,,Dit is toch normaal”, zei Ajax-aanvoerder Dušan Tadić over de beschamende vechtpartij waarmee hij en zijn ploeggenoten zich afreageerden op de uitschakeling in de Europa League door 1. FC Union Berlin. Vrijwel niemand sprak hem daarop aan, alsof kritische bejegening majesteitsschennis zou zijn. De knock-out van PSV in hetzelfde toernooi kreeg een even gênant gezicht met een 20-jarige aanhanger die de Servische keeper van Sevilla FC in zijn doelmond kwam belagen. Op de vuistslag in zijn gezicht reageerde Marko Dmitrović met enkele vaardige judogrepen, die ook de reputatie van PSV pijnlijk raakten.
Het wangedrag symboliseert het verval van de twee clubs met de hoogste budgetten in Nederland. Ondertussen gaat koploper Feyenoord onverstoorbaar verder en komt de landstitel, vooral gezien het resterende programma in de Eredivisie, ronde voor ronde dichterbij.
De hoogmoed van Ajax is daarmee nog lang niet verdwenen. ,,Wij hebben de beste linkerkant van Europa”, pochte linksback Owen Wijndal op het tv-kanaal van Ajax. ,,Het voetbal dat wij spelen is het allermoeilijkste om uit te voeren”, beweerde coach Johnny Heitinga in een poging te verklaren waarom er ook onder zijn leiding zoveel misgaat bij Ajax.
KOMEDIANTERIE TADIC
De arrogantie gaat gepaard met de houding in het veld. Zodra Dušan Tadić een zetje in de rug voelt, gaat hij neer als een zwaar getroffen oorlogsslachtoffer. De komedianterie wordt getolereerd door de scheidsrechters en had Ajax zondag nodig om het ritme van Vitesse te breken. Met een 2-1 zege in Arnhem kon Ajax daardoor op drie punten van Feyenoord blijven volgen, maar opnieuw legde de titelverdediger bloot hoe gebrekkig de verdediging nog altijd is georganiseerd; hoe voorspelbaar het gebrei in de aanvalsacties is.
Ajax mag zich gelukkig prijzen dat Mohammed Kudus dit seizoen is opgestaan. De 22-jarige Ghanees kwam in 2020 van het Deense FC Nordsjælland naar Amsterdam. Na een reeks blessures is hij geacclimatiseerd en na het WK én het vertrek van Alfred Schreuder uitgegroeid tot smaakmaker en bepalende speler.
TRANSFEROVERSCHOT: 117 MILJOEN
Met Kudus, aangetrokken voor 9 miljoen euro, lijkt Ajax opnieuw over een speler te beschikken voor wie buitenlandse topclubs vele tientallen miljoenen zullen uitgeven. Twee dagen voor de roemloze uitschakeling in Europa rapporteerde Ajax op de effectenbeurs een winst van 76 miljoen over het eerste halfjaar van dit seizoen. De basis voor die winst is een transferoverschot van 117,1 miljoen euro, het resultaat dat Ajax (na aftrek van afschrijvingen op de boekwaarde) overhield aan de verkoop van met name Antony dos Santos, Lisandro Martinez (beiden Manchester United) en Sébastien Haller (Borussia Dortmund).
Het Ajax-dansje dat Antony en Martinez met hun coach Erik ten Hag zondag na het winnen van de Engelse League Cup uitvoerden op Wembley, confronteerde de Amsterdamse club met het nog recente verleden. De leegloop van coach en spelers is zwaar onvoldoende gecompenseerd. De financiële baten zijn een doekje voor het bloeden waaraan de kritische achterban geen boodschap heeft. Met een riant eigen vermogen bestond er voor Ajax financieel geen enkele noodzaak tot verkoop. Dat Ajax zijn topspelers dan toch liet vertrekken, illustreert hoezeer de macht in het moderne voetbal bij de sterren en hun zaakwaarnemers is komen te liggen.
De uittocht en het kwaliteitsverlies leiden nu wel tot betonrot binnen de selectie. Zie de toenemende irritatie bij Tadić, zie het chagrijn op het gezicht van Steven Berghuis, Davy Klaassen en Steven Bergwijn. Ze ervaren hoever Ajax is weggezakt.
UNION BERLIN
In de Nederlandse media wordt dat nog niet overal ingezien. Stuitend was het hoe denigrerend werd neergekeken op 1. FC Union Berlin, inderdaad een team zonder verfijnd voetbal, maar wel spelend in de top van de Duitse Bundesliga. ‘Een tegenstander die was weggelopen uit het bewind van Erich Honecker met voetbal dat rechtstreeks uit het communisme leek te zijn voortgekomen’, schreef columnist Henk Spaan. Hij weet kennelijk niet dat aanhangers van Union in het DDR-tijdperk al bij elke vrije schop hun lijfspreuk ‘Die Mauer muss weg’ (‘de Muur moet weg’) verhieven. Geen vopo waagde het daartegen op te treden.
Union Berlin speelde nog in de Tweede Bundesliga toen Ajax in het voorjaar van 2019 indruk maakte in Europa met een zegetocht langs onder meer Real Madrid en Juventus. De verhoudingen zijn veranderd en Ajax mag zich nu serieus zorgen maken of het de Champions League van 2023 wel zal bereiken.
EARNEST STEWART BIJ PSV
Hetzelfde geldt voor PSV waar de Raad van Commissarissen de verkoop van Cody Gakpo (Liverpool) en Noni Madueke (Chelsea) noodzakelijk achtte om financieel orde op zaken te krijgen. Vijf jaar geleden is het alweer dat PSV zich voor het laatst voor de poulefase van de Champions League plaatste. Het uitblijven van de Europese miljoenen heeft de financiële reserves in Eindhoven aangetast. Een nieuwe directie moet PSV terugleiden naar het niveau dat voetbal commercieel lucratief maakt.
Earnest Stewart (53) is vanaf 1 maart de nieuwe technisch directeur van PSV. Hij is de zoon van een Amerikaanse vader en Nederlandse moeder en groeide op in Brabant, dichtbij Eindhoven. Als speler (VVV, Willem II, NAC) kwam hij tot 101 interlands voor de Verenigde Staten. Zijn kennis en relaties in het voetbalmetier deed hij op als technisch directeur van NAC, AZ, het Amerikaanse Philadelphia Union en de voetbalbond van de Verenigde Staten (vanaf 2018). Begin 2022 wees Stewart een aanbieding van de KNVB af om als technisch directeur terug te keren in het Nederlandse voetbal. De KNVB kon hem niet verleiden, PSV wel.
