PSV laat De Schaal glanzen

Een tinnen schaal, met een doorsnee van een halve meter, vormt in Nederland sinds 1985 de kroon voor de landskampioen. Het is geen wisseltrofee, maar een huldeblijk dat de prijzenvitrine voor eeuwig siert en de fans uitnodigt om trots te poseren.  Precies de helft van die collectie schalen in 34 seizoenen Eredivisie is intussen in het bezit van PSV, illustratief voor de overmacht van de club uit Nederlands Brabant.

Soms kwamen de 17 schalen uit de lucht vallen, onverwacht als bijvoorbeeld in 2016 toen de trofee schielijk moest worden overhandigd op een parkeerplaats, halverwege de busrit tussen Doetinchem en Eindhoven. Regelmatig ook heeft PSV De Schaal glans kunnen geven en met overtuiging binnengehaald. Nog altijd telt Ajax de meeste titels in Nederland, 33 stuks, maar PSV haalt gaandeweg in. Het kampioenschap van 2018 is het 24st^e in de historie, het tiende al in het lopende millennium.

Op de triomftocht  in dit seizoen ontbrak het lange tijd aan smaak, want PSV speelde vaak afwachtend, toonde weinig durf, vertrouwde dan op degelijkheid en snelle counters. Veerkracht, vasthoudendheid en overlevingsdrang leverden zo vaak succes op, vooral in diverse slotfases werd nog menig belangrijk punt  gepakt.

Uitgerekend bij het slotexamen, thuis tegen enig overgebleven concurrent Ajax, etaleerde PSV dat ook zulke wapens een succes kunnen sieren.  Vastberadenheid, stabiliteit  en overtuigingskracht werden gesublimeerd tot een machtsvertoon dat met 3-0 uiteindelijk nog bescheiden uitviel. Voor PSV was het een afrekening met alle minachting de het eerder had moeten ondergaan.

DE SMEEROLIE VAN COCU

,,Dit is de titel van het collectief, van de teamgeest. Wij hebben een team waarin alle spelers bereid zijn voor elkaar te werken, waarin iedereen zijn verantwoordelijkheid opneemt. Daarmee zijn we naar elkaar gegroeid. Dat is de basis van dit kampioenschap”, typeert coach Phillip Cocu het succes.

In die uitleg zie je de speler terug die Cocu was bij PSV, bij Barcelona, in 101 interlands. Hij was nooit een vedette, kwam nooit in opspraak door uitspraken of gedragingen – Cocu was altijd de smeerolie van het team. Zijn karakter en speelstijl weerspiegelen zich in het huidige PSV.

Eerder behaalde PSV de titel veelal dankzij individuele klasse, door de aanwezigheid van sterspelers. Grote namen illustreren de rijke historie:  Romário & Ronaldo, Edström & Van der Kuijlen, Gullit & Koeman, Nilis & Van Nistelrooij, karakters als Gerets & Stam, regionale helden als Willy & René van de Kerkhof. Het is maar een fractie van de topspelers die kleur hebben gegeven aan het verleden van PSV.

Het PSV anno 2018 telt met Hirving Lozano een topscorer die het in zich heeft op het WK voor Mexico te gaan flonkeren. Pereiro en Arias mogen wellicht met respectievelijk Uruguay en Colombia naar Rusland. Maar een doorslaggevende  rol hebben deze buitenlanders dit seizoen geen van allen gespeeld. Veelzeggend is ook dat bij PSV een uitgesproken leider ontbreekt. De aanvoerdersband wordt gedragen door  een huurspeler, een unicum wellicht in het  Europese voetbal. De aanvoerder, Marco van Ginkel, staat nog tot medio 2020 onder contract bij Chelsea. Maar hij werd vorige maand door bondscoach Ronald Koeman niet eens goed genoeg (of onvoldoende fit?) bevonden voor een 35-koppige selectie van Oranje.

KERNGROEP

Met doelman Jeroen Zoet, de enige (!) PSV’er bij de laatste twee interlands, maakt Van Ginkel deel uit van de zogeheten ‘kerngroep’ waarop  Cocu vertrouwt.  Het zijn z’n satellieten op het veld en in de kleedkamer. De kerngroep is een kwartet met verder de sobere Duitse verdediger Daniel Schwaab (nooit een hoogvlieger in eigen land) en de altijd hard werkende spits Luuk de Jong, die niet goed genoeg was voor Borussia Mönchengladbach en Newcastle United.

