Het nieuwe voetbalcontract. Na een half jaar is de tijd rijp om een balans op te maken. De clubs hebben er twee miljoen euro bij gekregen, maar de verliezer is de voetballiefhebber. En dus het voetbal en op termijn de clubs.
Laat mij met het positieve beginnen. We krijgen nu bij de topmatchen commentaar van Peter Vandenbempt, met verre voorsprong de beste voetbalcommentator van het land. Ook omdat hij de enige voetbaljournalist is die altijd zijn nek uitsteekt. Om wie of welke club het ook gaat. We zijn hem wel voor een deel kwijt op de radio, maar met Tom Boudeweel valt best te leven.
De analist aan de zijde van de commentator is vaak ook een meerwaarde. Zeker als het jongens als Gert Verheyen of Franky Van der Elst zijn. Een opluchting is ook dat we verlost zijn in de studio van wat ik ‘clowns’ noem: schrijvers, zangers of supporters. Alle respect voor die mensen, maar profvoetballers hebben het recht beoordeeld te worden door mensen die professioneel met voetbal bezig zijn. Er is toch geen zinnig mens die eraan denkt om een (ex-)voetballer in de jury van The Voice te stoppen?
Gebrek aan respect
Het getuigt van een gebrek aan respect voor de voetballers en de kijkers om buitenstaanders hun zegje te laten doen. Zeker op een betaalzender, die bedoeld is voor voetbalfreaks. Het kan misschien wel bij een EK of WK of een gewone interland, omdat er dan een veel breder publiek kijkt dan naar competitiematchen. Hoewel het salon van Stef Wauters telkens weer veel echte voetballiefhebbers ertoe aanzet om pas op het uur van de aftrap af te stemmen.
Het positieve weegt niet op tegen de negatieve aspecten van het nieuwe voetbalcontract. Om te beginnen zijn er de verschillende aanvangsuren. Je hebt een computer nodig om bij te houden wanneer welke match wordt gespeeld. Eleven heeft geen negen kanalen om alle matchen tegelijk uit te zenden (dus op de twee laatste speeldagen krijgen we een aantal partijen sowieso niet te zien, want dan moet er reglementair op hetzelfde uur afgetrapt worden) en mikte wellicht op meer kijkers dankzij de verschillende aanvangsuren.
Wirwar aan aanvangsuren
Ik betwijfel of dit het geval is. Op Eupen-KV Oostende, het is maar één van vele voorbeelden, stem je alleen af als je supporter bent van één van beide clubs. Ik ben zo blasé dat ik naar dat soort wedstrijden geen anderhalf uur meer kan kijken. Ik zat vroeger echter elke zaterdagavond op de eerste rij als er meerdere matchen op hetzelfde moment werden afgewerkt. Als mijn eerste keuze tegenviel, vanwege de kwaliteit of het gebrek aan spanning, schakelde ik naar een andere partij over. En ik probeerde hoe dan ook het scoreverloop van alle wedstrijden te volgen (wat ook veel mensen op de radio deden).
Hoe dan ook, op zaterdagavond was het meestal toch wel de moeite om de Jupiler Pro League te volgen. Overigens zal het probleem van de aanvangsuren alleen problematischer worden als er weer toeschouwers worden toegelaten. Wie een abonnement heeft, moet zich bijna elk uur van de week kunnen vrijmaken om zijn club te volgen. Wat een verschil met Italië. Ik las vorige week in The Times dat in de Serie A elke zondag minstens vijf wedstrijden om drie uur moeten beginnen. Uit respect voor de traditie van het voetbal en de fans.
Vroeger kon je kiezen tussen de commentatoren van Play Sports en Proximus. Wie beide betaalzenders in huis had, kon dat bij elke wedstrijd. De anderen konden dat doen op het moment dat ze voor een abonnement op één van de zenders kozen. Het resultaat nu is dat je overal dezelfde stemmen hoort. Je hebt geen flauw idee meer naar welke zender je aan het kijken bent. We zijn ook enkele goede commentatoren kwijtgespeeld en op Eleven is aardig wat middelmaat blijven zitten.
Trainers als analisten?
De omkadering valt magertjes uit en het is ook onduidelijk wat je kan verwachten. Een duidelijke, redactionele lijn heb ik nog niet ontdekt, maar dat kan uiteraard aan mij liggen. Op de koop toe mag Vier bij de samenvattingen geen analisten meer inzetten. Ook dat is een verarming. Tot slot valt er ook nogal wat aan te merken op de deontologie die de zenders hanteren. Of is dit iets waar wij journalisten alleen de clubs op aanspreken en geldt dat niet voor het eigen vak?
Het is niet onlogisch dat iemand die trainer was analist wordt en omgekeerd. Maar ik vind het niet kunnen dat ze van de ene dag op de andere van kant wisselen. Dat komt hun geloofwaardigheid niet ten goede. Wie ontslagen wordt, heeft het daar moeilijk mee en is slecht geplaatst om commentaar te geven over zijn ex-club. De kans is ook reëel dat er commentaar gegeven wordt met een eigen agenda. Extra kritisch op een ex-club, met de rem op over een club waar je hoopt aan de slag te kunnen gaan. Je bent trainer of analist en niet beide in de loop van hetzelfde seizoen en helemaal van de pot gerukt is een trainer die tegelijk ook analist is.
En een analist is geen journalist. Ex-voetballers die vragen moeten stellen, het slaat meestal nergens op. Ze worden gebruikt omdat ze vaak makkelijker toegang hebben tot de spelers (in Italië gebruiken of gebruikten ze daar blondines op hoge hakken voor), maar het is en blijft te veel ons kent ons. Een kritische vraag valt er niet uit te persen.
Sympathieke gozer
Maar nu we het toch over deontologie hebben. Wat uiteraard helemaal niet kan, is iemand die een journalistieke functie uitoefent en tegelijk bijna dagelijks op Twitter voorbijkomt in een reclamebericht van een gokbedrijf. Zelfs al is het een sympathieke gozer. Maar in voetbal kan alles. En zeker in het Belgisch voetbal. En helaas ook in onze media.
