Tien jaar geleden overleed Jan Wauters

Het is vandaag exact tien jaar geleden dat mijn collega en vriend Jan Wauters overleed. Ik zat al op het WK toen hij begraven werd. Dit was mijn afscheid dat ik vanuit Zuid-Afrika voor Sport/Voetbalmagazine schreef aan Jan.

De eerste fase van het WK speelde zich voornamelijk in het noorden van Zuid-Afrika, in en rond Johannesburg, af. Daar ligt immers het zwaartepunt van het (zwarte) Zuid-Afrikaanse voetbal. In de slotfase is de Wereldbeker echter evenwichtig verdeeld over heel het land. Een goede reden om naar de Kaap af te zakken. Dit is voor buitenlanders toch het meest aantrekkelijke deel van de zuidelijkste punt van Afrika.

Het eerste wat ik doe na aankomst in Kaapstad is een korte rit naar Paarl, naar het huis van Jan en Trees Wauters . Om op mijn manier afscheid te nemen van een vriend, wat vanwege het WK niet mogelijk was in eigen land. Ik ben hier de voorbije tien jaar verscheidene keren te gast geweest en verwacht tegen beter weten in dat Jan, zoals bij mijn vorige bezoeken, gewoon de krant of een boek zit te lezen op “de stoep” voor zijn heerlijke huis.

Hij was er telkens op uit om me weer een nieuw mooi plekje, fijn wijnhuis of lekker restaurant te leren kennen in de buurt van Franschhoek of Stellenbosch. Zoals The Butcher Steakhouse, waar ik begin december voor het laatst met hem aan tafel zat. Ik kan niet wachten om te weten wat hij van dit WK vindt. Hem te horen vertellen dat de Zuid-Afrikanen hem hebben verrast. Niet door hun gastvrijheid en oprechte vriendelijkheid, maar door een nagenoeg vlekkeloos toernooi te organiseren.

Jan betwijfelde of de Zuid-Afrikanen wel beseften wat een Wereldbeker voetbal betekende. Of ze zich wel realiseerden dat het van een totaal andere orde was dan de testwedstrijden in het cricket of het WK rugby, dat in 1995 zo’n gigantisch succes werd. Hij ging echter geenszins mee in de ongenuanceerde verhalen van mensen die het land niet kenden, maar het afschilderden als een poel van moord en doodslag.
Jan zou verteld hebben dat geluk in het voetbal slechts schijn is. Dat de drie Europese halvefinalisten, Duitsland, Nederland en Spanje, samen met Frankrijk de enige landen van het oude continent zijn met een gedegen en gestructureerde jeugdopleiding, waarbij techniek centraal staat.
Hij zou ongetwijfeld waargenomen hebben dat hun succes des te opmerkelijker is omdat de sterren van de Champions League het hier dramatisch laten afweten. Cristiano Ronaldo voorop, maar ook Wayne Rooney , Robin van Persie , John Terry , Steven Gerrard , Nicolas Anelka , Kaká , Fernando Torres en zelfs Lionel Messi .
Dit is het WK van de B-sterren. Van Miroslav Klose , die bij Bayern München meestal de bank warm houdt, en Lukas Podolski, die dit seizoen bij FC Keulen nauwelijks drie goals maakte. Van jongens die bij topclubs door de mand vielen en een niveau lager moesten gaan voetballen, zoals Diego Forlán , of spelers van het tweede plan, zoals Keisuke Honda en Diego Pérez.
Jan zou de FIFA ook opgeroepen hebben om de Middeleeuwen te verlaten en het voorbeeld van andere sporten te volgen. Videotechnologie mag niet langer genegeerd worden en niet alleen om te zien of de bal over de doellijn ging. In Argentinië-Mexico zag het hele stadion, de spelleiders incluis, op de reuzenschermen dat het doelpunt van Carlos Tévez uit buitenspel werd gescoord, maar wel telde.
De tegenargumenten zijn waardeloos. Dat het niet op alle niveaus kan worden gebruikt. In het provinciaal voetbal zijn vaak geen assistent-scheidsrechters, terwijl er in de Europa League zelfs zes rondlopen. Dat het voetbal leeft van de discussies over dergelijke fases slaat ook nergens meer op. Er valt niet te discussiëren. Iedereen ziet dat de bal over de doellijn gaat of dat het buitenspel is.
En zegt de FIFA Fair Play Code niet dat “een overwinning geen waarde heeft als ze op een oneerlijke manier werd verworven”? Daarom moeten de spelregels worden bijgesteld. Eén speeldag schorsing voor Luis Suárez is de misdaad belonen. De Uruguyaan verdient een zwaardere sanctie na zijn handspel in de slotminuut tegen Ghana, maar bovenal moet het regel worden dat een zeker doelpunt ook als doelpunt telt.
Wat sneu dat Jan dit allemaal niet meer zelf heeft mogen becommentariëren in “zijn” Zuid-Afrika, waar hij zo veel van hield. En wat zal ik hem missen.