De Champions League met zijn acht groepen van vier was na 25 jaar tot op de draad versleten. Zo voorspelbaar als regen in de voorbije zomer. Een unieke kans voor Uefa om het aantal wedstrijden op te voeren en zo tegemoet te komen aan de wensen van de Europese topclubs. Na de eerste speeldag rijzen echter al twijfels op over de nieuwe format. Het resultaat dat ooit onvoorspelbaar was, is onvermijdelijk geworden. Er zijn veel ingrijpendere maatregelen nodig en niet aan het competitieformat.
Je moest de voorbije jaren geen grote kenner zijn om vooraf aan te duiden welke twee clubs in iedere poule zouden overwinteren. Alleen wat de derde, die naar de Europa League mocht, betreft kon je er al eens naast zitten.
De kijkcijfers waren dan ook aan het zakken. Tijd om in te grijpen, dachten ze in Nyon, en laat ons van deze unieke kans gebruik maken om het aantal (top)wedstrijden op te voeren en zo tegemoet te komen aan de wensen van de topclubs die droomden van een Europese Superleague.
Het ‘Swiss model’ werd uit de hoge hoed getoverd. Gepikt van het schaken. In plaats van een dubbele confrontatie met drie clubs uit dezelfde poule wordt nu telkens één keer gespeeld tegen acht clubs uit een totaal van 36. Best ingewikkeld. Zo ingewikkeld dat Uefa er bij de loting zelf om lachte.
De eerste acht van de eindrangschikking plaatsen zich rechtstreeks voor de 1/8ste finales. De nummers 9 tot 24 spelen play-offs en komen nadien tegen de eerste acht uit. Op papier klinkt het goed. Hoewel, 144 matchen om twaalf team af te voeren. Misschien toch wat veel. Maar er zitten dus wel duels tussen die je in het verleden meestal slechts in de latere fase van de competitie kreeg. Op de eerste speeldag stonden bijvoorbeeld Manchester City en Inter Milaan tegenover elkaar. Ook Milan-Liverpool (de finale van 2005 en 2007) was een topaffiche.
Het viel echter allemaal wat tegen. Neem City-Inter: 0-0. Vorig seizoen scoorde het team van Pep Guardiola achttien keer in de zes poulewedstrijden. Het was pas de tweede keer in veertig thuiswedstrijden van de Champions League dat City niet scoorde.
De topclubs hadden niet het gevoel dat er erg veel op het spel stond. Er komen immers nog zeven wedstrijden. En wat kan er misschien gaan? Wie niet bij de beste acht eindigt, ligt er niet uit (tenminste als je niet bij de laatste twaalf eindigt). Je moet wel twee extra matchen spelen om te kunnen doorgaan, maar dat is niet vergelijkbaar met een uitschakeling.
In de oude formule trad in de twee laatste wedstrijden vaak een veredeld B-elftal aan, omdat de buit al binnen was. Nu dreigen vooral de eerste speelronden ‘speeltijd’ te worden. Borussia Dortmund, zo bleek in het laatste kwartier, was in Brugge niet met zijn sterkste elf gestart. De invallers maakten alsnog het verschil tegen een zeer verdienstelijk Club.
Carabao Cup
Echt spannend is het dus nog helemaal niet en dat leken ook de voetballiefhebbers te beseffen. Jan Breydel was niet volgelopen voor de komst van een grootmacht uit de Bundesliga. Maar dat geldt ook voor Bernabeu (71.288 toeschouwers voor het bezoek van de vice-kampioen van Duitsland). Man City-Inter, de topaffiche, moest het met 50.922 aanwezigen doen. Milan-Liverpool lokte 59.826 kijkers. Allemaal minder dan Man United tegen derdeklasser Barnsley in de Carabao Cup, de tweede Engelse beker: 72.063.
Als belangrijkste reden voor de tegenvallende toeschouwersaantallen wordt verwezen naar de dure tickets. Voor Milan-Liverpool werden prijzen gehanteerd die bij een kwartfinale gebruikelijk zijn, maar dit was geen knock-outmatch op leven en dood. Echt verontrustend is het nieuws uit Nederland. Juventus-PSV was deze week goed voor 550.000 tv-kijkers. In september 2004 keken 2,5 miljoen Hollanders naar Arsenal-PSV.
Misschien moet het publiek nog wennen aan de nieuwe formule. Het is allemaal nog een beetje vaag. Maar komt het wel goed? Wie zijn eerste wedstrijd wint, heeft nog slechts vier of vijf punten nodig uit zeven wedstrijden om de play-offronde te bereiken. De clubs uit de kleinere voetballanden lijken meer dan ooit kansloos tegen de voetbalgrootmachten: Club-Borussia 0-3, Young Boys Bern-Aston Villa 0-3, Juventus-PSV 3-1 (omdat de Italianen niet doordrukten), Feyenoord-Bayer Leverkusen 0-4, Bayern München-Dinamo Zagreb 9-2. Nederland en België staan respectievelijk zesde en achtste op de Uefa Clubranking. Kortom, de Big Five (Frankrijk is misschien een uitzondering en Portugal kan nog een beetje mee met de top) is onaantastbaar.
Wensdenken
Met de vorige format was weinig fout. Het probleem was dat de verschillen tussen de grote jongens en de rest te groot was geworden. Dat is niet veranderd. Integendeel. Met nog meer matchen gaat het voordeel nog meer naar de clubs met de sterkste en breedste kern.
Er moet dus een nivellering van de krachten komen in het Europese voetbal, maar nu er nog meer geld te verdienen valt in de Champions League gebeurt het tegenovergestelde. De absolute topclubs worden nog rijker en de ploegen uit de kleinere competities worden zo rijk door deel te nemen (slaag te krijgen, zou je ook kunnen stellen) dat hun nationale competitie spankracht verliest.
In Engeland maakte deze week het idee van een salary cap (naar het model van de Amerikaanse MLS) nog eens opgeld, maar het zogenaamde ‘proces van de eeuw’ tegen Manchester City maakt maar al te duidelijk dat dit in Europa niet gaat werken. Qatar en Abu Dhabi, om maar die te noemen, gaan zich niet strikt aan de regeltjes houden.
Daarom diep ik nog eens een oud voorstel van mezelf op. Waarom niet alle spelers (zoals in Fifa 24 of EA FC 25) punten toekennen? Honderd voor de winnaar van de Ballon d’Or en vanaf 99 voor de rest. Een club zou maar een maximum aantal punten in zijn kern mogen hebben. Zo kom je automatisch tot een herverdeling van het talent. Om clubs aan te moedigen om zelf spelers op te leiden en ze daarvoor te belonen, zou je een speler uit de eigen jeugdopleiding nul punten kunnen toekennen zolang hij bij zijn originele club speelt.
Op die manier zou, zoals in grootvaderstijd, de knowhow van een club de doorslag geven in plaats van hoeveel de eigenaar(s) op de bankrekening heeft staan. Helaas, wensdenken.