De kerngroep waakt bij PSV over interne discipline en sfeer binnen de spelersgroep. De concurrentie daarin is niet groot, Na de verkoop in de winter van Jurgen Locadia (naar Brighton & Hove Albion) was het alleen nog stuivertje wisselen tussen Bart Ramselaar en en Pereiro.  Bij de huldiging jubelden zondag alle 25 spelers die op de training hun rol hebben, inclusief de nog niet actieve Argentijnse aankoop Maxi Romero en de Belgische belofte Dante Rigo (19), die nog niet verder is gekomen dan twee invalbeurten in de eredivisie.

BRANDS NAAR EVERTON?

De aanpak van Cocu (47) resulteerde dit seizoen voor de derde keer in vijf jaar in een landskampioenschap.  Vooralsnog wijst niets erop dat hij daarmee zijn taak als volbracht beschouwt bij PSV. Mogelijk vertrekt wel Marcel Brands, de technisch directeur  die een track record heeft opgebouwd  met transfers naar Engeland van onder anderen Wijnaldum (Liverpool), Depay (Manchester United), Pröpper en  Locadia (beiden Brighton). Het transferbeleid van Brands heeft de aandacht getrokken van Everton, dat hem tegen een vorstelijk salaris wil binnenhengelen. Brands zelf zegt zich nog te beraden.

Het succesvolle beleid van Brands in Eindhoven zet ook Ajax aan tot nadenken. Op basis van de reputatie van Ajax betalen buitenlandse clubs nog altijd riante afkoopsommen voor de talenten uit  Amsterdam. Hoelang nog,  wordt stilaan de vraag nu Ajax dit seizoen zulke harde klappen heeft opgelopen dat alle nieuwe hoop na de finaleplaats in de Europa League van 2017 weggeslagen lijkt.

ONDER VUUR

De fans morren hevig en belaagden zondag na terugkeer bij de Johan Cruijff ArenA de spelersbus. Ze bonkten op de deur. Uitstappen, zo luidde het bevel voor directeur Edwin van der Sar én de spelers. In het gedrang kreeg spelmaker Hakim Ziyech zelfs een por in de rug, zo nadrukkelijk dat hij uit boosheid op Instagram alles verwijderde dat naar Ajax verwees. Zijn vertrek heeft hij al aangekondigd, zonder zich iets aan te trekken van een doorlopend contract. Directie (Edwin van der Sar en in mindere mate Marc Overmars) plus technische staf liggen onder vuur, met name binnen de vereniging AFC Ajax die 73 procent van de aandelen in de NV Ajax bezit.

Tegen negen spelers van Ajax, omdat er in de laatste tien minuten twee spelers met rood werden weggestuurd, bespaarde PSV de tegenstander zelfs een grotere vernedering dan de 3-0 die zich al voor rust aftekende. Niet alleen door de score halverwege (2-0), ook de door de wankele weerbaarheid  van Ajax. In alles wat Ajax-coach Erik ten Hag na afloop opsomde, karakteriseerde het tegenovergestelde daarvan de kracht van PSV. ,,Afgetroefd in de duels, ongedisciplineerd, gebrek aan bewustwording, mentaal zwak, te weinig overlevingsdrang, te weinig wil om te winnen, niet volwassen genoeg, te vrijblijvend, te passief, naïef, met te weinig verantwoordelijkheidsgevoel, met te weinig besef waar het om gaat in dit soort wedstrijden, want als team moet je elkaar aanspreken.”

GEHAAT

Het was een indrukwekkend lange belijdenis van Ten Hag, een pijnlijke constatering ook van de coach die pas tijdens de winterstop naar Ajax kwam en kennelijk nu pas besefte dat hij ‘’aan de knoppen moet gaan draaien om de mentaliteit te veranderen.” Het veronderstelde voetbaltechnische meesterschap van Ajax bleek eens te meer ontmaskerd als superioriteitswaan. De vanzelfsprekendheid waarmee Ajax gewoontegetrouw uitdraagt superieur te zijn in Nederland,  roept zoveel afkeer op in de andere stadions dat de Amsterdamse club steeds nadrukkelijker gehaat wordt.

De haat was zondag voelbaar in Eindhoven; beschimpt en bespot werd Ajax. Nadrukkelijker nog ontplooide de weerzin zich nadat vanuit het supporters-vak van Ajax brandende fakkels naar beneden waren gekomen, gericht op andere toeschouwers. Het laatste restje respect bleek daarmee verspeeld. Vijf minuten voor het einde al kregen de 35.000 toeschouwers schalen in plastic uitgereikt. Ze fungeerden als ‘witte zakdoekjes’ om Ajax weg te honen, in een mengeling van schaamte en trots.

Twitter: @hmees