Niet zeiken, voetballen!, luidt de titel van de biografie (2017) van scheidsrechter Bas Nijhuis. Veel voetballers en coaches in de Eredivisie herkennen kennen hem in die leus, toeschouwers en televisiekijkers ook. Maar Roger Schmidt moet als coach van PSV nog wennen aan de stijl waarin Nijhuis zijn wedstrijden leidt; ogenschijnlijk uit de losse pols, vaak vlot en stevig gebekt, nooit als een muggenzifter.
UITBARSTING
Schmidt, een 53-jarige Duitser, is nieuw in het Nederlands voetbal. Nijhuis (44), internationaal scheidsrechter sinds 2007, is al aan zijn zeventiende seizoen in de Eredivisie bezig. Met geen enkele coach botste hij ooit zo opzichtig als dit jaar met Schmidt. Na de wedstrijd Sparta Rotterdam – PSV (3-5) leidde dat tot een ferme woede-uitbarsting van de PSV-coach, zozeer had de tolerantie van Nijhuis irritatie opgeroepen bij Schmidt.
Hun woordenstrijd maakte precies halverwege de competitie bijna méér los dan de zogeheten Klassieker, een kwalitatief armoedig duel waarin koploper Ajax zich gelukkig mocht prijzen met de 1-0 zege op Feyenoord, dat daardoor van de tweede naar de vierde plaats terugzakte. In hun schaduw maakten Vitesse en PSV, de nummers 2 en 3 nu, geen fout.
De zege van PSV, op een glad, besneeuwd veld, kwam nauwelijks in gevaar. Niet één speler van PSV beklaagde zich over de arbitrage. De coach deed dat wél; in de eerste helft langs de lijn en bestraft met een gele kaart, nadrukkelijker nog na afloop voor verschillende microfoons. ,,Nooit in mijn leven wil ik nog met deze scheidsrechter praten. Hij heeft gezegd dat hij opzettelijk alles tegen ons floot omdat ik hem had bekritiseerd na de wedstrijd tegen Vitesse. Dat Cody Gakpo hier geblesseerd is geraakt en misschien wel voor langere tijd is uitgeschakeld, is voor 100 procent het resultaat van zijn manier van de wedstrijd leiden”, fulmineerde Schmidt na de wedstrijd, die volgens hem vanwege de sneeuw een voorzichtiger arbitrage noodzakelijk had gemaakt.
Schmidt zei het niet één keer. Hij herhaalde zijn woede-uitbarsting, na een rondje langs de tv-camera’s, ook tijdens de persconferentie. Niemand van PSV had hem tussendoor kunnen kalmeren. Tegen wie Nijhuis zou hebben verklaard dat hij ‘opzettelijk alles tégen PSV’ floot, bleef onduidelijk. De scheidsrechter verbaasde zich slechts over de aantijgingen, laconiek ook als hij altijd is. ,,Wil hij me nooit meer spreken? Dan wordt het mooi rustig. Heb ik de blessure van Gakpo op mijn naam? Daar moet ik om lachen. Hoever kun je gaan?”
ONDERZOEK KNVB
Wié de waarheid sprak, wát Schmidt nu te wachten staat, moet blijken uit het onderzoek dat de aanklager betaald voetbal van de KNVB inmiddels is begonnen. PSV liet zich niet uit over de tirade van zijn coach. Directeur Toon Gerbrands, die anders overal een mening over heeft, zweeg ditmaal nadrukkelijk.
De veelbesproken blessure van Gakpo deed zich voor in de eerste helft, na een actie waarbij hij zich kennelijk verstapte zonder dat tegenstanders iets aangewreven kon worden. Drie dagen eerder was de aanvaller van PSV met vermoedelijk eenzelfde letsel al uitgevallen in de verloren wedstrijd tegen AZ. Voor Schmidt was dat geen aanleiding geweest om Gakpo mee te nemen in de bijzondere wisselcarrousel die hij dit seizoen tot handelsmerk van zijn coaching bij PSV heeft gemaakt.
