Na twee EK-wedstrijden van Oranje vol ontgoocheling en zonder perspectief, sloegen de vonken maandagavond naar buiten. In het tv-programma Rondo moest vooral aanvoerder Virgil van Dijk het ontgelden. Achter het kanon droegen Marco van Basten en Ruud Gullit de munitie aan. Hun kritiek schetterde zo heftig dat zelfs gesprekpartner Jan Mulder op de rem probeerde te trappen.
Een uur na een wel erg zuinig uitgevallen zege op Gibraltar (3-0), drie dagen na de harde afstraffing door Frankrijk (4-0), gingen Van Basten en Gullit ouderwets op oorlogspad; zoals ze in 1990 – mét Ronald Koeman als bondgenoot – de strijd aangingen om bondscoach Thijs Libregts te lozen bij Oranje. In hun tirades over Van Dijk constateerden de twee oud-coryfeeën van Oranje met name gebrek aan leiderschap bij de 31-jarige centrumverdediger van Oranje en Liverpool.
Een maand geleden nog maar kreeg Virgil van Dijk een plaats in het FIFA-Wereldelftal van 2022, een opvallende keuze na een jaar waarin hij nog maar sporadisch de overtuigingskracht etaleerde waarmee hij vóór zijn zware knieoperatie tegenstanders imponeerde. ,,Als je gekozen bent in het Wereldelftal, láát dat dan zien. Maar het ziet er niet naar uit dat er bij Oranje gesproken wordt in het veld. Hij denkt zelf dat hij beter is dan de rest, maar in balbezit neemt hij geen enkele verantwoordelijkheid. Van Dijk speelt alleen maar op veilig”, oordeelde Gullit over de 56-voudig international.
Nog meer kolen gooide Van Basten op het vuur: ,,Van Dijk maakt lawaai, maar hij zegt niets. Hij moet leiding geven. Hij laat zijn medeverdedigers, zoals Geertruida, twijfelen door geen initiatief te nemen, door niet in te grijpen. Hij moet duidelijkheid geven aan de andere spelers. Hij blijft er tussenin hangen. Hij creëert chaos. Daardoor ontstaan er misverstanden.”
LESJE
In de geest van de giftige ‘pundits’ op Engelse tv-zenders wentelden de twee voormalige sterren van AC Milan zich begerig in hun lesje voor Oranje. Ze kregen gelijk van Jan Mulder, die Van Dijk nog wel om zijn houding als aanvoerder wilde prijzen: ,,Van Dijk is defensief onzeker, hij is niet zo goed als er misschien gedacht wordt. Maar buiten het veld is hij een geweldige, waardige aanvoerder.”
In die stijl hield Van Dijk zich ook overeind toen hij maandagavond laat werd geconfronteerd met de kritiek uit de tv-studio: ,,Ik probeer altijd zo constant mogelijk te presteren. Helaas gaat dat wel eens met ups en downs gepaard. Wij zijn geen robots. Ja, misschien had ik me wel vaker moeten inschakelen in ons spel. Maar aan kritiek van buitenaf heb ik niets.“
KRITIEK KOEMAN
De kritiek van Ronald Koeman zal hem wel raken. Ook Van Dijk mocht zich aangesproken voelen toen de bondscoach van het Nederlands Elftal maandagavond zei: ,Het is me niet meegevallen, het moet veel beter. Als iedereen fit is, zullen er best wat wijzigingen komen en dingen veranderen. Want het niveau moet wel omhoog.”
Afwachten is het nu op wie Koeman doelde.
- Georginio Wijnaldum (32)? Hij keerde terug na langdurige afwezigheid wegens een beenbreuk, maar zijn fletse optreden kon niet alleen worden toegeschreven aan gebrek aan wedstrijdritme.
- Daley Blind (33)? Na zijn vlucht bij Ajax houdt hij bij Bayern München doorgaans slechts een reserve-zeteltje warm. Twee invallersbeurten bij Oranje, als middenvelder, brachten zijn interland-totaal op 101, maar zijn passing bleek aan zuiverheid te hebben verloren.
- Marten de Roon (32)? Hij moest na 36 interlands voorrang geven aan een debutant, Mats Wieffer (Feyenoord), die in zijn rol sneller schakelt en meer toekomst heeft.
- Wout Weghorst (30)? Eerste spits bij Manchester United, maar zelfs tegen Gibraltar niet in staat om te scoren.
NATIONS LEAGUE
Een kleine drie maanden tijd heeft Ronald Koeman voordat Oranje weer in actie komt; medio juni in eigen land in de eindronde van de Nations League, te beginnen met de halve finale tegen Kroatië. ,,Dit was een moeizame week, het was constant onrustig”, zei Koeman, terugkijkend op de start van zijn tweede campagne als bondscoach.
Zoveel spelers vielen er weg dat hij voortdurend moest improviseren. Veertien beoogde kandidaten waren niet beschikbaar voor het duel op vrijdag in Parijs tegen Frankrijk. Luuk de Jong (PSV) en Vincent Janssen (Antwerp) wilden niet langer tijd vrij maken voor Oranje. Vier spelers vielen weg omdat ze tijdens de trainingsstage in Zeist werden getroffen door een buikgriepvirus, toegeschreven aan een maaltijd met vervuilde kip kerrie. En omdat Denzel Dumfries was geschorst, ontbraken liefst elf van de 26 WK-gangers in Parijs.
Belangrijkste afwezige was Frenkie de Jong (hamstringbessure). die doorgaans bepalend is voor variatie en tempo in de acties van Oranje. Voorin maakte Memphis Depay duidelijk hoezeer het hem nog aan ritme ontbreekt nu hij bij Atlético Madrid slechts invaller is. Vrijwel niets ging er goed bij Depay; in de slotfase tegen Frankrijk was bij 4-0 zowel een strafschop als een kansrijke rebound niet aan hem besteed.
SYSTEEM VAN GAAL
Oranje, hoe verzwakt ook, leek tegen Frankrijk in niets op de WK-lichting 2022 toen Louis van Gaal met een systeem met vijf verdedigers voor zekerheid koos. Ditmaal was Oranje naïef in de duels, kwetsbaar in de dekking, onschuldig in de aanval. Koeman switchte vorige week naar 4-3-3 wat geen wapen bleek toen Frankrijk meedogenloos onnozel balverlies op het middenveld afstrafte: 2-0 na 8 minuten al, in de 21ste minuut gevolgd door een tweede goal van de ongrijpbare Kylian Mbappé. ,,Ja, achteraf bezien hadden we het op sommige punten misschien anders moeten doen. Ik dacht dat we een beter elftal hadden dan we hebben laten zien”, zei Koeman.
De schok bleek maandag nog nauwelijks verwerkt, zo stroef opereerde Oranje tegen Gribraltar, de nummer 200 van de FIFA-ranglijst. Zelfs na een rode kaart in de 51ste minuut kwam Oranje niet verder meer dan nog maar één goal.
In de Kuip, voor nog wel 38.000 toeschouwers, ijlde het trauma van Parijs zichtbaar na, Zo deprimerend was het klassenverschil geweest met Frankrijk. ,,Alsof Nederland en Frankrijk uit twee tijdzones kwamen”, sprak Jan Mulder. ,,Zoals het Nederlands elftal in Parijs speelde, dat was niveau 1954.”
