De Engelse Twenty First Group (TFG) heeft een voorstel uitgewerkt om ons profvoetbal te hervormen. De Pro League betaalde honderdduizenden euro’s om uit te komen bij een plan dat Herman Wijnants, op een paar punten en komma’s na, jaren geleden gratis voorlegde. Kortom, dit is oude wijn in nieuwe zakken.
Voor de lente klaar
Laat me met het positieve beginnen. TFG wil af van het 19de-eeuwse meervoudige stemrecht, waardoor de topclubs oppermachtig zijn, pleit voor een onafhankelijke voorzitter en de schandelijke halvering van de punten wordt afgeschaft. De nieuwe format is ook beter dan de huidige, omdat alles beter is dan wat we nu hebben. Play-off 2 is gelukkig afgeschaft, maar het blijft onvoorstelbaar dat voor zowat driekwart van de clubs nog voor het begin van de lente het seizoen voorbij is.
Het voorstel van TFG is dus een stap vooruit, maar heel wat deugt nog niet. Mijn allerbelangrijkste bezwaar is dat het veel te ingewikkeld is. Het begint met 1A (12 teams) en 1B (14 teams) en op een bepaald ogenblik krijgen we drie reeksen. De namen maken het al duidelijk: Championship Play-off (8 ploegen), Promotion Play-off (8 ploegen), Professional Play-off (10 ploegen). Het duurt jaren voor iedereen met zo’n format helemaal mee is.
Met de Championship Play-off met acht ploegen is niets mis. Maar het gedoe begint al in de Promotion Play-off: er moet weer vanaf nul begonnen worden. Als nummer 12 van 1A tien punten minder heeft dan nummer 9 komen ze gelijk aan de start. Dit is toch even oneerlijk als de halvering van de punten? Vraag is ook of veel supporters zitten te wachten op matchen om niet te degraderen. Het ligt wellicht anders voor de aanhang van de clubs die kunnen promoveren, maar in de reguliere competitie wordt gespeeld om bij de eerste vier te zijn en niet om kampioen te worden. Eerste worden stelt niets meer voor. En als je vierde wordt in 1B en vierde in de Promotion Play-off promoveer je, maar heb je dan ook een echte reden om te vieren?
En dan is er de Professional Play-off nog. Tien ploegen, achttien wedstrijden om niet bij de laatste twee te eindigen. Eerste of achtste worden betekent hetzelfde. Halfweg deze PO hebben de helft van de ploegen niets meer te verliezen en wordt er geëxperimenteerd. Met competitievervalsing voor wie voor het behoud vecht als gevolg.
Afdeling met tien
Neen, een prettig vooruitzicht is dit niet voor de meerderheid van de profclubs. Kan het beter? Ik denk van wel. Ik herhaal nog maar eens mijn voorstel van bijna twintig jaar geleden. Gratis ook. Een eerste afdeling met tien clubs, die vier keer tegen elkaar spelen. Zonder halvering van de punten. Twee reguliere competities. Play-offs met tien in plaats van vier of zes ploegen. Een kalender die in juni voor heel het seizoen vastligt. Alle wedstrijden die even belangrijk zijn. Eerlijk en simpel.
Twee ploegen die zeker en een derde die misschien degradeert, zodat er twee of drie formaties uit tweede afdeling (16 clubs) kunnen promoveren. Spanning troef, want de top-vijf kan een (Europese) prijs pakken en 8, 9 en 10 kunnen uit de boot vallen.
Tweede afdeling zou een doodgewone, normale competitie spelen met twee ploegen die zeker en één ploeg die mogelijk stijgt en twee ploegen die zeker zakken en mogelijk een derde.
Cruciaal is echter de verdeling van de tv-rechten. Dat geldt overigens ook voor het plan van TFG. Zonder een (veel) eerlijkere verdeling zullen de kleinere clubs nooit instemmen. De clubs die in tweede klasse bovenin eindigen, moeten minstens zo veel geld krijgen als de ploegen die in eerste afdeling onderaan finishen. Zo compenseer je het voordeel dat ze hebben om twee keer thuis te spelen tegen de topclubs.
Tien ploegen in eerste klasse is overigens al vele jaren een succes in Zwitserland, een land waar voetbal niet de eerste sport is en de tv-rechten niet veel voorstellen in vergelijking met onze Pro League. FC Basel overleefde in de jongste tien jaar echter drie keer de groepsfase van de Champions League en speelde een halve finale en een kwartfinale van de Europa League. Intussen is Young Boys Bern de nieuwe nummer één en stuntte vorige week met winst in de CL tegen Manchester United.
