Jürgen Klopp, op zoek naar zijn wortels: Kind van Mainz, Musik und Fußball

Dat Jürgen Klopp een emotionele coach is, wisten we al. Het volstaat om hem bezig te zien langs de lijn. ‘Kloppo’ is een ‘mensenvriend’, die niemand onberoerd laat. Zelfs bij rivaal Manchester United verscheen deze week een ‘innige deelneming’-boodschap aan de geplaagde coach, naar aanleiding van het overlijden van zijn moeder. Tijdens de persconferentie na de nederlaag op Leicester City vloeide het allemaal samen in enkele tranen van verdriet. Veelzeggend was het supporterswimpeltje aan de Kopstand: Jürgen Klopp, YNWA. Waar komen zijn emoties vandaan?

Vollgasfußball

Jürgen Klopp werd in 1967 geboren in Stuttgart. Hij vormt een onderdeel van de ‘school van Schwaben’, die het Duitse voetbal in de 21ste eeuw een nieuw, creatief en aanvallend aanzien gaf. En waar onder meer Jürgen Klinsmann, Joachim Löw, Ralf Rangnick deel van uitmaakten. Maar hij is ook een kind van Mainz, waar hij experimenteerde met zijn ‘Vollgasfußball’. Hier ontdekte hij – als speler – de ideeën van zijn coach Wolfgang Frank, een voetbalvisionair die in het midden van de jaren negentig als eerste ‘zoneverdediging’ – gebaseerd op de visie onder meer Ernst Happel en Arrigo Sacchi – in het Duitse voetbal bracht. Dit inzicht ontwikkelde Klopp later door als coach en dat lag aan de basis van zijn ‘Vollgasfussball’ of ‘Heavy Metal Football’. Tijdens verschillende bezoeken aan de stad ontdekte ik dat het geen toeval was dat precies deze stijl kon ontstaan in Mainz. Joachim Löw veranderde het voetbal van de Mannschaft. Jürgen Klopp was zijn belangrijkste compagnon de route op clubniveau, vooral bij Borussia Dortmund in de periode 2009-2013.

Al zappend in de luie zetel belandde ik bij toeval op een speciale live-uitzending van een Duitse televisiezender. Het was 23 mei 2008 en het regende pijpenstelen in Mainz. Toch stonden er twintigduizend roodwitten op het stadhuisplein. Zingend voor een snikkende man met een brilletje. Ze scandeerden zijn naam. Na 21 jaar – dertien als speler en acht als trainer – ruilde hij het kolderieke carnavalsoord Mainz in voor het roerige Ruhrgebied Dortmund.

Negen begrippen verschenen op een televisiescherm ter symbolisering van zijn persoonlijkheid: vooruitgang, vriendschap, hart, trouw, menselijk, competentie, liefde, optimisme, plezier.

Humba

Kloppo ten voeten uit. The hero next door, de held van om de hoek. Met een T-shirt, een trainingsjekker en een baseball cap. Stoppelbaard, sigaar in de smoel, bril. Bril? Bril! In 2008 verkozen tot ‘Spectacle Wearer of the Year’. Men vergeleek hem met Peter Fonda uit de cinemaklassieker van de sixties: Easy Rider. Hoewel hij Mainz 05 naar een eerste Europese campagne in 2006 had geleid, eindigde hij uiteindelijk na een degradatie én mislukte jacht op promotie in de Tweede Bundesliga. Desondanks stonden daar twintigduizend fans voor hem te zingen in de regen.

Fans van Mainz 05 doen de Humba. Humba humba humba tätärä tätärä tätärä.

