Arno Kantelberg omschrijft in Voetbaltaal – Van aanspeelpunt tot zwabberbal (2008) ´Stinkstiefel´ als: ´Duitse term (letterlijk: stinklaars) voor een speler die zich irritant gedraagt in het veld. Het woord heeft zijn intrede gedaan in de Nederlandse voetbaltaal omdat de beschrijving, opvallend genoeg, bedacht werd voor een Nederlandse voetballer, Mark van Bommel (Bayern München).´
In Kom zélf eens in de bal! – Trainerstaal, commentatorentaal en kennerstaal door Gaston de Beer, Maarten Douma en Tim de Beer (m.m.v. Co Adriaanse) (2000) wordt ´generaal Stinkstiefel´ vermeld als: ´Bijnaam van Rinus Michels, in de tijd van het glorieuze WK van 1974. Michels vond toentertijd het totaalvoetbal uit. De Duitsers, die er aanvankelijk geen weerwoord op hadden, bestempelden het onmiddellijk als ¨laf voetbal¨ en gaven Michels de (scheld)bijnaam – lees geuzennaam – generaal Stinkstiefel, wat zoveel betekent als Schijtlaars. Jawohl!´.
De echte bijnaam van Rinus Michels was natuurlijk kortweg ´De Generaal´, als: ´groot strateeg achter de successen van onder meer Ajax, Barcelona en het Nederlands elftal´, zoals die door Ed van Eeden in De Tuinman, De Tsaar & De Zwarte Tulp – Voetbalbijnamen (2011) wordt verklaard.
Andere bekendere, binnenlandse bijnamen van Michels waren ´De Bul´: ´Genoot als resultaattrainer een reputatie op het gebied van hardheid en zwijgzaamheid.´ (Van Eeden), en ook ´De Sfinx´: ´De grote vakbekwaamheid en voetbalkennis van Rinus Michels gingen gepaard met een minstens zo grote zwijgzaamheid. De succestrainer hulde zich graag in raadselen, iets wat hij gemeen had met de mythologische sfinx. En bij dat fabeldier was tenminste nog iets te winnen, wanneer men met de juiste oplossing van het raadsel kwam.´ (Van Eeden).
Stinkstiefel enerzijds als bijnaam voor een irritante speler zoals de altijd bikkelende Mark van Bommel, en anderzijds als bijnaam voor een laffe coach waarvoor Rinus Michels door de Duitsers werd uitgemaakt. Die betekenissen liggen wel heel ver uiteen, zijn bijna tegenstrijdig, al is een laffe coach ook hoogst irritant en maakt zich schuldig aan spelbederf…
Rob Siekmann
