‘Stoere kerels’ bij Willem II

Johan Cruijff was pas 17, hij droeg rugnummer 8, het was zijn tweede wedstrijd in het eerste elftal van Ajax. De Amsterdamse ploeg hing onderin op 22 november 1964, op de dertiende plaats van de eredivisie. PSV stond zesde. Vijf-nul werd het die dag in Amsterdam. Een historische uitslag, die zaterdagavond in herinnering werd geroepen toen het al bijna kampioen gewaande PSV met 5-0 onderuit ging bij degradatiekandidaat Willem II. Méér dan een halve eeuw later, zo lang was het geleden voor PSV, zo’n pak slaag.

Nederlagen met zulke cijfers zijn ongewoon voor de succesvolste eredivisieploeg in de 21^e eeuw. PSV verloor wel eens in het bekertoernooi met 6-1, thuis nog wel, tegen eerstedivisieclub FC Wageningen, eind december 1977 toen de vakantiekoffers al gepakt waren; halverwege een seizoen dat afgesloten werd met het winnen van de landstitel en de UEFA Cup. Harder en vernederender nog was de 6-0 twee jaar later. In Saint Etienne haalden Michel Platini en Johnny Rep zo hun gram voor de publieke bespottingen die ze in Eindhoven hadden ondergaan.

De 5-0 die PSV kreeg aangesmeerd in de 27^e ronde van de eredivisie, illustreerde vooral de kwetsbaarheid van de koploper. Dit seizoen is het al zo vaak ontsnapt aan een logisch lijkende achterstand dat het geen toeval meer leek, dat het al bijna een kwaliteit werd genoemd. Nu plotseling wel geconfronteerd met een achterstand, halverwege de eerste helft al, bleek PSV niet in staat tot een ommekeer. Op het middenveld was de geschorste balveroveraar Jorrit Hendrix afwezig en werden ditmaal nauwelijks duels gewonnen. Vooraan ontbrak de ruimte voor snelle counters, achterin kwamen de gebreken van de verdedigers bloot te liggen.

EMOTIES

Zo kwam het. mede door twee vlot gegeven strafschoppen, tot een opzienbarende nederlaag. Een uitslag die Ajax weer een beetje moed moet geven, méér door de hoogte van de score dan door de kloof die nog altijd zeven punten breed is. Zeker zo bijzonder als de ineenstorting van PSV was de metamorfose van Willem II. Provinciale rivaliteit speelt nauwelijks een rol bij hun confrontaties, ook al ligt er maar 25 kilometer tussen Tilburg en Eindhoven. In Nederlands Brabant kan alleen NAC Breda de sentimenten losmaken bij Willem II.

Emoties deden wel hun werk in Tilburg, in de dagen vooraf en ook nog ná de wedstrijd. Landelijk nieuws was op donderdag het vertrek van Erwin van de Looi als trainer van Willem II, op de dag dat Nederland eventjes de baas mocht spelen in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Het belang spatte er vanaf, in alle journaals, in het actualiteitenprogramma Nieuwsuur en in Studio Sport. Rode draad bij alle aandacht was de macht van de Willem II-supporters, die doorslaggevend werd genoemd. Vijf supportersgroeperingen hadden hun krachten gebundeld. Hun motie van wantrouwen was verpakt in een zogenoemd ‘statement’, eigentijds getiteld met #ERWINOUT – Jij helpt toch ook mee? Een opmerkelijke handelswijze.

‘ONMENSELIJK’

Voor zoveel verzet, voor zoveel pressie was de trainer gezwicht. Zo wilden Van de Looi en Willem II ons laten geloven. Op dinsdag roerden de supporters zich met hun stevig gefundeerde ongenoegen. Op woensdag noemde de leiding van Willem die actie ‘onmenselijk’. Donderdagmorgen bleek Van de Looi ineens opgestapt. ,,Er is een omgeving ontstaan waarin het moeilijk wordt om te presteren. Daarom maak ik plaats, in het belang van de club en van de spelers”, vertelde Van de Looi voor de NOS-camera.