TWEEDE INCIDENT
Het incident tussen Nijhuis en Schmidt was het tweede in vrij korte tijd. Drie maanden geleden ontstak de coach in woede toen de scheidsrechter in de slotfase van het verloren duel met Vitesse Arnhem (2-1) na ruggenspraak met de VAR een toegekende strafschop introk en PSV zich bestolen waande van de gelijkmaker. Zes weken later ontving Nijhuis in Heerenveen daarentegen de complimenten van Schmidt, in dat geval omdat hij bij 2-2 een late strafschop voor de thuisclub terecht terugdraaide.
Bas Nijhuis zal zijn houding vermoedelijk niet aanpassen. De kritiek dat zijn wijze van arbitreren haaks staat op de richtlijnen van de KNVB, neemt hij voor lief. Nijhuis is altijd ongevoelig gebleken voor aanmerkingen op zijn leidersstijl, die ook gedoogd wordt door de voetbalbond. Sinds 2003 is hij actief in het Nederlands betaald voetbal, twee jaar later al drong hij door tot de Eredivisie. Opnieuw twee jaar later kreeg hij als internationaal arbiter de FIFA-badge, in 2011 floot hij zijn eerste wedstrijden in de Champions League, van 2015 tot 2017 stond zijn naam op de Elitelijst van de UEFA.
POPULAIR
Altijd bleef Nijhuis trouw aan zijn eigen stijl. Dat maakte hem zo populair dat hij een veelgevraagde verschijning werd in voetbalpraatprogramma’s op tv, waar hij nooit een blad voor de mond neemt, maar wel zo voorzichtig is dat zijn opmerkingen niet slecht vallen bij collega’s of bij de KNVB. Nijhuis, eigenaar van een bakkerij en een ranch met paarden in Enschede, vent zijn naamsbekendheid tevens uit in theatershows, gevuld met humor en anekdotes, waarmee hij door het land rekt.
In het AD schetste oud-toparbiter Mario van der Ende, vroeger coach van Nijhuis, onlangs het verloop van de carrière die zijn oude pupil doormaakte. ,,Toen hij begon, was Bas het grootste talent van Nederland. Hij had alles: de drive, de uitstraling, het fysiek, communicatie, oog voor het spel. Toen hij de strijd om de hoogste plek verloor van Björn Kuipers, raakte hij zijn focus kwijt. Nu vindt hij tv volgens mij ten minste zo leuk en belangrijk.”
KUIPERS
Bas Nijhuis kan zich dat alles permitteren zonder dat zijn status te veel schade oploopt. Wél heeft hij moeten accepteren dat de KNVB hem niet langer op dezelfde absolute hoogte als Björn Kuipers inschaalt. In zijn biografie citeert Nijhuis wat de voormalige KNVB-chef scheidsrechterzaken Jaap Uilenberg (oud-scheidsrechter en nu werkzaam voor de UEFA) daarover zei. Uilenberg: ,,Bas is meer een losbol. Wij hebben gekozen voor Björn Kuipers, die een heel stabiele achtergrond heeft met zijn vrouw, twee kinderen en een prima zaak.’’
DE BLEECKERE EN ALLAERTS
Het was een uitleg waarop Nijhuis in zijn biografie reageert met: ,,Onzin, alsof een scheidsrechter zonder vrouw, twee kinderen en een prima zaak niet uitstekend zou kunnen functioneren. (…) Ik heb het vak van scheidsrechter nooit met oogkleppen op of met uitgestoken ellebogen beoefend. Heb nooit de blinde ambitie gehad dat letterlijk alles moest wijken voor een mooie loopbaan. In België had je de topscheidsrechters Frank de Bleeckere en Paul Allaerts. Beide mannen hadden een prima loopbaan. De Bleeckere was iemand die door zijn geldingsdrang, bij wijze van spreken, over lijken ging. Allaerts was een sympathieke gast, die ook oog had voor de menselijke maat. (…) Ik kies voor de route-Allaerts. Omdat menselijke verhoudingen me veel waard zijn en ik geen concessies wens te doen aan mijn natuurlijke ik.”
