VREDESACTIVIST KARL LIEBKNECHT WERD HONDERD JAAR GELEDEN VERMOORD. ZIJN VOETBALGEEST LEEFT VERDER BIJ SV BABELSBERG – RW

Vandaag is het honderd jaar geleden – 15 januari 1919 – dat Karl Liebknecht werd vermoord. Hij was een antimilitaristische en linkse politicus die in 1916 als enige parlementslid tegen de verlenging van de oorlog had gestemd. Ik neem even een klein loopje met de geschiedenis. Wat als…hij de meerderheid had gehaald? Dan zouden de massaslachtingen van Verdun (1916) en Passendale (1917) niet hebben plaats gevonden. Karl Liebknecht werd vermoord omdat hij als een ‘landverrader’ werd beschouwd. In de buurt van Berlijn is er een lieflijk voetbalstadionnetje naar hem genoemd. Ik bezocht het een jaar of tien geleden.

Elk jaar, op 15 januari, herdenken de fans van SV Babelsberg Karl Liebknecht. Karl Liebknecht, het Karl Liebknecht Stadion, de Karli. Wie was Karl Liebknecht? Een socialistische politicus die zich tijdens de Eerste Wereldoorlog van de klassieke sociaaldemocratische SPD losmaakte. Uit protest tegen het militaristisch denken, hij stemde als enige parlementslid in de Duitse Rijksdag tegen de verlenging van de oorlogskredieten. Met andere woorden, hij wilde vrede en de waanzin van het moorden beëindigen. Het kwam hem tijdens de Eerste Wereldoorlog op gevangenisstraf te staan. Op 15 januari 1919 sloegen ze hem dood, ze sloegen hem met hun geweerkolven tot hij niet meer bewoog, het waren soldaten met zeer rechtse sympathieën. Wat zou er zijn gebeurd mocht Liebknecht wat meer politieke medestanders hebben gehad? Parlementsleden met de moed om zich te verzetten tegen het zinloze geweld? Hij woonde en verbleef een tijd in Babelsberg, een historisch stadje naast de metropool van Berlijn. Tegenwoordig houdt het blauw-witte SV Babelsberg zijn nagedachtenis in ere.

Op het programma van de eerste speeldag 2009-’10 van de Regionalliga Nord: SV Babelsberg – Hertha Berlijn II. Ik schafte me een inkomticket aan, met een merkwaardige tekst: de bezoeker wordt eraan herinnerd zich te onthouden van racistische, vrouwonvriendelijke en homofobe spreekkoren. Ik werd verwelkomd door Andrée Klein, een jonge historicus moderne Duitse geschiedenis. Hij tooide zich met een strooien hoed en toonde zich een enthousiast lid van de Kurve van SV Babelsberg 03, Nulldrei. In de oude fankroeg onderrichtte hij me over de achtergrond van de rode proletenbuurt Nowawes: ‘De textiel- en spoorwegarbeiders stemden Karl Liebknecht naar het parlement met een duidelijke vredesboodschap. De wijk werd veracht door de conservatieve kiezersgetrouwen. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1919, net na de moord op Liebknecht, behaalde zijn partij USPD liefst veertien zetels.’ Ik bevond me te midden van de tifobeweging van Babelsberg en was omringd door ultra’s met punk-, rastafari- en hippiekapsels. De kaalkoppen ontbraken evenmin en ik las opschriften op T-shirts van het vrolijke slag ‘Fun on the Terraces? Hate you!’; ‘Love Music, Hate Fascism’; ‘100% hardcore, 100% antiracism’. De ultra’s zongen de hele tijd, sloegen op trommels en zorgden voor een heerlijke atmosfeer. De fans waren beter dan het team: veel-gezwoeg-op-zijn-Duits. Babelsberg is ‘Fussball & Rock’. Men kan online stemmen op nieuwe Karli Charts: songs voor fangezangen zoals Allez les Bleus van de punkrocker Bier Iki Ütsch. Andrée Klein voelde zich zeer in zijn sas toen hij me over de activistische en door de club gesteunde fansien kon wegwijs maken: ‘We stimuleren de tolerante smeltkroes. Voetbal en alternatieve identiteit gaan hand in hand in Babelsberg. Ik interpreteer de hartstocht van Liebknecht op mijn manier, met name als free space in the stadium. Je achtergrond laat ons koud, it doesn’t matter who you are. We zijn gelijk. Wees jezelf! Spreek je mening uit. De spirit van de vrijheid vertalen wij in het voetbal. Het dagelijkse leven is een aspect van onze fancultuur. Het is onze manier om samen te zijn, je eigen idee te hebben en dat te verdedigen. You will stand up for it! Solidarity! Deze atmosfeer is ons wezenskenmerk. Zoals Karl Liebknecht voor zijn overtuiging stond. De Kurve draagt zijn hoofd op spandoeken en op badges. Voetbal en sfeer! We organiseren ons jaarlijks antiracismetoernooi – we hebben het in een song gevat met de toepasselijke titel der Ball ist Bunt in Babelsberg – en voeren campagne ten voordele van asielzoekers uit de buurt. De club gedraagt zich tegenover hen bijzonder gastvrij. Equality, freedom, justice. Zo vatten wij Liebknecht samen.’ De bezoeker weet meteen hoe laat het is als hij het toegangsbewijs bestudeert: het bevat – zeer origineel – een duidelijke waarschuwing tegenover hatelijke spreekkoren. Zo voelt de temperatuur aan in het Karl Liebknechtstadion, in het Karli.