WORDT NEYMAR DA SILVA SANTOS JUNIOR DE OPVOLGER VAN MESSI & CRISTIANO RONALDO? – RW

Wint PSG de Champions League? En zal het dat dan danken aan Neymar da Silva Santos Junior? De jongen die ooit in de voetsporen van Pelé zou treden, maar nooit die graad van volwassenheid scheen te bereiken.

Is hij in staat om Messi en Cristiano op te volgen?

Een portret uit 111 Legendarische Voetbalhelden sinds 1920 vanaf deze week te koop op onze webwinkel.

Neymar da Silva Santos Junior. FC Barcelona – PSG 6-1, achtste finale Champions League, 8 maart 2017. De fameuze ‘remontada’ na de 4-0 nederlaag in PSG – Barça. Dé passage van Neymar: penalty uitgelokt en twee doelpunten in de laatste vijf minuten. Man van de match. The game of the century, of althans van de eerste zeventien jaar der 21 ste eeuw. Artista. Vroeg of laat de opvolger van Messi? Wat nadien volgde, stoorde bijzonder: gedonder met FC Barcelona over bonussen van om en bij de 26 miljoen euro bij een lichtjes illegale contractverbreking. De waanzin ver voorbij met zijn transfer van 222 miljoen euro naar …PSG. Waar hij zich in slecht gezelschap bevindt. Zo bleek bij de onthullingen over het wangedrag van de uit Qatar afkomstige PSG-voorzitter Nasser Al Khelaïfi naar aanleiding van de toewijzing van de wereldbeker in 2022 aan zijn land. Hij stagneerde in Parijs. Wordt hij ooit nog de oude en dus de ‘ultieme Braziliaan’ en zelfs de opvolger van Leo Messi?

 Futebol Arte. Voetbal kan waarlijk niet te vatten kunst zijn. Zoals bij het

het mythische Santos (1912) van de witte engelen met de zwarte huid. Het voetbalhuis van de gelijknamige kustplaats aan de Atlantische Oceaan, een uitloper van Sao Paulo, de grootste metropool van het land. Aan het stadion Vila Belmiro pronken zowel de twintigjarige Pelé als Neymar da Silva op metershoge portretten, als onderdeel van een serie kunstzinnige muurschilderijen aan het oefencomplex van Santos FC.

Neymar da Silva Santos Junior. Wordt hij de eerste Braziliaan die alle movimentos van het futebol arte in de benen heeft?

Bicicleta, Leonidas (1938). Banaanbal Didi (1958-1962). Krommebenenschijnbeweging, Garrincha (1958-1962). Bicicleta – kopbal – dubbele passeerbeweging in één persoon, Pelé (1958-1962-1970). Patada Atomico of atoomschot, Rivellino (1970-1974-1978). Slimme steekpass-door-het-centrum, Tostao (1970). Furaçao  of tyfoonspurt, Jairzinho (1970-1974). Canhotinho de Ouro of gouden linkervoet (Gerson 1970). Fantasistas of de koningen van het uitgesponnen middenveldspel, Zico & Socrates (1982-1986). Korte kapbeweging in kleine ruimte, Romario (1994). Rabona of bal achter het steunbeen, Rivaldo (1998-2002). Versnelling in de kleine ruimte, Ronaldo (1998-2002-2006). Dribbel-op-speed, Ronaldinho (2002-2006).

 Ziedaar de aparte bewegingen en/of bijnamen van veertien van de belangrijkste Braziliaanse wereldbekervoetballers uit de geschiedenis. Waarnemers schreven hem het vermogen toe om de vijftiende in de rij te worden. Opvallend gegeven: deze artiesten droegen vrijwel zonder uitzondering een vorm van rebellie in zich. Tussen de lijnen – door hun keuze voor het artistieke spel of zucht naar vrijheid en individualisme – en naast het veld door hun levenswandel tijdens of na hun loopbaan.

In Brazilië is het de normaalste zaak dat (ex-)voetballers politieke of maatschappelijke standpunten innemen en er vaak ook naar handelen.

Het protest tijdens de Confederations Cup van 2013 toonde aan dat er meer is in het leven van de Braziliaan dan voetbal. Vooral: dat duizenden mensen een rechtvaardige samenleving nastreven, maar wel met de bal als centraal gegeven. Hij leidde zijn land naar de zege – na een 3-0 tegen Spanje in de finale – en schaarde zich toen achter het straatprotest.

‘Ik ben een Braziliaan die van zijn land houdt’, schreef hij op Facebook. ‘Mijn familie en vrienden leven in Brazilië. Om die reden wil ik een veiliger, gezonder en eerlijker Brazilië. Ik ben triest over wat er in mijn land gebeurt. Ik hoopte dat het niet zo ver had moeten komen, dat de mensen niet de straat hadden hoeven op te gaan voor beter transport, gezondheidszorg, onderwijs en veiligheid. Voortaan stap ik het veld op geïnspireerd door deze beweging.’