De clubleiding legde zich snel neer bij zijn verzoek om direct op te stappen, vier maanden eerder nog dan hij zelf eind januari al had aangekondigd. ,,Een professioneel besluit”, noemde Berry van Gool, de directeur van Willem II, het. De stap van de trainer en de rol van de fans baarden veel opzien. Want Willem II draagt nog altijd het imago van een klassieke club, met als bijnaam Tricolores spelend in traditioneel roodwitblauw. Een sjieke club waar slechts sporadisch het oproer kraait. Landelijke kranten namen de zogeheten harde kern op de korrel. Veel minder aandacht was er voor wat de fans zo hartgrondig had geïrriteerd; bijvoorbeeld de lamlendige instelling van de spelers en het simplisme waarmee Van de Looi zijn spelers dacht te inspireren.

UITGELEKT

Een week eerder nog maar was namelijk via Twitter uitgelekt met welke instructies Van de Looi zijn spelers de halve finale van het bekertoernooi bij Feyenoord had ingestuurd. De tweets onthulden de instructies die in een hotelzaaltje op de flipover waren vastgelegd. ‘Feyenoord moet ons voelen in duels! ’ stond in speciale rode letters aangegeven. ‘Diep lopende spelers’, met als bijzondere opdrachten: ‘Bal willen hebben, juiste keuzes maken, durven spelen’.

Drie volgeschreven vellen ontmaskerden de coach waarin de supporters voorgoed al hun vertrouwen verloren. Ze misten bij de spelers al langer de strijdbaarheid die ze volgens het clublied als Stoere Kerels moeten uitdragen. Vanuit die bezorgdheid kwamen afgevaardigden van vijf groeperingen bijeen; geen vandalen maar welbespraakte rationalisten met onder anderen een advocaat en een accountant in de gelederen. ,,Zeker die bestuurders zijn keurige jongens”, aldus directeur Van Gool. Ze formuleerden hun eisen in een manifest met termen als ‘Slecht en uitzichtloos voetbal’ en ’De trainer is geen visitekaartje voor de club.’

In dat klimaat moest Willem II het zaterdagavond opnemen tegen PSV. Op de bank zat het overgebleven deel van de technische staf die volgens de supporters in zijn geheel had moeten worden gestuurd. Waar de inspiratie dan zo plotseling vandaan kwam, zal wel nooit verklaard kunnen worden. Op het veld etaleerden de spelers een elan dat lang niet gezien was in Tilburg.

GEEN ERELINIE

Na afloop lieten de spelers blijken dat ook hen best mocht worden verweten dat de trainer was opgestapt. Oog in oog met de fans zagen de spelers daarom bij hun rondje over het veld uit piëteit voor hun vertrokken trainer af van de bij winst gebruikelijke erelinie. Ditmaal geen handen die de lucht gingen, geen juichende buikschuivers. Hun dankbetoon aan de fans bleef beperkt tot sober geklap. De fans die eerder zo uitbundig de zege en de goals hadden gevierd, begrepen het signaal. Ze reageerden nog wel met een boos fluitconcert.

De in Tilburg ongekend sensationele triomf zal hoe dan ook een weergaloze herinnering nalaten bij de 13.000 aanwezige fans, zo wervelend zullen ze Willem II vermoedelijk nog maar zelden zien spelen. ,,Het mag niet zo zijn dat we alleen zo voetballen als reactie op de chaos”, reageerde de geblesseerde aanvoerder Jordens Peters in NRC Handelsblad, veelzeggend bijgestaan door directeur Van Gool: ,,De supporters hebben hun emotie getoond, nu moet het klaar zijn. Ik beschouw het als een huwelijk. Soms is er een kink in de kabel, daarna laat je de lakens weer wapperen.”

TWITTER: @hmees