Voetbal als ‘exportproduct’

Zonder enig zicht op het moment dat de voetbalstadions open gaan, spreken de Nederlandse supporters hun vertrouwen al uit in de toekomst. Als zoete broodjes gingen in de eerste week van juni de bestellingen voor nieuwe seizoenkaarten over de digitale toonbank.

Ajax noteerde al 30.000 verlengde abonnementen, Feyenoord 16.000, PSV 13.000. Zelfs bij FC Twente lijdt het vertrouwen van de fans niet onder een sterk dalende trend in de prestaties tijdens de eerste maanden van 2020. Met ruim 13.000 seizoenkaarten is het stadion in Enschede al voor de helft gevuld, althans wanneer dat weer mág.

De trouw van de fans is een belangrijke steun in de rug bij de campagne van clubs en bond om meer goodwill en begrip te kweken binnen de maatschappij. Internationals als Memphis Depay en Denzel Dumfries, ja, twee donkere spelers, droegen hun sociale betrokkenheid uit bij demonstraties tegen het racisme. De clubs onderstreepten hun betekenis in een boekwerk van bijna 250 pagina’s, dat de overheid moet overtuigen tot steunverlening.

SOLIDARITEIT

Het aanvankelijke gekissebis tussen de clubs onderling, alle vastgenageld aan eigenbelang, is omgeslagen in solidariteit. Het verzet van clubs die zich misdeeld voelden bij de toewijzing van Europees voetbal, promotie en degradatie, lijkt verdreven. In de strijd om lijfsbehoud kregen de clubs begin mei een nieuwe pleitbezorger: Jan de Jong, voormalig topman van de NOS en daarna anderhalf jaar weinig succesvol als algemeen directeur van Feyenoord.

Jan de Jong (1967) werkte 30 jaar bij de NOS en vond in die periode de weg naar de subsidiepotten van de rijksoverheid en het lobbycircuit van Den Haag. Zolang ook is hij al vertrouwd met het betaald voetbal, aanvankelijk als assistent van voormalig NOS-icoon Kees Jansma, later als onderhandelaar over tv-rechten.

EREDIVISIE CV

Vorige maand dook De Jong plotseling op als de nieuwe directeur van de ECV, de Eredivisie Commanditaire Vennootschap, een  overkoepelende organisatie die waakt over de tv-rechten, collectieve sponsoring en marketing van de eredivisieclubs. De ECV was altijd een onzichtbare organisatie en kreeg met De Jong een gezicht. Hij heeft zijn altijd lang hangende haren gekortwiekt en spreekt nu, mede namens de clubs in de Eerste Divisie, ook de niet-voetballiefhebber aan op een manier die begrip moet kweken.

,,Voor de beeldvorming was het niet verstandig om rollebollend over straat te gaan. De clubs hebben elkaar hard nodig om een competitie te kunnen spelen. We hebben blijkbaar tijd nodig gehad om tot dat inzicht te komen. Misery needs company, zeggen ze”, betoogt De Jong.

STADIONBEZOEK

Stokpaardje in de missie van de Nederlandse clubs is de verwijzing naar de grote afhankelijkheid van het bezoek in de stadions. Entreegelden, seizoenkaarten, horeca-inkomsten en merchandising. Deze factoren bepalen voor 60 tot 70 procent de opbrengsten van de clubs, die op jaarbasis op 622 miljoen euro worden getaxeerd. Wanneer het héle komend seizoen de stadions gesloten zouden blijven voor publiek, betekent dat 331 miljoen aan gederfde inkomsten, zo is begroot. ,,Bij elke speelronde die wél gespeeld kan worden met publiek in de stadions, gaat zo’n 5 tot 7 miljoen per week van het totale tekort af”, aldus De Jong.

Zulke rekensommetjes moeten de overheid duidelijk maken hoeveel anders de situatie in Nederland is ten opzichte van bijvoorbeeld Engeland en Duitsland. Vooral dankzij de afhankelijkheid van tv-inkomsten stemde de overheid elders in met hervatting van de competities. De Jong: ,,Een club als Aston Villa (voorlaatste in de Premier League momenteel) ontvangt 135 miljoen euro per jaar aan tv-rechten. Feyenoord krijgt 7,5 miljoen uit de televisiegelden voor de Eredivisie, verhoudingsgewijs weinig op een begroting van 65 miljoen. De hoogste uitkering is voor Ajax, 10 miljoen, maar nog altijd niet te vergelijken met wat in Engeland en Duitsland wordt betaald.”

Om de nood te lenigen vragen de 34 Nederlandse clubs 140 miljoen als voorlopige steun. De rest van de gederfde inkomsten verwachten de clubs in eigen kring te kunnen dekken, onder meer uit een solidariteitsfonds waarin  de topclubs een deel van hun Europese inkomsten storten.

‘EXPORTPRODUCT’

Grote woorden gebruikt De Jong ook om sympathie los te maken voor de positie van het Nederlands voetbal. ,,Het voetbal doet aan nation building en aan sociale verankering. Het voetbal doet iets met Nederland, ons land staat daarom bekend in de hele wereld. Het is een prachtig exportproduct. Als we iets hebben geleerd van de kredietcrisis in 2008, is het dat we toen een deel van de opleiding, bijvoorbeeld in de bouw, zomaar hebben weggegooid. Als je ziet hoeveel talent we telkens op weten te leiden, zou het erg zonde zijn als we dat met het voetbal ook doen.”

As hij over ‘exportproduct’ spreekt, bedoelt De Jong (ongenoemd) vooral het belang dat transferinkomsten vormen in de financiële huishoudingen van Nederlandse clubs. Uit  de  laatste bekende rapportage van de Nederlandse Beroepsvereniging van Accountants (NBA) kwam naar voren dat slechts twee van de 18 clubs in de Eredivisie in het seizoen 2017/2018 destijds niét afhankelijk waren van transferinkomsten. ,,Voor veel clubs geldt al langere tijd dat het exploitatieresultaat vóór transferopbrengsten negatief is. Dankzij transferopbrengsten wordt het nettoresultaat minder negatief of zelfs (fors) positief”, rapporteerde de NBA.

TRANSFEROPBRENGSTEN

De handel in voetballers zal ook deze zomer wel doorgaan, misschien minder hevig en met minder miljoenen dan vóór corona. Maar hebben we al iets gehoord over de bereidheid van clubs om een deel van de transferopbrengsten af te dragen aan het onderlinge solidariteitsfonds? Met name Ajax staat weer in etalage bij meer vermogende clubs in Europa of China. Donny van de Beek was in de winter al akkoord met Real Madrid, maar nu de Spaanse club aarzelt met afronding, heeft Manchester United zich gemeld in Amsterdam. Maar dan wel met een bod van ‘slechts’ van 40 miljoen, al gauw 10 miljoen minder dan de opbrengst waarop Ajax eerder rekende. Ook de marktprijzen voor Andre Onana en Nicolas Tagliafico dreigen nu te devalueren. Dat is dan ook een gevolg van de coronacrisis.

Veel seizoenkaarthouders laten zich kennelijk niet ontmoedigen daardoor. Ze kijken al uit naar een nieuwe generatie favoriete spelers, een volgende lichting  ‘exportproducten’.

TWITTER: @hmees