Zou hij vandaag, vanuit Parijs, deze standpunten nog delen?

Bij het einde van het MSN (Messi-Suarez-Neymar)- trebleseizoen 2015 van Barça – landstitel, Champions League en beker en 175 doelpunten – voerde hij zijn onbegrepen actie in de finale van de Copa del Rey op 30 mei 2015 uit. Bij een 3-1 stand even voor het einde ‘flikflakte’ hij de bal over het hoofd van verdediger Unai Bustinza aan de cornervlag. Jolijt bij het publiek, maar woede bij de collega’s van Athletic Bilbao. Bustinza viel amper in te tomen en zocht duidelijk weerwraak op Neymar. Achteraf brieste Athletic-aanvoerder Iraola op de persconferentie. Hij haalde dure woorden boven als ‘respectloos, weinig elegant, onsportief.’  Met deze begrippen werd dus een technisch kunststukje van het zuiverste straatvoetbalkaraat onderuit gehaald. Nochtans was niemand hierbij geblesseerd geraakt. Neymar deed evenmin iets dat de reglementen verboden. En toch achtervolgde Bustinza hem vol Baskische colère. Spelers, coaches, commentatoren en analisten… ook zij spaarden hem niet. Die sprak flegmatiek: ‘Ik zal niet veranderen, zo ben ik nu eenmaal.’

Soms kan voetbal kunst zijn. Soms moet kunst het zelfs afleggen tegen de artisticiteit van het spel om de bal. Kunst gedijt het best in eenzaamheid. Voet-bal-let ontstaat vanuit de collectieve improvisatie, met een hardnekkige tegenstander en voor tienduizenden toeschouwers. Klassieke kunst is er voor de eeuwigheid want steeds opnieuw te bezichtigen, voetbalgenialiteit blijft hooguit hangen in het geheugen.

Zondagavond 14 februari 2016, tussen 21 u 30 en 22 u 20: Barça scoorde vijf keer tegen Celta de Vigo en won met 6-1. Ondanks de magistrale Messi-vrijschop en de spirituele Suarezhattrick verdiende toch vooral Neymar de accolade van de avond. Niet voor een bepaalde beweging, al waren zijn pannatruc en zijn doelpunt voor de kijker een aha-erlebnis. Het ging om zijn globale aanwezigheid in het spel en om het benutten van de snelheid en de circulatie in de kleinste ruimte van het strafschopgebied.

Een begenadigde voetballer heeft altijd zijn ‘moment de gloire’ nodig om uit te groeien tot onbetwiste topspeler. Enkele legendarische voorbeelden uit het verleden verduidelijken deze stelling: de dribbels van George Best tegen Eusebio’s Benfica in Lissabon (1-5, 1966); de retro van Marco van Basten tegen Den Bosch (1986) of de slalom van Lionel Messi tegen Getafe in 2007. Ze traden daarmee uit de schaduw van hun respectievelijke meesters Bobby Charlton, Johan Cruijff en Ronaldinho. Deed Neymar dit op zijn beurt tegen Celta? Hij stond nog niet naast Lionel Messi, maar het tijdperk van de tribunespeler beëindigde hij die avond.

Zou Tostao ooit gelijk krijgen? De verstandigste voetballer van het fantastische Braziliaanse Beautiful Team van 1970. Met als basis: ‘voetbal is een vorm van expressie.’ Tostao is tot vandaag een van de belangrijkste stemmen uit de Braziliaanse voetbaljournalistiek. Na de afgang van de Selecao tijdens de wereldbeker 2014 in eigen land schreef hij: ‘Ons voetbal baseert zich tegenwoordig meer op kracht dan op kunst.’ Met als uitzondering voor hem: ‘Neymar da Silva Santos Junior’.

Mijn standpunt: de famous five van Brazil 1970 zijn nadien door geen enkel kwintet van dezelfde kwaliteit benaderd geworden. Na Barça – Celta van zondag 14 februari 2016 mocht het blaugranavijftal Neymar-Messi-Suarez-Iniesta-Busquets stilaan op dezelfde hoogte worden geplaatst als Rivellino-Pele-Jairzinho-Tostao-Gerson. Men overschreed een grens. De grens van de tegelijk troostende als ontroerende schoonheid die het voetbal slechts zelden te bieden heeft. En het definitieve ontluiken van Neymar is van doorslaggevende aard geweest. Soms is voetbal niet te vatten, het is dan waarlijke kunst.

Hij vond nooit het geluk in Parijs bij de enigszins kunstmatige club PSG. Na elk seizoen rees de vraag: keert hij terug naar Camp Nou? Om zich opnieuw te scharen aan de zijde van zijn ‘meester’ Messi? Om hem vroeg of laat zijn positie over te nemen. Of heeft hij zijn kans verkeken? Neymar da Silva Santos Junior.