111 Legendarische Voetbalhelden sinds 1920. Wie zijn ze, die honderd voetballers, tien keepers en dat uitzonderlijke fenomeen? Maak mee deze wandeling met auteur Raf Willems door het voetballandschap van de voorbije eeuw. In aflevering 28 belichten we Roberto Rivellino. Op een moment dat het Braziliaanse voetbal enigszins uit het dal aan het klauteren is. De nationale ploeg staat klaar om de Rode Duivels van plaats 1 van de wereldranglijst te duwen en de voorbije week versloeg Palmeiras Sao Paulo in de finale voor de Copa Libertadores Flamengo uit Rio de Janeiro. Roberto Rivellino leek voorbestemd voor een loopbaan bij Palmeiras, maar koos verrassend voor aartsrivaal Corinthians. Hij genoot later beroemdheid als linksbuiten van het Braziliaanse Beautiful Team van 1970.
ROBERTO RIVELLINO: BESNORDE NONCHALANCE
Brazilië – Tsjecho-Slowakije 4-1, eerste ronde Mundial Mexico, 3 juni 1970
Rivellino. Guadalejara, Mexico, 3 juni 1970. Tsjecho-Slowakije-Brazilië. Na elf minuten nam Petras namens de Tsjecho-Slowaken doelman Felix te grazen. De nerveuze Brazilianen ondergingen de wedstrijd. Even sloop er paniek in het elftal van Pelé. Een kwartier later verdween een staalharde schuiver onder het lichaam van Viktor in het net. De befaamde keeper had geen antwoord. Getekend: de linkervoet van Roberto Rivellino. De Brazilianen waren gelanceerd. Ze walsten over Tsjecho-Slowakije heen (4-1) en zetten de toon voor wat zou uitgroeien tot het spectaculairste WK uit de geschiedenis. Het Braziliaanse Beautiful Team domineerde het toernooi. Het mooiste elftal van de twintigste eeuw demonstreerde voetbal dat naar een platonisch ideaal reikte. Een voetbalideaal vooral, waarvan je verwachtte dat het in werkelijkheid niet kon worden vervuld. Roberto Rivellino (1 januari 1946) opereerde aan de zijlijn. Letterlijk en figuurlijk. Pelé, Gerson en Carlos Alberto eisten de leidende posities op. Rivellino speelde zoals het een echte linksbuiten betaamt: nonchalant ogend, vaak afwezig. Acties maken voor het publiek. Speels, maar traag in de uitvoering. Niet betrokken bij de tempoversnelling. Linksbuitens maken in hun eentje het verschil, ze scoren uit het niets Met verbluffende dribbels, of vanuit een exclusieve traptechniek. Zoals Rivellino, tegen wiens afstandsschoten niets bestand was. Rivellino scheurde in zijn eentje muurvaste wedstrijden open. Tegen Tsjecho-Slowakije haalde hij de angst uit zijn ploeg. In de kwartfinale tegen Peru maakte hij na tien minuten de openingstreffer, in wat zou uitgroeien tot de mooiste wedstrijd van het WK (4-2). In de halve finale tegen Uruguay nam hij twee minuten voor tijd alle Braziliaanse twijfels weg (3-1). In de beslissende kwalificatiewedstrijd tegen Paraguay (1-0) had supersub Rivellino zich definitief in het elftal gespeeld. Liefst 190.000 torcedores (Braziliaanse voetbalfans) vulden de voetbalkathedraal van Maracana en schreeuwden zich schor ter ere van Rivellino: Ri, Ri, Ri!
Roberto Rivellino is de kleinzoon van Italiaanse immigranten. In de negentiende eeuw liet zijn grootvader de armoede in Italië achter zich om in het beloofde land Brazilië een nieuw leven te beginnen. In de buurt van Sao Paulo maakte hij zijn ambities waar. Hij werkte zich op tot een gerespecteerd man. Zijn landgoed werd tot Piazza Rivellino omgedoopt. Roberto kende een onbezorgde jeugd. Hij verdeed zijn tijd met straatvoetbal, in de open ruimte waar later het imposante Morumbistadion zou verrijzen (150.000 plaatsen). Nadien brak hij door in het zeer populaire futebol de salao, het zaalvoetbal, waarbij snelheid van handelen en balbeheersing in de kleine ruimte de belangrijkste vaardigheden zijn.
Vanuit zijn roots leek hij voorbestemd voor Palmeiras, de moederclub der Italiaanse immigranten. De Italiaanse gemeenschap teerde op aanzien en vermogen in Sao Paulo Ze stond garant voor de modernisering van het land. In 1914 scheurde Palmeiras zich af van het Brits georiënteerde Corinthians Een eeuwigdurende rivaliteit was geboren. Palmeiras symboliseerde het aristocratische element van de stad, Corinthians bewoog zich in de volkswijken.
Rivellino volgde het zakelijk instinct van la familia. Toen Corinthians hem een beduidend beter voorstel deed dan Palmeiras, koos hij voor de aartsvijand. Dat verraad werd hem nimmer vergeven. Het deerde hem niet. Hij werd the king of Corinthians. Maar de zwart-witte trots had zich financieel vertild aan hem, kon het elftal niet uitbouwen en bleef verstoken van titels. Terwijl Palmeiras met succes het Santos van Pelé bekampte, vier keer de titel van Sao Paulo in de wacht sleepte én het landskampioenschap won. Toch bleef Corinthians, mede dankzij de aanwezigheid van Rivellino, de populairste club van het land.
Hij won in zijn loopbaan slechts drie hoofdprijzen: Wereldbeker 1970 en deelstaattitels Rio met Fluminense in 1975 en 1976. Toch ging hij de legende in als the left foot van het Beautiful Team. En als voetballer met het hardste schot aller tijden. Rivellino.
