigde van Sporting, had Elst ervoor gezorgd dat de ref Anderlecht naar de finale van de Europacup zou loodsen.
Emilio Carlos Guruceta-Muro (°4 november 1941-overleden bij een auto-ongeval op 25 februari 1987) heette de boosdoener. ‘Die laffe Spanjaard was de twaalfde man van Anderlecht’, raasde Hans van Breukelen, de toenmalige doelman van Forest. ‘Ik ben altijd overtuigd geweest dat we geflikt werden.’
Guruceta-Muro was geen onbesproken figuur. In Spanje was hij zes maanden geschorst geweest nadat hij in de Clasico tussen Barcelona en Real Madrid de bal op de stip had gelegd na een overtreding twee meter buiten het strafschopgebied.
Paars-wit stond voor een loodzware opdracht. Het verloor op de City Ground de heenmatch met 2-0 en moest dus in de return met drie goals verschil winnen. In het Astridpark mocht Kenneth Brylle een betwiste strafschop omzetten voor 2-0. Erwin Vandenbergh maakte er twee minuten voor tijd 3-0 van. Intussen was de tegentreffer van Paul Hart afgekeurd. Waarom weet nog altijd niemand.
Terug naar Elst en Van Aeken, vrienden uit het Antwerpse nachtleven. Zij dreigden Vanden Stock af met geluidsopnames van de afspraken die gemaakt waren om de Spanjaard te betalen. Redelijk hallucinant was het verhaal van Elst dat hem 200.000 frank was beloofd om Guruceta-Muro om te kopen, maar dat hij het geld niet tijdig gekregen had en het dan maar zelf had voorgeschoten vooraleer naar Alicante te vliegen. Elst liet zich overigens ook ontvallen dat hij de Engelse topref Keith Hackett ten gunste van paars-wit benaderd had voor een Europees duel tegen Banik Ostrava.
Roger Vanden Stock, die intussen het voorzitterschap van zijn vader had overgenomen, diende op 14 november 1995 een klacht in tegen Elst en Van Aeken vanwege afpersing. De aanval bleek de beste verdediging. Noch de Uefa noch de Belgische voetbalbond maakten een zaak van de beschuldigingen.
Napoli
Van de affaire-Yé (en andere) weten we dat scheidsrechters ook maar mensen zijn en dat zal in de vorige eeuw zeker niet anders zijn geweest. Arbiters werden veel slechter vergoed dan nu, de VAR bestond nog niet en vaak waren wedstrijden niet op televisie te zien. Bovendien was het aantal camera’s beperkt en bleef de twijfel vaak hangen.
Er zijn in die tijd dus zeker nog wedstrijden beslist door een corrupte referee. Mogelijk was Guruceta-Muro niet aan zijn proefstuk toe in ons land.
Toevallig stuitte ik op een verhaal in Het Nieuwsblad van 1979 van een Europese match van Standard tegen Napoli. Bewijzen van malversaties heb ik voor alle duidelijkheid geenszins, maar als je dit leest kan je alleen je bedenkingen hebben. Vooral omdat in die tijd kritische journalistiek alleen bij de nationale omroep (Jan Wauters op de radio, Ivan Sonck op tv) bestond en het in de kranten doorgaans chauvinisme troef was.
Op basis van volgende tekst kan ik alleen concluderen dat Mick Michels – waarmee ik enkele jaren samengewerkt heb (hij was mijn voorganger als chef-voetbal van de krant) – zwaar de indruk had dat er stront aan de knikker was.
In Het Nieuwsblad van vrijdag 26 oktober 1979 schreef Mick Michels over de Europese confrontatie tussen Standard en Napoli (heenmatch 1/16de finale Uefacup). ‘’Het trainersduo Happel-Bollen had voor het eerste bedrijf van de dubbele Europese confrontatie tegen Napels nogal wat voorbehoud gemaakt in verband met de aanduiding van de in België schier onbekende Spaanse scheidsrechter Guruceta Muro. Hun betoog kwam ongeveer hier op neer: ‘De Spaanse voetballers zijn van hetzelfde Latijnse type als de Italiaanse. Geniepig, uitgekookte komedianten en, als zij voelen dat het wedstrijdgebeuren hen uit de handen glipt, aarzelen zij niet tot de brutaalste vlegelstreken over te gaan. Als die Guruceta Muro zich laat vangen zoals de Portugees Correia in Stuttgart-AC Torino, dan zijn we wel af. Enfin, in afwachting kunnen we ons troosten met de aanduiding van de onkreukbaar koele Oost-Duitser Prokop voor de terugmatch in Napels.’
(…)
De Italianen waren al vroeg begonnen met hun intimidatiewerk op de scheidsrechter. Scheldwoorden, protest, vertragingmaneuvers, kortom al wat de volleerde Italiaanse prof in zijn boekje heeft staan om tot de voetbalelite van zijn land te worden toegelaten.
De h. Guruceta -Muro liet echter niet begaan. Hij diepte de ene gele kaart na de andere uit zijn broekzakje en als hij aan het behoorlijk aantal van vijf was geraakt, keek hij de volgende keer telkens zorgvuldig naar het nummer op de rug van de bekeurde speler, daarna in zijn
notaboekje en stuurde dan konsekwent eerst Celestini, daarna Capone naar de kleedkamers.
Het is bijna normaal dat in de gegeven omstandigheden de Italiaanse spelers, persmensen en bestuurslui nogal onbegrijpend reageerden, zelfs verontwaardigd waren door de
houding van Guruceta-Muro ten opzichte van hun spelers. De meest deftige onder hen was de voorzitter van de klub Corrado Ferlaino die zei: ‘In mijn funktie van eerste vertegenwoordiger van SSC Napels moet ik waardig blijven en de gemoederen van mijn spelers en hun begeleiders tot kalmte trachten te brengen. Maar ik begrijp dat zij momenteel in een geweldige staat van opwinding verkeren. Het gaat om hun broodwinning. Zij voelen zich bekocht.’
(…)
Maar om terug te keren tot de feiten van woensdagavond te Sclessin. Stel je even voor dat er zo eenzijdig met gee! en rood wordt omgesprongen in een van onze kompetitiematchen. Wat zou men dan allemaal van de lijdende parti] moeten te horen krijgen? Of moet men er toe komen dat klagen, protesteren en onbetamelijk gedrag van klubleiders en trainers, ook met geel en rood worden bestraft?’’
Als Michels schrijft dat er ‘eenzijdig met geel en rood werd omgesprongen’ kan ik alleen concluderen dat Guruceta-Muro in het beste geval die avond een notoire thuisfluiter was. Het Standard van Michel Preud’homme, Eric Gerets, Ralf Edström en Michel Renquin won de heenmatch met 2-1. Aanvoerder Asgeir Sigurvinsson zorgde met een strafschop voor de winst. Afgaande op de oude beelden leek het geen onterechte beslissing. Opmerkelijk was echter dat de ref in totaal elf gele kaarten trok, waarvan twee voor Costanzo Celestini en Antonio Capone. Napoli eindigde de match dus met negen spelers.
Standard plukte echter ook in de return de vruchten van het enthousiasme van de Spaanse fluitenier. Niet alleen Celestini en Capone waren geschorst, ook Vinazzani en Speggiorin. Napoli miste dus zijn twee beste spitsen en kwam niet verder dan 1-1.