Humba, humba, humba, tätärä, tätärä, tätärä, tätärä. Humba. Humba. Dat gaat nog een keer of zes door, op en neer buigend op de staantribune. Fans van Mainz 05 doen de Helau. Helau, helau, helau. Wir sind ein Karnevalsverein, Karnevalsverein. Doch wir schenken auch noch einen ein. Helau, helau, helau. De narrengroet schalt vrolijk door de Kurve. Life is a Carnival zongen Rick Danko en Levon Helm van The Band in de jaren zestig. Het leven is als carnaval. Nergens meer dan in Mainz, waar Narrentum, rock’-n-roll en voetbal een natuurlijk verbond hebben gesloten.

Even toeven op de Schillerplatz, ik passeerde er voor het eerst in de winter van 2011, voor het standbeeld van de achttiende-eeuwse dichter, die beroemd werd omdat hij de woorden schreef voor Beethovens negende Symfonie Alle Menschen werden Brüder, Ode aan die Freude.

Goede wijn

Wat trekt er naast de ernstige poëzie de aandacht? Carnaval! In 1838 stichtte Mainz al tot leute en vermaak van zichzelf de eerste ‘moderne’ carnavalsvereniging. Een immers ijzersculptuur met tientallen zotskappen en stoetgildefiguren, luistert naar de naam Narrentum. Het is negen meter hoog, telt tweehonderd bronzen beeldjes rond Vater Rhein en Tochter Moezel. De kwibus, de zonderling, de dwaas. Die niemands knecht is, niemands baas.

Bij dit beeld schiet spontaan de gedachte aan de beroemdste speler en trainer uit de geschiedenis van Mainz 05 door mijn hoofd: Jürgen Klopp. Ik mag ze wel, het is de identiteit van Mainzer, Ich werd immer Mainzer sein, zoals in het officiële clublied: ‘Wir ham der Dom, wir ham der Rhein, der Gutenberg und guten Wein.’ En carnaval, dat eindigt er niet bij ‘Aschermittwoch’; het duurt langer dan aswoensdag, het is er elke dag.

Fans van Mainz 05 doen You’ll Never Walk Alone. At the end of the storm, there’s a golden sky. De Engelse popcultuur zit in de genen van de studentenstad. Ik vind de vitrine van Rockpile, een paradijs voor de nostalgische liefhebber. De beste momenten van mijn jeugd samengevat in een etalage met oude platenhoezen: Bob Seger & The Silver Bullet Band, Night Moves; Neil Young, Harvest; Peter Frampton Comes Alive; Supertramp, Crime of the Century; Santana, Abraxas; Pink Floyd, Dark side of the moon; Jackson Browne, Running on empty; Linda Ronstadt, Don’t cry now; Rory Gallagher, Irish Tour; Bruce Springsteen & The E Street Band, The River; Van Morisson, It’s too late to stop now.

Dat laatste is het nooit, oordelen ze bij het populaire radiostation Radio Classic Rock, in de buurt van Am Bruchweg, het oude stadion. Welcome back Classic Rock. Wir spielen was wir wöllen.

Sixties Pub

Ik voel me steeds beter in mijn vel en bots op wat ik zoek: The Sixties Pub, Bier, Musik und Fußball. Ik nestel mij in deze muzikale supporterskroeg van Mainz 05, met zijn meer dan zeventig-bieren-op-de-fles en affiches van The Beatles aan de muren: Abbey Road, Sergeant Pepper’s, Yesterday. Tussen de sjaals en de posters van de club. Voor The Rolling Stones werd het plafond gereserveerd. Er zijn hoekjes voor Jim Morisson en The Doors en glasramen vol met Robert Plant, Jimi Hendrix en Stevie Nicks. Ik zag hoe de FSV Mainz 05 sterk aanwezig is in het straatbeeld: wimpels aan de overheidsgebouwen, een vlag op de 22 ste verdieping van een appartemententoren; sjaals rond de hond van een dakloze.

Fans van Mainz 05 doen nog steeds de Humba, doen nog steeds de Helau. Het schettert nog steeds: ‘Wir sind ein Karnevalsverein.’ Tot in The Sixties Pub, Bier, Musik und Fussball. Daar voelde Jürgen Klopp zich thuis.