Het WK voetbal in Qatar is het meest omstreden toernooi in de historie, maar de gedachte aan een boycot leeft nauwelijks. Aldus Willem Vissers onlangs in de Volkskrant. Ik schrijf dit op persoonlijke titel, maar het Comité Cancel Qatar wil geen (eenzijdige) boycot, het streeft naar een verplaatsing van dit WK. Dat is praktisch haalbaar en dan wordt ook niemand een WK onthouden. Een optie die nauwelijks aandacht krijgt. Net als de mening van de voetballiefhebber. Vrijwel iedereen in meningenland Nederland en daarbuiten krijgt het woord, maar de belangrijkste speler, de consument, komt nergens aan bod.
Profijtbeginsel
Talloze voetballiefhebbers vinden dat het WK in Qatar ten koste gaat van de menselijke waardigheid. Dat onze mooie sport wordt misbruikt door een corrupt regime dat op grote schaal mensenrechten schendt, moderne slavernij toestaat en dat ook nog eens voor een onrechtmatig toegewezen toernooi. Zowel uit moreel als sportief oogpunt is dit WK één grote schandvlek. We moeten voorkomen dat Qatar en de FIFA dit WK kunnen gaan misbruiken voor propagandadoeleinden.
Bedenk eens dat juist het weghalen van het WK uit Qatar ook de grootste kans is op verbetering van de mensenrechtensituatie aldaar. Omdat het regime dan écht gaat beseffen dat er structureel iets gedaan moet worden. Al is het maar uit profijtbeginsel. Qatar wil koste wat het kost een WK voetbal in huis halen, de grootste sportnatie worden. Nu is een WK hen in de schoot geworpen, hoe ontzaglijk veel het ook heeft gekost, in allerlei opzichten.
Trending topic
Bij een boycot zouden duizenden arbeiders dan voor niets zijn gestorven. En de nog levende dan geen geld meer verdienen. Zo klinkt het. Nee, je zult maar als nabestaande moeten toezien hoe er feestjes worden gebouwd in stadions waarvoor jouw dierbare is gestorven… Echter, het zijn merendeels stadions die kunnen worden verplaatst en elders opgezet. Daarbij kunnen de accommodaties altijd nog worden gebruikt voor positieve doeleinden. Zoals benefiettoernooien voor slachtoffers, nabestaanden en uitgezogen arbeiders. Of laat de stadions staan als standbeeld voor de slachtoffers van de 21e-eeuwse moderne slavernij.
Wereldwijd wordt massaal aangegeven dat men niets met dit WK te maken wil hebben. Zelfs niet met de kwalificatie. Onze Twitter-actie rondom de bekendmaking van de WK kwalificatie-Oranjeselectie, waarbij men zich #nietbeschikbaar stelde voor Oranje, was zelfs trending topic. Velen kijken niet naar de kwalificatiewedstrijden. Allemaal relatief kleine acties, maar tezamen vormen ze wel degelijk een massief protestgeluid in binnen- en buitenland. Neem de supporters- en clubacties in Scandinavië en Duitsland. Vooral in Noorwegen neemt dit substantiële vormen aan.
Sportswashing
Sportjournalistiek Nederland lijkt zich al helemaal bij een WK in Qatar te hebben neergelegd. Maar wie zich ziet geplaatst voor een voldongen feit, heeft geen oog meer voor andersluidende signalen. Voor pers, KNVB, FIFA en spelers is het een dankbaar aangegrepen vergoelijking dat mensenrechtenorganisaties geen boycot voorstaan. Het doorgaan van het WK in Qatar zou de kansen op verbetering van de mensenrechtensituatie aldaar verhogen. Dat klinkt plausibel, maar het is een wrange speling van het lot dat een corrupt toegewezen WK wordt gebruikt om een bedroevende mensenrechtensituatie te verbeteren. En dat dit nu al gepaard is gegaan met duizenden doden, erbarmelijke arbeidsomstandigheden, gefaciliteerde, megalomane projecten als verdienmodel en schaamteloze sportswashing.
Terwijl de warming-up als het ware al is begonnen, gaat Amnesty de FIFA nog pushen om eindelijk eens iets te gaan doen aan de mistoestanden. Omdat Qatar daar nu extra gevoelig voor zou zijn. Hoezo perverse prikkels? Meermaals is gebleken dat sociaal verantwoord deelnemen (sic!) en ter plekke protesteren, weinig tot niets uithaalt. De mensenrechten zouden ook enorm gaan verbeteren door de Olympische Spelen van 2008 in Beijing, maar ondertussen is datzelfde regime momenteel schuldig aan genocide. Als dank mag het nu ook de Winterspelen organiseren, volgend jaar al.
Wantoestanden
Min (Noorwegen, Duitsland) of meer (Nederland) loze statements van nationale elftallen: je koopt er niets voor. Het geld zit bij Qatar en al degenen die zich hiermee hebben verrijkt. Een WK voetbal is voor menigeen een unieke, eenmalige belevenis in hun leven. Als wij spelers ‘met Qatar lastig vallen’, is dat juist om te voorkomen dat zij er voortdurend mee worden geconfronteerd. Want reken maar dat dit gebeurt zolang het WK Qatar overeind blijft. Een WK voetbal behoort een feest te zijn. Spelers en toeschouwers moeten er onbekommerd en vooral onbezwaard van kunnen genieten. Dat kan en mag niet worden bezoedeld en gegijzeld door de godvergeten wantoestanden die om heel dit WK Qatar heen hangen. Waarvan akte.
Hein Meurs
Eindhoven
@CancelQatar2022
